NASA'DAN BİR İLK: GÜNEŞ SİSTEMİ DIŞINDAKİ BİR GEZEGENİN SICAKLIĞI ÖLÇÜLDÜ

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA)'nın Spitzer Teleskobu, ilk kez Güneş Sistemi dışındaki bir gezegenin sıcaklık haritasını çıkardı. Lav akıntılarıyla ve magma gölleriyle kaplı bu "süper-dünyanın" şiddetli atmosfer koşulları dikkat çekiyor.

İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi'nden Brice Olivier Demory önderliğindeki araştırma ekibi, Dünya'dan 40 ışık yılı uzaktaki (1 ışık yılı = Yaklaşık 10 trilyon kilometre) "55 Cancri e" adlı kayalık gezegenin atmosferiyle ilgili yeni bilgilere ulaştı. Dünya'dan 17 kat büyüklüğe kadar ulaşan gezegenler "süper-dünya" olarak sınıflandırılıyor.

Yüzey sıcaklığı 2426 derece

Dünya'dan yaklaşık 2 kat büyük olan ve kendi yıldızına çok yakın bir yörüngede seyreden gezegenin bir yılı sadece 18 saat. Gezegenin yıldıza bakan kısmı değişmiyor. Bu da "55 Cancri e"nin bir yüzünün adeta pişmesine, diğer tarafının ise daha soğuk kalmasına yol açıyor. Spitzer Teleskobu ile elde edilen verilere göre, gezegenin değişmeyen gündüz tarafında yüzey sıcaklığı 2426 derece. Gece tarafının sıcaklığı ise 1126 derece olarak tespit edildi.

Bütün gezegenin sıcaklık haritasını çıkaran Spitzer, ısının her yere eşit oranda dağılmadığını belirledi. "55 Cancri e"nin kalın bir atmosferi olmadığı, karanlık yüzündeki lav akıntılarının kısmen katılaşmış olduğu, bunun da sıcaklığın eşit dağılmasını engellediği tespit edildi.

Lav nehirleri ve magma gölleriyle kaplı

"55 Cancri e" ile ilgili görüşlerinin geliştiğini belirten Brice Oliver Demory, "Gezegenin sıcak geceleri ve çok daha sıcak gündüzleri var. Aradaki yüksek fark, sıcaklık transferinin etkisiz olduğunu gösteriyor. Sadece yıldıza bakan yüzünde bir atmosfer olabilir. Ya da yüzeydeki lav akıntılarıyla bunu açıklayabiliriz" dedi.

Belçika'daki Liege Üniversitesi'nden araştırmaya katılan Michael Gillon ise, "Gezegenin aydınlık yüzünde lav nehirlerinin ve aşırı derecede sıcak magma göllerinin olması muhtemel. Ancak karanlık yüzünde Hawaii'deki gibi katılaşmış lav akıntılarının olduğunu düşünüyoruz" diye konuştu.

Bilim insanları, 2018 yılının Ekim ayında uzaya fırlatılacak James Webb Uzay Teleskobu ile "55 Cancri e"nin doğası hakkında daha net bilgilere ulaşabileceklerini kaydediyor. Gezegen ilk olarak 30 Ağustos 2004 tarihinde keşfedilmiş, günümüze kadar birçok çalışmaya konu olmuştu. Son araştırmanın sonuçları ise Nature dergisinin dünkü sayısında yayınlandı.