POLONYA ANAYASA MAHKEMESİ AİHM KARARINI GEÇERSİZ SAYDI

Polonya'da Anayasa Mahkemesi'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) bir bölümüyle bağdaşmadığı yönünde aldığı kararı Polonya Adalet Bakanı Yardımcısı Sebastian Kaleta, Twitter hesabından paylaştı. Kaleta, kararı "Anayasa Mahkemesi, hukuk sistemimizi ihlal eden Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararını geçersiz kıldı" açıklamasıyla duyurdu. "Mahkemenin verdiği kararla Polonya hukuk sistemine dışarıdan ve yasadışı müdahale girişimini durdurduğunu" belirten Kaleta, "Bu Polonya'nın hukukun üstünlüğü ve egemenliği için güzel bir gün" ifadesini kullandı.

AİHM, geçen Mayıs ayında bir yargıcın Anayasa Mahkemesi'ne düzenlemelere aykırı şekilde atandığı gerekçesiyle Polonya'yı mahkum etmiş, Polonya Adalet Bakanlığı da mahkumiyet kararını Anayasa Mahkemesi'ne taşımıştı.

Karara tepkiler

Avrupa Konseyi ise Polonya mahkemesinin kararına tepki gösterdi. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Marija Pejcinovic Buric, alınan kararın başka bir örneği bulunmadığına dikkat çekerek bunun ciddi bir endişe kaynağı olduğunu belirtti. Buric, Konsey'in 47 üyesinin hak ve özgürlükleri güvence altına alan AİHS'ye uymakla yükümlü olduğu uyarısında bulundu.

Polonya muhalefeti de kararı eleştirdi. "Rusya'da Anayasa Mahkemesi uymak istediği kararları seçer" diyen muhalefetteki siyasetçilerinden Kamila Gasiuk-Pihowicz, Polonya'nın AİHS'ye 30 yıl önce imza attığını vurgulayarak hükümetin ülkeyi demokratik ülkeler grubundan çıkarmaya çalıştığını söyledi. Muhalif politikacılar, hükümeti yaptığı hukuk reformlarıyla yargı bağımsızlığı ve güçler ayrılığı ilkesini ortadan kaldırmaya çalışmakla suçluyor.

Tartışmaya neden olan kararın geçmişi

Polonya'da yapılan yeni bir düzenlemeyle oluşturulan Yüksek Mahkeme Disiplin Dairesi'ne, hakimlerin dokunulmazlığını talep etme, ayrıca istihdam ve emekliliğe ayrılmaları konularında karar yetkisi verilmişti. Söz konusu düzenleme bir şirketin başvurusuyla da AİHM'nin gündemine gelmişti.

AİHM de 7 Mayıs 2021'de söz konusu Daire'nin yasayla kurulmadığına ve bunun da adil yargılanma hakkını ihlal edebileceğine işaret ederek uygulamanın AİHS'nin altıncı maddesine aykırı olduğuna hükmetti.

Polonya'da verilen kararda ise AİHM'nin bu maddeyle Anayasa Mahkemesi yargıçlarının bağımsızlığını değerlendiremeyeceğine, yargıçların bağımsızlığının Polonya Anayasası ve yasaları temelinde düzenlendiğine dikkat çekildi. Polonya Anayasa Mahkemesi yargıcı Wojciech Sych, dolayısıyla Polonya'nın AİHM'nin kararını uygulamak zorunda olmadığına işaret etti.

Avrupa Adalet Divanı'ndan para cezası

Avrupa Adalet Divanı da geçen Ekim ayında tartışmalı yargı reformunu değiştirmemekte direndiği gerekçesiyle Polonya'yı ilgili değişikliği yapana dek AB Komisyonu'na her gün 1 milyon euro para cezası ödemeye mahkum etmişti. Adalet Divanı, geçen Temmuz ayında hakimlerin denetimi için oluşturulan Yüksek Mahkeme Disiplin Dairesi'nin çalışmasıyla ilgili düzenlemelerin AB hukuku ve yargı bağımsızlığıyla bağdaşmadığı gerekçesiyle değiştirilmesi gerektiğine karar vermişti.