PEK ÇOK SOLCUNUN KOMPLO TEORİLERİ İLE EN SAĞA ÇEKİLDİĞİNİ GÖRMEK ŞOK EDİCİ – GEORGE MONBİOT

Bu makale ilk kez 22 Eylül tarihinde The Guardian‘da yayımlanmıştır.

– Çeviri: GazeddaKıbrıs

Sadece aşı karşıtlığı değil, iktidara direnme ve hayatımızın kontrolünü yeniden kazanma temaları bizimle alay edilir bir şekilde yeniden tasarlandı.

Kabul etmek rahatsız edici bir şey ama yanında hissettiğim karşı kültür hareketlerindeki insanlar sinek gibi birer birer düşüyor. Her birkaç günde bir, “doğal bağışıklığın” faydalarını gururla ilan ettikten, aşıları kınadıktan ve daha az ölüm için geçerli önlemleri almayı reddettikten sonra, Covid ile ciddi şekilde hasta olan başka bir tanıdık duyuyorum. Bazıları hastaneye kaldırıldı. Uzun zamandır iyi bir toplum yetiştirmeye çalışan bu çevrelerde, başkalarının hayatlarını aktif olarak tehdit eden insanlar var.

Bu hareketlerle yayılan sadece aşı karşıtı inançlar değil. Neredeyse her gün komplo teorilerinin sağdan sola doğru sorunsuz ilerlediğini görüyorum. Görünüşe göre kökenlerinin tamamen cehaletinde, beyaz üstünlükçülerin iddialarını dile getiren insanlar hakkında iddialar duyuyorum. Bir zamanlar aşırı bireyciliğin paylaşımlarını yapan topluluklar kurmaya çalışan hippilerle karşılaşıyorum. Alternatif sahnenin bazı bölümlerinde bir şeyler ters gitti.

Yeni çağ ile aşırı sağcı fikirler arasında uzun zamandır bir örtüşme var. Naziler astrolojiyi, pagan festivallerini, organik tarımı, ormanları korumayı, ekolojik eğitimi ve doğa ibadetini benimsediler. Homeopatiyi ve “doğal iyileşmeyi ” teşvik ettiler ve aşıya direnme eğilimindeydiler. Bu tarihin farkında olmalıyız, ancak Simon Schama’nın “müstehcen kıyaslama” dediği şeye düşkün olmadan: Nazilerin yeni çağ inançlarını, alternatif tıbbı ve ekolojik korumayı teşvik ettiği için bunu yapan herkesin Nazi olduğu fikri.

1960’larda ve 70’lerde Avrupalı faşistler, devrimci anarşistler tarafından geliştirilen temaları kullanarak kendilerini yeniden icat etmeye çalıştılar. “Etnik ayrılıkçılık” ve “yerli” özerklik kavramlarına yönelmeye çalıştıkları anarko-ilkelci ve derin ekoloji hareketlerinin bazı bölümlerinde verimli bir zemin buldular.

Ama şu anda gördüklerimizin çoğu yeni. Birkaç yıl önce, Qanon yalanlarını yayan ve Donald Trump’a karşı bir komplo hakkında mırıldanan rastalı hippiler düşünülemez görünüyordu. Bugün, eski sınırlar yıkıldı ve en olası insanlar sağcı aşırılıkçılığa duyarlı hale geldi.

Aşı karşıtı hareket, aşırı sağcı fikirlerin solcu karşı kültürlere nüfuz etmesi için oldukça etkili bir kanaldır. Birkaç yıldır aşı karşıtlığı, yeşil sol ve en sağı sardı. Trump, bir noktada aşı karşıtı karşıtı Robert F. Kennedy Jr’ı “aşı güvenliği ve bilimsel bütünlük komisyonu”na başkanlık etmeye davet ederek onunla flört etti.

