COVID-19 BÖBREK YETMEZLİĞİNE NEDEN OLUR MU?

Koronavirüs yüzünden bu güne kadar 83 milyona yakın kişi enfekte oldu ve 1 milyon 908 bin 948 kişi de maalesef hayatını kaybetti. Yapılan yüzlerce araştırma, virüsün ne denli yıkıcı etkileri olduğunu gözler önüne serdi. Uzmanlara göre koronavirüsün neredeyse olumsuz etkilemediği organ yok.

Hastalık en sık ateş, öksürük ve viral pnömoni ile ortaya çıksa da daha ciddi vakalarda hastaneye yatış ve solunum yetmezliği nedeniyle mekanik ventilasyon yani solunum cihazı ihtiyacı da gelişebiliyor.

KORONAVİRÜS BÖBREKLERİ DE VURUYOR, İDRARDA KANA DİKKAT!

Bezmialem Vakıf Üniversitesi Rektörü ve Nefroloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Rümeyza Kazancıoğlu, "Koronavirüs, hiperinflamasyon, çoklu organ yetmezliği ve pıhtılaşma bozukluğu yüksek ölüm oranına katkıda bulunabilen diğer hastalık bulgularıdır. Covid-19 enfeksiyonu gelişen kişilerde hastalık seyri sırasında böbrekler de etkilenebilmektedir. Akut böbrek hasarı ile birlikte idrarda kan ve protein bulunması söz konusudur" açıklamasında bulundu.

Prof. Dr. Kazancıoğlu, "Pandeminin başından beri artan bilimsel verilere göre, Covid-19 ile hastaneye yatırılan kişilerin ağır hastalık seyri, diyaliz ve hatta ölüme yol açabilecek akut böbrek hasarı riski taşıdıkları anlaşılmıştır" dedi.

İLERİ YAŞTAKİLERDE, HİPERTANSİYON VE KALP-DAMAR HASTALIĞI OLANLARDA RİSK DAHA FAZLA

Kazancıoğlı, "11 Mart - 26 Nisan 2020 tarihleri arasında hastanede yatarak tedavi gören Covid-19 hastalarında, bir önceki sene yani 2019’da hastaneye yatarak tedavi gören kişilere kıyasla akut böbrek hastalığı gelişme oranının iki kat daha fazla (yüzde 56.9’a karşı yüzde 25.1) olduğu bulundu. Üstelik akut böbrek hasarı, Covid-19 enfeksiyon şiddetinin bir belirteci gibi görünmektedir. Öyle ki akut böbrek yetmezliği geliştiğinde Covid-19 hastalarında ölüm oranı daha yüksek olmaktadır. Çin, Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere’de tedavi gören bin hastada ise yüzde 0.5-46 arasında değişen akut böbrek hasarı bildirilmiştir. Özellikle ileri yaştakiler, hipertansiyon ve kardiyovasküler (kalp, damar) hastalık öyküsü olanlarla yoğun bakımda yatan hastalarda bu oranın daha fazla olduğu saptanmıştır" diye konuştu.

SİTOKİN FIRTINASI BÖBREKLERE DE HASAR VEREBİLİR

Covid-19 enfeksiyonu sırasında akut böbrek hasarına katkıda bulunduğu düşünülen çeşitli mekanizmaların söz konusu olduğunu dile getiren Prof. Dr. Rümeyza Kazancıoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: "Hastalarda gelişen şok tablosu ile birlikte böbreklerde hücre düzeyinde hasarlanma, mikro düzeyde iltihaplanma, artmış kan pıhtılaşması ve böbreğin olası doğrudan enfeksiyonu gözlenen patolojik durumlardır. Öte yandan oksijenasyonun bozulması ve düşük oksijen basıncı da böbrek hücrelerine hasar verebilir. Sistemik hipoksiye (oksijen seviyesinin azalması) bağlı kardiyopulmoner (kalp-akciğer) sendrom da görülebilir. Ayrıca sitokin fırtınası da tüm organlara olduğu gibi böbreklere de hasar verebilir."

BÖBREĞİN DEĞİŞİK KISIMLARINDA KORONAVİRÜS PARÇACIKLARI BULUNDU

Prof. Dr. Kazancıoğlu, Covid-19'lularda akut böbrek yetmezliğinin sebebini açığa kavuşturmak için yapılmış bazı otopsi çalışmaları olduğunu kaydederek, şunları söyledi: "Çalışmalardan birinde, Covid-19 nedeniyle öldüğü için otopsi yapılan 26 hastanın 9'unda hastanede yatarken, serum kreatinin artışı veya idrarda protein atılımı şeklinde kendisini gösteren böbrek hasarının ortaya çıktığı anlaşılmıştır. Tüm otopsilerden elde edilen örnekler patolojik olarak incelendiğinde hastalarda çeşitli düzeylerde akut böbrek hasarı bulguları saptanmıştır. Klinik olarak da böbrek hasarı geliştiği bahsedilen 9 hastanın 7'sinin böbrek dokusu örneklerinde detaylı incelemelerde böbreğin değişik kısımlarında koronavirüs parçacıkları da bulunmuştur. Virüsün sistemik dolaşıma girmesinden ortalama 7 gün içinde akut böbrek hasarına neden olabileceği de yapılan çalışmalarda gösterilmiştir."

"HASTALARDAKİ TÜM OLASI RİSK FAKTÖRLERİ DETAYLICA SORGULANMALI"

"Genel olarak Covid-19 hastalığı sonucu ortaya çıkan akut böbrek yetmezliği durumunda akciğerlerde sıvı birikimi, dolaşım yetmezliği görülebilir" diyen Prof. Dr. Kazancıoğlu, "İmmün yetmezlik daha da artabilir. Hastalarda hipoalbuminemi (protein düşüklüğü) geliştiği için kullanılmakta olan ilaçların bağlanma ve yanıtında zayıflama görülebilir. Ayrıca antitrombin eksikliği nedeniyle pıhtı atma riski de artmaktadır. Covid-19 ile ilişkili akut böbrek hasarı olan hastaların bir kısmında da, Covid-19 enfeksiyonu düzeldikten ve hastaneden taburcu olduktan sonra düşük böbrek fonksiyonunun devam ettiği dikkatleri çekmektedir. Bu nedenle hastalardaki tüm olası risk faktörleri detaylı olarak sorgulanmalı ve hastane yatışı ile tedavi boyunca böbrek fonksiyonları yakından takip edilmelidir" dedi.