TÜKENMİŞLİK SENDROMU MU DEPRESYON MU

Modern çağın en yaygın psikolojik sorunlarından biri olan ‘Tükenmişlik Sendromu' genellikle depresyonla karıştırılır… Peki aralarındaki fark nedir? İşte Şengün'ün yanıtı…

BELİRTİLERİ ÜÇE AYRILIR

Tükenmişlik sendromunun başlıca semptomları fiziksel, psikolojik ve davranışsal olmak üzere üçe ayrılır. Fiziksel belirtiler: Mide ağrısı, baş ağrısı, enerji eksikliği, uyku bozukluğu, güçsüzlük, sürekli yorgunluk, bedensel yakınmalar, kilo kaybı, nefes zorluğu. Psikolojik belirtiler: Depresif duygudurum, umutsuzluk, anlamsızlık hissi, sabırsızlık, anksiyete, kararsızlık, öfke ve huzursuzluk hisleri. Davranışsal belirtiler: İşe karşı isteksizlik, yapılması gerekenleri erteleme davranışları, sosyal ve iş çevresindeki kişilerle çatışmalar. Tükenmişlik sendromu depresyonla çok benzer semptomlar gösterse de sadece iş yaşamı kaynaklı olması bakımından depresyondan ayrılır.

EN ÇOK KİMLERDE GÖRÜLÜR?

Strese yatkın bir kişilik yapısına sahip olmak da tükenmişlik sendromuna yol açabilir. Yüksek standartları olan kişilerde beklentilerine ulaşamadıkları takdirde oluşan hayal kırıklığı risk faktörüdür. Aynı zamanda yetersizlik hisleri olan kişilerde, mükemmeliyetçi her şeyi eksiksiz yapmaya çalışan katı görüşlere sahip takıntılı ve ayrıntıcı kişilerde, fedakar yapılı hayır demekte zorlanan kişilerde de tükenmişlik sendromuna diğer kişilere oranla daha çok rastlıyoruz. Üstlerinden fazlaca beklentiye maruz kalan ya da diğer insanlarla yüz yüze çalışmak durumunda kalan kişilerde  tükenmişlik olasılığı artabiliyor.

ÇÖZÜM YOLLARI NELERDİR?

Bitkinliğin ve yorgunluğun en derinden hissedildiği bu kritik zamanlarda radikal kararlar vermek örneğin işten ayrılmak sağlıklı bir davranış olmayacaktır. Bu kişiler hayatlarını değiştirecek önemli kararlar almadan önce küçük değişimler yapmayı denemeli. Egzersiz sayesinde beynimizde salgılanan dopamin, endorfin ve serotinin gibi kimyasallar daha mutlu hissetmemizi sağlar. Yapılacaklar listesi düzenleyip planladıkları işleri küçük parçalara bölebilirler. Gerektiğinde mola vermeli belki bir tatile çıkmalı dinlenmek için kendilerine izin vermeliler. Uyku düzenlerine ve sağlıklı beslenmeye dikkat etmeliler.

Özge Şengün

NE ZAMAN DESTEK ALINMALI?

Tükenmişlik sendromu başlangıçta küçük önlemler alarak düzelebilecek bir durum ama bu sorunu yaşayan bireyin baş edemediği noktada profesyonel destek alması önemlidir. Aksi halde işteki verimlilikte düşüş sebebiyle iş kazaları ya da işini kaybetme gibi sonuçlar ortaya çıkabilir. Bunlarla birlikte tükenmişlik sendromunun önlem alınmazsa depresyon, kaygı bozukluğu, psikosomatik bozukluklar, alkol-madde ya da ilaç kullanımında artış, cinsel isteksizlik, uyku bozuklukları ve öfke patlamaları gibi sonuçlar doğurması da mümkündür.