MİLLET İTTİFAKI'NDA TEZKERE ÇATLAĞI OLUR MU?

Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Irak ve Suriye'de operasyon yapmasının yolunu açan Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi TBMM'de CHP ve HDP'nin "hayır" oylarına karşı AKP, MHP ve İYİ Parti'nin "evet" oylarıyla kabul edildi. Tezkere, Cumhurbaşkanı'na Türk askerinin Irak ve Suriye'de operasyon için iki yıl daha, Lübnan'a da bir yıl daha gönderilmesi için yetki veriyor.

Oylama öncesi en çok merak edilen CHP'nin nasıl bir tavır takınacağıydı. Siyaset kulislerinde CHP'nin daha önceki tezkerelerde olduğu gibi partiyi bağlayan bir karar almayacağı ve CHP'nin İYİ Parti’nin izinden gideceği öngörüsü hakimdi. Ancak oylamadan kısa bir süre önce CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'ndan "hayır" oyu kullanacakları mesajı geldi.

Bu tavır farklılığının ardından ise şimdi Ankara'da bunun Millet İttifakı'nda çatlağa yol açıp açmayacağı tartışılıyor.

DW Türkçe'nin görüşlerine başvurduğu İYİ Partililer, "her partinin kendi seçmeniyle kurduğu farklı bir ilişki olduğu, bunun da ittifakta sorun yaratmayacağını" söyleyerek bir sorun olmayacağı mesajını verdi. CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel de TBMM'de gazetecilere "İttifak ortağımızla birbirimizin kararlarına son derece saygılıyız. Onların argümanları da kıymetli" açıklamasını yaptı.

Siyaset bilimci Prof. Dr. Murat Somer

"Demokrasi ittifakı daha da genişleyebilir"

Millet İttifakı içindeki farklı bu iki tavrı DW Türkçe'ye değerlendiren siyaset bilimci Prof. Dr. Murat Somer de CHP'nin parti olarak tezkereye "hayır" diyerek siyasette alan açtığını söylüyor. Somer, "Seçmene güven, siyasette alan açıcı olan bu hamlenin seçmende de karşılık bulması doğaldır. CHP, iktidarın kendi işine yarayan ekseninin dışında bir siyaset kuruyor. Tezkereye de neden 'hayır' dediğini söyleyerek alternatif bir dış politika vizyonu da ortaya koyuyor" değerlendirmesi yapıyor.

TBMM'de tezkere görüşmeleri sırasında CHP adına konuşan emekli büyükelçi Ünal Çeviköz, CHP'nin tezkereye 'hayır' demesinin temel gerekçesinin "iktidarın dış politikasının hiçbir strateji ve vizyona dayanmaması" olarak açıkladı. Suriye'de "büyük hata" yapıldığını savunan Çeviköz, "Cumhuriyet tarihi boyunca yapılmamış bir şey yapıldı. Sınır komşumuzda rejim değişikliğine yönelik taraf olundu. Barışçıl yollarla çözüm arayan diplomatik tutum ile çelişen tavır sergilendi" dedi.

CHP'nin sergilediği bu tavrın tezkereye "hayır" oyuyla eyleme dönüştüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Murat Somer, İYİ Parti'nin tutumunu "İYİ Parti de iktidarın dış politikasına eleştirel yaklaşıyor. İYİ Parti'nin tezkereye 'evet'i, CHP'nin 'hayır'ıyla bir yerde buluşuyor. İYİ Parti, AKP ile MHP'nin ortaya koyduğu milliyetçilikten ayrı, bağımsız bir milliyetçilik anlayışı ortaya koyuyor. Seçmen buradaki ayrımı çok iyi anlayacaktır. Seçmene bunun daha da iyi anlatılması gerekir" şeklinde değerlendiriyor.

CHP'nin tavrının Cumhur İttifakı karşısındaki demokrasi ittifakının daha da genişleyebileceğini de gösterdiğini öngören Prof. Dr. Somer, "HDP de bu demokrasi ittifakında rahatça hareket edebilecektir. Son kertede Cumhur İttifakı karşısında daha güçlü bir demokrasi ittifakının olacağını söyleyebiliriz" öngörüsünde bulunuyor.

CHP'nin tezkere oylamasındaki tavrı HDP'de de olumlu karşılandı. HDP Grup Başkanvekili Saruhan Oluç, DW Türkçe'ye "İktidar bütün muhalefeti peşine takmak istiyordu. CHP buna itiraz etti. Seçmen de bunu anlayacak. Ülkede ekonomiden siyasete büyük bir kriz varken iktidar Suriye politikasıyla halkı kandırmaya çalışma peşinde. Şimdi seçmen muhalefetin neye muhalefet ettiğini çok daha yakından görecek" açıklamasını yaptı.

HDP Grup Başkanvekili Saruhan Oluç

"Cumhur İttifakı'nda çatlak olabilir"

Peki CHP'nin tavrı milliyetçi oyları kendinden uzaklaştıracak mı? 

Kamuoyu araştırmacısı MAK Danışmanlık Şirketi sahibi Mehmet Ali Kulat, tezkerede sergiledikleri farklı tutumlardan ötürü İYİ Parti'nin de CHP'nin de seçmen kaybetmeyeceği görüşünde. Kulat, "İYİ Parti, AKP ve MHP tabanından oy aldığı için o seçmeni rahatsız etmeyecek bir üslup tercih ediyor. Tezkerede bunu gördük. CHP de zaten İYİ Parti tabanından oy almayacağı için kendi tavrını ortaya koyarak ittifakın tüm muhalefet cephesinden oy alma kapasitesini genişletiyor" değerlendirmesini yapıyor.

CHP'nin tezkereye itiraz ederken "çok haklı" gerekçeler ortaya koyduğunu düşünen Kulat, "İktidar tezkere konusunda muhalefeti bilgilendirmedi. Ve tezkereyi neden iki yıllık istediğine açıklık getiremedi. Seçmen asıl bu sorunlara kilitlenecek. Bu sorunlar Millet İttifakı'ndan öte Cumhur İttifakı'nda çatlak yaratacak nitelikte. Çünkü AKP'nin de MHP'nin de tabanı bu soruları yüksek sesle soruyor" diyor.

Tezkere neler var?

TBMM'de kabul edilen Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi'nde "Türkiye'nin güney kara sınırlarına mücavir bölgelerde yaşanan gelişmeler ve süregiden çatışma ortamının milli güvenlik açısından taşıdığı risk ve tehditlerin artarak devam ettiği" belirtiliyor. Ayrıca "Türkiye'nin, komşusu Irak'ın toprak bütünlüğünün, milli birliğinin ve istikrarının korunmasına büyük önem atfedildiği" ifadesi yer alıyor.

Tezkerede İdlib'te Astana süreci kapsamında istikrar ve güvenliğin tesisine ilişkin faaliyetleri hedef alan risk ve tehditlerin devam ettiği vurgulanıyor. Tezkeredeki "Terörle Irak ve Suriye'nin toprak bütünlüğünü bozmaya ve sahada gayrimeşru oldubittiler oluşturmaya yönelik, milli güvenliğimize tehlike oluşturabilecek her türlü risk, tehdit ve eyleme karşı, uluslararası hukuktan doğan haklarımız doğrultusunda gerekli önlemlerin alınması milli güvenliğimiz açısından hayati önem arz etmektedir" ifadesi de dikkat çekiyor.