KANSER İLAÇLARININ YAN ETKİLERİ ÖNGÖRÜLEBİLECEK
Çağımızın en yaygın hastalıklarından kanserin başlıca tedavi yöntemi olan kemoterapi ilaçları, kanserli hücreleri öldürürken sağlıklı hücreleri de olumsuz etkileyerek çeşitli yan etkilere neden olabiliyor
15 Ekim 2020 Perşembe 14:10
Çağımızın en yaygın hastalıklarından biri olan kanserin başlıca tedavi yöntemlerinden biri kemoterapi. Kemoterapi ilaçları, büyüyen ve çoğalan kanser hücrelerini öldürürken sağlıklı hücreleri de olumsuz etkileyerek tedavi sürecinde çeşitli yan etkilere neden olabiliyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü mezunları Melisa Tüncer ve Arzu Çakır’ın Dr. Öğr Üyeleri Özlem Ulucan Açan ve Hilal Taymaz Nikerel danışmanlığında yürüttükleri TÜBİTAK destekli proje, kemoterapi ilaçlarının yan etkilerinin hangi mekanizmalarla ortaya çıktığını moleküler düzeyde anlamayı hedefliyor.
Türkiye’de alanındaki ilk çalışma
Proje kapsamında yapılan çalışmalarda yaklaşık 22 bin insan geni arasından kanser ilaçlarının yan etkiye neden olmasında rol oynayan 24 gen bulundu. Geliştirilen istatistiksel model sayesinde ilaçların tedavi süresince hangi yan etkilere yol açabileceğini ilaç tasarım aşamasında tahmin etmek mümkün olacak.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü Mezunu Melisa Tüncer ve Arzu Çakır yürüttükleri projenin Türkiye’de bu alanda yapılan ilk çalışma olduğunu belirtiyor: “Projemizde kemoterapi ilaçları üzerine yoğunlaşarak bu ilaçların yan etkilerini gen anlatım verileri üzerinden öngören bir model geliştirdik. Projemizde en yaygın yan etkiye neden olan 13 kanser ilacının en fazla görülen 3 yan etkisine, yani saç dökülmesi, ishal ve ödeme odaklandık. Makine öğrenmesi algoritmaları kullanarak geliştirdiğimiz model sayesinde bir kanser ilacının hangi yan etkiye neden olabileceğini ilaç geliştirmenin erken aşamasında öngörmemiz mümkün olacak. Modelimiz yüzde 89 gibi yüksek bir oranda başarıya ulaştı. Araştırmamız bu alanda Türkiye’de yapılan ilk çalışma. Dünyada literatüre baktığımızda ise projemiz bu alanda yapılmış çalışmalar arasında en yüksek başarı oranına sahip.”
“İlaç yan etkisinin azaltılmasında kullanılabilir”
Proje kapsamında makine öğrenmesi ve veri madenciliği metotlarını kullanarak büyük bir veri üzerinde çalıştıklarını vurgulayan İstanbul Bilgi Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü Dr. Öğr Üyesi Hilal Taymaz Nikerel “İnsanda yaklaşık 22 bin gen olduğu tahmin ediliyor. Kullandığımız ilaçlar genlerimizin anlatım seviyesini değiştirebilir. Çalışmamız kapsamında kemoterapi ilaçlarının gen anlatım seviyelerinde neden olduğu bu değişiklikleri inceleyerek hangi genlerin hangi yan etkilerle ilişkili olduğunu tespit ettik. 22 bin gen arasında makine öğrenmesi algoritması yoluyla 24 genin kemoterapi ilaçlarının yan etkileriyle ilişkili olduğunu saptadık. Bu, kemoterapi tedavisinde ilaç yan etkilerinin azaltılabilmesi için sonraki çalışmalara rehberlik edebilecek önemli bir bilgi” diyor.
