TÜRKİYE NE KADAR FAİZ ÖDÜYOR? 2023’TE 100 LİRALIK BORCUN 48’İ FAİZE GİDECEK

Bakanlığın açıkladığı programa göre Türkiye 2023 yılında neredeyse anapara kadar faiz ödeyecek. Anapara için 564 milyar lira, faiz için ise 519 milyar lira ödeme planlanıyor. 

Buna göre ödenecek 100 liranın 52 lirası anaparaya, 48 lirası ise faize gidecek. Programlarda sapma olduğundan ödeme miktarlarının daha da artması bekleniyor.

Türkiye Eylül 2021’den bu yana “düşük faiz”li yeni bir ekonomik model takip ediyor. Merkez Bankası (TCMB) politika faizinde son 13 ayda 7 kez indirime gitti. 

Böylece politika faizi 19’dan yüzde 10,5’e kadar geriledi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Yeni ekonomi modeliyle, yüksek faiz verecek sıcak para çekme politikasını elimizin tersiyle itiyoruz. Düşük faizle, üretimi ve ihracatı destekleyeceğiz” diyor.

Ancak Türkiye’nin faiz giderleri artıyor. 2021’de Türkiye’nin faiz gideri 180,9 milyar lira olmuştu. Ocak-Eylül aylarını kapsayan 2022’nin ilk 9 ayında bu miktar aşıldı. Yılın ilk üç çeyreğinde Türkiye toplam 207,1 milyar faiz ödemesi yaptı.

HMB verilerine göre Türkiye’nin faiz giderleri 2001 ile 2017 yılları arasında yıllık 40 ila 60 milyar TL arasında seyretti. 2019 sonunda 100 milyar liraya dayanan faiz gideri 2020’de 134 milyar; 2021’de ise 180,9 milyar lira oldu. HMB’nin tahminine göre 2022 sonunda bu miktar 290,4 milyar liraya ulaşacak.

16 yılda ödenen toplam faiz 2 yılda ödenecek

Türkiye 2002-2017 yıllarını kapsayan 16 yılda toplam 811 milyar lira faiz ödedi. Bakanlığın tahmin ve programına göre 2022-2023 yıllarında toplam ödenmesi planlanan faiz miktarı 810 milyar lira.

Sapma durumunda faiz miktarı daha da artabilir. 2022 için faiz duyurusu 212,5 milyar TL iken şu an gerçekleşme tahmini 290,4 milyar liraya kadar çıktı. Bu da yüze 37 sapma demek. Anaparada ödemesindeki sapma oranı da yüzde 35.

Türkiye’nin 2023’te ödeyeceği 100 liralık borcun 52’si anaparaya, 48’i faize gidecek

Hazine ve Maliye Bakanlığı 31 Ekim 2022 tarihinde hazine finans programını açıklayarak 2022 yılı gelişmeleri ve 2023 yılı öngörülerini duyurdu. 

Buna göre 2022 yılında Türkiye 397,3 milyar lira anapara; 290,4 milyar lira da faiz ödemesi yapmış olacak. 2023 yılında ise 563,6 milyar lira anapara; 519,2 milyar lira da faiz ödemesi öngörülüyor.

2022 yılında ödenen 100 liradan 42 lirası faize giderken 2023 yılında bu miktar 48 liraya çıkacak.

Bütçe giderlerinin ne kadarı faize gidiyor?

Peki, faiz ödemelerinin bütçe giderlerindeki payı kaç? Merkezi bütçede faiz giderlerinin bütçe giderleri içindeki payı 2000’li yılların başında itibaren kademeli bir düşüşle yüzde 51’den yüzde 8’e kadar geriledi. 

2017’de yüzde 8,4 ile en düşük seviyeye inen bu oran yavaş da olsa yükselmeye başladı ve 2021’de yüzde 11,3 oldu.

Kur Korumalı Mevduat (KKM) giderleri ne durumda?

Türkiye’nin Aralık 2021’de devreye soktuğu Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemi çerçevesinde yapılan ödemeler artıyor. 

Bu ödemeler “faiz giderleri” içinde değil; “cari transferler” altında “Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Korunmasına İlişkin Giderler” kapsamında gerçekleşiyor. 

Mart-Eylül 2022 arasında bu kapsamda 84,9 milyar lira ödeme yapıldı.