SEÇİMLERİN YAPILAMADIĞI LİBYA, 2022'YE SİYASİ TARTIŞMALAR VE ÇALKANTILARLA GİRİYOR

Bazı siyasiler UBH'nin görev süresinin sona erdiğini iddia ederken, bazıları ise seçimlere kadar Abdulhamid Dibeybe başbakanlığındaki hükümetin görevine devam edeceğinin altını çiziyor.

Hükümetin görev süresi ile ilgili farklı yorumların yapıldığı ülkede, geçen hafta başkent Trablus'ta yaşanan askeri hareketlilik halk arasında "çatışmaların yeniden başlayacağı" endişesine yol açtı.

Libya'nın doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter'e yakınlığıyla bilinen Temsilciler Meclisi (TM) Başkanı Akile Salih, Hafter ve onlarla ittifak kurmaya çalışanların; halihazırdaki hükümeti devirmek istedikleri yorumları yapılıyor.

Mevcut hükümetin görevini sürdürmek istediği, diğer tarafların ise buna karşı çıktığı ülkede, pratikte yeni bir hükümet kurulmasının mümkün olmayacağı bunun da iktidar boşluğuna yol açacağı değerlendiriliyor.

Seçimlerin yapılamaması Hafter ile Başağa'yı yakınlaştırdı

Seçimlerin yapılamaması ülkenin doğu ve batısı arasında "sürpriz" bir siyasi hareketliliğe neden oldu. İki yıl önce birbirine düşman olan ve savaşan taraflar bir araya geldi.

Eski Libya İçişleri Bakanı Fethi Başağa ile Halife Hafter, 21 Aralık'ta Bingazi'de görüştü. Başağa ve Hafter'in yanı sıra 5 başkanlık adayının da hazır bulunduğu görüşme "tarihi bir buluşma" olarak nitelendirilmekle birlikte bazı soru işaretlerini de beraberinde getirdi.

Libya'nın batı bölgesinin bir yıl öncesine kadar "güçlü adamı" olarak tanınan Başağa ile doğu bölgesinin "güçlü adamı" olarak değerlendirilen Hafter'in seçimlere 3 gün kala bir araya gelmesi, ülke kamuoyunda "yeni bir yönetim oluşturma girişimi" olarak yorumlandı.

Bingazi'deki toplantıya katılanlar arasında başkanlık seçimi adaylarından Abdulmecid Seyfunnasr da bulunuyordu. Seyfunnasr basına yaptığı açıklamada, "siyasi yol haritasına göre, mevcut tüm organların görev süresinin 24 Aralık'ta sona erdiğini, sonrasında hiçbir şekilde bir esneme ve ertelemenin kabul edilemeyeceğini" söyledi.

Başağa da daha önce yayınladığı bir videoda aynı paralelde konuşmuş ve UBH'nin meşruiyetinin 23 Aralık gece yarısını bir dakika geçince sona ereceğini öne sürmüştü.

Siyasi uzmanlar, Başağa ve Hafter'in "Dibeybe hükümetinin görev süresinin uzatılmasını kabul etmeyeceği" yönünde değerlendirmeler yapıyor.

Başağa'nın Bingazi'den sonra Kahire'ye gitmesi ve Mısır İstihbarat Başkanı Abbas Kamil ile görüşmesi de dikkati çeken diğer bir gelişmeydi.

Seçimlerin 6 ay ertelenmesi önerisi ve yeni hükümet kurma girişimi

Tobruk'ta bulunan TM de sürece müdahil bir tutum sergileyerek toplandı. 27-28 Aralık'ta yapılan toplantılarda, başkanlık seçimlerinin 6 ay ertelenmesi ve partiler arasında kapsamlı diyalog başlatılması gibi konular ele alındı.

Seçimlerin akıbeti konusunda milletvekilleri farklı önerilerde bulundu. Öneriler arasında seçimlerin 6 ay sonra yapılması ve seçimler için yeni bir yürütme organının kurulması gibi fikirler öne çıktı.

TM'ye bağlı Seçim Sürecini Takip Komitesi ise bir adım daha ileri giderek, "mevcut otoritenin elde edemediği istikrarı sağlamak" amacıyla ülkedeki yürütme organının yeniden kurulması önerisi ve tavsiyesinde bulundu.

Komitenin önerisi tabidir ki "Dibeybe hükümetinin seçimleri gerçekleştiremediği gerekçesiyle yeni bir hükmet kurulması" şeklinde anlaşıldı.

Ancak Başbakan Dibeybe böyle bir girişimin olabileceğini önceden hesap etmiş ki kasım ayında yaptığı açıklamada, "görevi sadece seçilmiş yeni hükümete devredeceğini" ifade etmişti.

Dibeybe'ye destek veren İngiltere'ye Hafter yanlılarından tepki

İngiltere, Dibeybe hükümetine destek vererek seçim tarihinden sonraki süreçte de UBH'yi tanımaya devam edeceğini duyurdu.

İngiltere'nin Trablus Büyükelçiliğinden 24 Aralık'ta yapılan yazılı açıklamada, "Birleşik Krallık'ın Libya Siyasi Diyalog Forumu yol haritası gereği Libya Ulusal Birlik Hükümeti'ni (UBH) tanımaya devam edeceği" kaydedildi.

Ülkede seçimlerin gerçekleştirilmesinden UBH'nin sorumlu olduğunu belirten Büyükelçilik açıklamasında, "paralel bir hükümet veya oluşuma destek verilmeyeceği" de ayrıca vurgulandı.

Bunun üzerine Hafter destekçileri tarafından İngiliz Büyükelçi aleyhinde karalama kampanyaları başlatılırken, Hafter yanlısı TM de İngiliz Büyükelçi Caroline Hurndall'ın "istenmeyen adam" ilan edilmesi kararı aldı. Ancak söz konusu karar "tavsiye niteliğinde" olarak yorumlandı.

Hükümet görevini sürdürüyor

Cenevre'de 5 Mart 2021'de Libya Siyasi Diyalog Forumu tarafından yapılan seçimleri kazanan ve 10 Mart'ta Sirte kentinde düzenlenen oturumda TM’den güvenoyu alan Abdulhamid Dibeybe'nin kabinesi, seçim tarihinin geçmiş olmasına rağmen itirazlar olsa da görevini sürdürüyor.

Başkanlık seçimlerinde aday olduğu için görevini Ramazan Ebu Cenah’a vekaleten devreden Başbakan Dibeybe, yaşanan siyasi çalkantıların ardından 30 Aralık itibarıyla görevine tekrar geri döndü.