ZATÜRREYE KARŞI HAREKETE GEÇİN

Pnömoni yani yaygın bilinen adıyla zatürre, akciğer dokusunun bakteri ve virüslerle iltihaplanması sonucu ortaya çıkan tehlikeli bir enfeksiyon hastalığıdır. Çoğu zaman ilk belirtileri soğuk algınlığı ile karıştırılır ve 50 yaş üzerindeki kişilerde daha sık görülür. Havaların soğumaya başladığı bugünlerde zatürreye karşı önlem alınması gerektiğini hatırlatan İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu konuda şu bilgileri verdi…

Nasıl anlaşılır?

Yüksek ateş, öksürük, balgam çıkarma, göğüs ağrısı en sık rastlanan belirtilerdir. Nefes darlığı, bilinç kaybı, bulantı-kusma, sık nefes alıp verme, kas-eklem ağrıları, halsizlik gibi belirtilere de yol açabilir. Hastanın solunum sayısı artar. Özellikle yaşlılarda hastalık ateş olmadan atipik seyredebilir. Yaşlı bir hastanın genel durumunda bozulma, bilincinde değişiklik, psikolojik durumunda bir farklılık zatürreyi düşündürmelidir.

Bağışıklığınız zayıfsa yakalanma riskiniz artar

Hastalığın ortaya çıkmasında vücut direncinin azalması etkilidir. Normalde hastalık yapmayan mikroplar vücut direncinin azalmasıyla akciğer dokusuna ulaşmaları sonucu hastalığa neden olurlar. Dolayısıyla sağlıklı beslenmeyle bağışıklık sistemi güçlü tutulmalıdır. Zatürre hasta kişiyle yakın temasla, onun aksırık, öksürüğüyle ve aynı tabak, çatal, kaşığı kullanmakla bulaşır.

Kimler aşı yaptırmalı?

Özellikle risk faktörü olan kişilerin mutlaka zatürre aşısı yaptırması gerekir. 18 yaş ve sonrası bağışıklığı baskılanmış hastalar (kanser, kronik böbrek yetersizliği, nefrotik sendrom, kronik karaciğer hastalığı), kalp hastalığı olan kişiler, dalağı çıkarılanlar, beyin omurilik sıvısı kaçağı olanlar, bilinç kaybı ile seyreden nörolojik hastalığı olanlar, çok sigara içenler, astımı olanlar, diyabetik hastalar ve yaşlılar pnömoni (zatürre) aşısı yaptırmalıdır. Risk faktörü olan kişilerde 18-65 yaşları arasında 1-2 doz, 65 yaş sonrası ise herkese bir kez yapılmalıdır. Aşı yılın herhangi bir döneminde yapılabilir ve en az 5 yıl koruyucudur.

Aşı kaç kez uygulanmalı?

İki çeşit zatürre aşısı vardır. Birincisi uzun ömürlü olan ve geç bağışıklık oluşturan Prevenar 13, diğeri ise kısa etkili ve hızlı bağışıklık oluşturan Pnömovax 23'tür. Prevenar 13 aşısı bir kez, Pnömovax 23 aşısı ise 5 yıl ara ile en fazla üç kez yapılır. 65 yaşın üzerinde olanlarda önce Prevenar 13, bir yıl sonra Pnömovax 23 aşısı yeterlidir. Bağışıklık sistemini baskılayan lösemi, lenfoma, kanser, organ nakli olan hastalara ise önce Prevenar 13, 8 hafta sonra Pnömovax 23 aşısı yapılmalıdır. 5 yıl sonra Pnömovax 23 aşısı tekrarlanır, 3. aşı 65 yaş sonrasında uygulanır. Kalp, böbrek, akciğer ve nörolojik hastalıkları olanlarda, sigara içenlerde, alkol kullananlarda ve diyabet gibi kronik hastalıkları olanlara ise aynı protokol uygulanabilir veya Pnömovax 23 aşısı 5 yılda bir tekrarlanabilir.

Grip zatürreye yol açar mı?

Grip ve pnömoni kış aylarının en sık görülen iki hastalığıdır. Grip özellikle yaşlılarda zatürreye yol açabilir. Bazen de grip sonrası ortaya çıkan solunum yollarındaki değişiklikler ve bağışıklık sisteminin bozulması sonucu süper enfeksiyon denilen bakterilerin de tabloya eklenmesiyle hastalık ağırlaşır. Bu açıdan grip aşısının, sık sık el yıkamanın, hastalıklı kişilerden uzak durmanın, hasta kişilerin kişisel eşyalarının kullanılmamasının önemi büyüktür.

Nasıl korunabiliriz?

Zatürreye karşı;

■ Sağlıklı ve dengeli beslenin,

■ Hijyen koşullarına uyun (özellikle ellerinizi düzenli olarak yıkayın)

■ Sigara ve alkol kullanmayın,

■ Stresten uzak durmaya çalışın,

■ Altta yatan kronik ve nörolojik hastalıklarda uygun şekilde tedavi olun,

■ Aşı yaptırın.