UZAY DOKTORU, ASTRONOTLARI SAĞLIKLI TUTMANIN YOLLARINI ANLATTI

Kas erimesi, radyasyon veya küçük bir alanın psikolojik etkileri… Uzaya gitmek, bunu deneyimleyecek kadar şanslı kişilere büyük zararlar verebiliyor.

AFP haber ajansı, NASA ve SpaceX işbirliğindeki Crew-2 göreviyle 23 Nisan'da Uluslararası Uzay İstasyonu'a (UUİ) doğru yola çıkan astronotlardan Thomas Pesquet'in sağlığından sorumlu Dr. Adrianos Golemis'le konuştu.

Avrupa Uzay Ajansı'nın uzay doktoru Golemis, röportajda uzay tıbbı alanından bazı bilgiler verdi.

Golemis, UUİ'nin bulunduğu alçak Dünya yörüngesinde yerçekiminin neredeyse sıfır olduğunu söyledi. Bu durumun, insanların kemiklerine ve kaslarına zarar verdiğini kaydetti.

Radyasyonun da büyük bir sorun teşkil ettiğini belirten Golemis, "Yeryüzünde manyetosfer (manyetik alan) ve atmosfer bizi koruyor. Ancak bunun ötesine geçince koruma ortadan kalkıyor" dedi.

Uzay doktoruna göre bir kişi UUİ'ye, sağlığını çok etkilemeden muhtemelen iki veya üç kez 6 aylık görevlerle gidebiliyor. Uzmanlarsa, astronotların kansere yakalanma riskinin, uzaya hiç gitmemiş bir kişiye oranla yüzde 3'ten fazla olmamasını hedefliyor.

Bununla birlikte bazı sağlıklı astronotların uzayda göz hastalıklarından ya da venöz trombozden (toplardamarlar içerisinde kan pıhtısı oluşumu) mustarip olduğu öğrenildi.

İnsanlar normalde 1 G kuvvete alışık. Bu yüzden ağırlıksız ortamda ayaklardaki damarlar, ilk başta sanki 1 G kuvvetteymiş gibi kafaya kan gönderiyor. Böylece vücudun üst kısmında daha fazla kan oluyor.

“Uzaydaki kişilerin, görevlerin ilk aşamasında gerçekten kabarık yüzlere sahip olduğunu görebilirsiniz” diyen Golemis, dolaşım sisteminin en nihayetinde ağırlıksızlığa alıştığını bildirdi.

"Alyuvarları analiz edebiliyoruz"

Golemis, yerçekimsiz ortamda bağışıklık sisteminin performansının düştüğünü ve vücutta doğal olarak taşınan mikropların bile enfeksiyona yol açabildiğini söyledi.

Öte yandan 1 G kuvvetten sıfır G kuvvetin olduğu bir yere geçilince uyum sorunu ortaya çıkıyor. Golemis, görevin başında bunu kontrol edeceklerini söyledi ve hastalığı şöyle anlattı:

Zihinde problemler meydana geliyor.  Zira iç kulağınız ve gördükleriniz arasında duyusal çatışma yaşanıyor. Bu kusmaya yol açabiliyor.

Doktorlar, görevin ilerleyen kısımlarında astronotların özellikle psikolojisini ve bilişsel performansını inceleyecek. Zira UUİ gibi küçük ve yeni uyaranların olmadığı bir yer, bireylerin psikolojisini etkiliyor.

Golemis, "Orada hangi tıbbi cihazlar var?" sorusunuysa şu şekilde yanıtladı:

Alyuvarları analiz edebiliyoruz. Böylece astronotların yeterince su içip içmediğini ve dolaşım sistemlerinde neler olup bittiğini anlayabiliyoruz… Artık ultrason da var. Bir astronotun hayatının tehlikeye girdiği bir olay yaşanırsa tahliye işlemleri başlıyor. Neyse ki UUİ'nin 21 yıllık tarihinde böyle bir hadise gerçekleşmedi.

UUİ'deki kişiler formlarını korumak için günde iki saat egzersiz yapıyor. Doktorlar, astronotlarla haftada en az bir kez 15 dakikalığına görüntülü konuşuyor.