Aşı karşıtı inançlar, komplo teorilerine yatkınlıkla güçlü bir şekilde örtüşüyor. Bu eğilim, aşı tereddütlü insanları aşırı sağ komplo gruplarına yönlendiren Facebook algoritmalarıyla güçlendirildi. Bazı durumlarda “sağlıklı yaşam” hareketleri ile antisemitik paranoya arasındaki eski bağlantılar yeniden kurulmuştur. Kimyasal kontaminasyonla lekelenmemiş “egemen beden” kavramı, gölgeli bir kabalın bizi özerklikten mahrum etmeye çalıştığı korkusuyla kaynaşmaya başladı.

Bunu fazla düşünmenin cazibesi var ve asla saf aptallık rolünü küçümsememeliyiz. Bazı aşı karşıtları, şimdi kendilerini “safkan” olarak adlandırıyorlar, bu terim 20. yüzyıl tarihine bile belli belirsiz aşina olan herkese bir ürperti göndermelidir.

Sol-alternatif ve sağcı kültürlerin bu sentezinin umutsuzluk, kafa karışıklığı ve ihanetle hızlandığına inanıyorum. Solumsu (leftish) siyasi partiler kurumsal iktidara geldikten sonra sağ, terk ettikleri dili ele geçirdi. Steve Bannon ve Dominic Cummings, elit güce direnmek ve hayatımızın kontrolünü yeniden kazanmak için solcu temaları zekice yeniden tasarladılar. Şimdi neredeyse mükemmel bir dil değişimi oldu. Bir zamanlar solda yer alan partiler güvenlik ve istikrardan bahsederken, sağdakiler kurtuluş ve isyandan bahseder.

Ama şu anda karşılaştığımız sorunlarla da bir ilgisi olduğundan şüpheleniyorum. Büyük ilaç sektörünün çıkarlarıyla ilgili haklı bir şüphe, kitlesel aşılama ihtiyacı ile çatışmaktadır. Covid-19’un yayılmasını önlemek için gereken kapanmalar ve diğer önlemler, diğer durumlarda haklı olarak zorlayıcı siyasi kontrol olarak görülebilecek politikalardır. Pandeminin, iklimin bozulmasının ve biyoçeşitliliğin çöküşünün azaltılması, hükümetler arasında güçlü anlaşmalar yapılması anlamına geliyor; bu, yerel ve ülkeleri vurgularken uzun süredir çok taraflı güçle savaşan hareketler için yutulması zor olabilir.

Peki bunu nasıl yönlendireceğiz? Sağın karşı kültürüne direnirken karşı kültür köklerimize nasıl sadık kalırız? Uygulamak için çaba göstermemiz gereken sağlam bir hippi ilkesi var: denge.

Irak savaşı, bitmek bilmeyen ekonomik büyüme ve ekolojik felaket gibi aşırı sonuçlara acımasızca yol açan, kendisini merkezcilik olarak adlandıran uzlaşmacı, itaatkar doktrini kastetmiyorum. Gerçek radikalizmin bulunacağı rakip değerler arasındaki dengeyi kastediyorum: akıl ve sıcaklık, ampirizm ve empati, özgürlük ve düşünce. Bizi hem eş seçenekten hem de aşırılıkçılıktan koruyan bu dengedir.

Sadeliği arayabilirken, insan vücudunun, insan toplumunun ve doğal dünyanın olağanüstü derecede karmaşık olduğunu ve kolayca anlaşılamayacağını da kabul etmeliyiz. Hayat karmaşık. Bedensel ve ruhsal egemenlik yanılsamalardır. Saf bir öz yoktur; hepimiz çamurluyuz.

Her türlü aydınlanma ancak başkalarının bulguları ve başkalarının fikirleriyle uzun ve kararlı bir etkileşim yoluyla mümkündür. Kendini gerçekleştirme sürekli kendini sorgulamayı gerektirir. Gerçek özgürlük, diğer insanlara saygıdan doğar.