Geliştirilen modelin kanser ilacı tasarımının erken evrelerinde kullanılabileceğini belirten İstanbul Bilgi Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Özlem Ulucan Açan ise “İlaçlar geliştirildikten sonra yan etkileri olsa da piyasadan çekilmeyebiliyor. İlacın faydası yan etkisinden fazla olduğu için o ilaç kullanılmaya devam ediyor. Yeni geliştirilecek kanser ilaçlarında geliştirdiğimiz model yardımıyla ilacın toksisiteye, ödeme, saç dökülmesine, ishale neden olup olmayacağını anlamak mümkün olacak. İlaç tasarımının erken evrelerinde bu bilgiye sahip olmak yan etkisi olacak ilaçların geliştirilme aşamasında elenmesini sağlayarak zaman ve maliyet açısından kazanç sağlayabilir” diye belirtiyor.
- Lefkoşa'da Sarhoş ve Kanunsuz Bıçak Taşıyan Şahıs Basketbol Sahasında TutuklandıLefkoşa'da bulunan bir basketbol sahasında, alkollü içki tesiri altında olduğu sırada çevreye rahatsızlık veren ve kanunsuz olarak iki adet bıçak taşıyan A.Ç. (20), tutuklandı. Soruşturma devam ediyor.29 Mart 2024 Cuma 16:23KIBRIS
- Bipolar bozukluk nedir, neden Van Gogh ile ilişkilendiriliyor?Ünlü Hollandalı ressam Vincent van Gogh, yaşadığı ruh sağlığı sorunlarını oto-portresine de yansıtmıştı. Kendisini sol kulağı kesik resmettikten 2 yıl sonra da intihar etti.29 Mart 2024 Cuma 15:51KIBRIS
- Taşkınköy'de Ev Sahibinin Yatak Odasından 44.000 TL Çalındı: Şüpheli TutuklandıM.K. (47 yaşında), temizlik maksadıyla gittiği bir ikametgahın yatak odasındaki giysi dolabından ev sahibine ait 44.000 TL nakit parayı çaldığı tespit edildi. Olayın polise bildirilmesi üzerine şüpheli tutuklandı ve soruşturma devam ediyor.29 Mart 2024 Cuma 15:36LEFKOŞA
- Ülkede Yolsuzluk Skandalları: Çürümüş Düzen Gün Yüzüne Çıkıyor, Soruşturmaların Sonuçları Ne Olacak?Yolsuzluk ve Rüşvet Soruşturmaları Hükümeti ve Muhalefeti Karşı Karşıya Getiriyor: İki Önemli Soruyla İvedi Çözüm Arayışı29 Mart 2024 Cuma 15:02EĞİTİM
- Girne Turizm Limanı'nda Kanunsuz Patlayıcı Madde Taşımaya Teşebbüs: Bir Kişi TutuklandıKKTC'ye giriş yapan bir tır aracında yapılan kontrolde, 2000 adet ses fişeği bulunduğu tespit edildi. Söz konusu şahıs, patlayıcı maddeyi kanunsuz olarak tasarruf etmeye ve ülkeye ithal etmeye teşebbüs ettiği gerekçesiyle tutuklandı.29 Mart 2024 Cuma 14:46GİRNE
- EURO 2024'te olmayacak yıldızlarAvrupa Futbol Şampiyonası'nın (EURO 2024) başlamasına yaklaşık 2.5 ay kaldı. Futbolseverler, kıtanın gözde oyuncularını milli takım formalarıyla izlemek için sabırsızlanıyor. Ancak bazı yıldızlar, çeşitli nedenlerle turnuvada yer almayacak.29 Mart 2024 Cuma 14:26FUTBOL
- Polonya Başbakanı: Dünya yeni bir savaş dönemine girdiğini kabul etmeliPolonya Başbakanı Donald Tusk, 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana en kritik dönemlerin yaşandığına işaret ederek dünyanın yeni bir savaş dönemine girdiğini kabul etmesi gerektiğini söyledi.29 Mart 2024 Cuma 13:52AVRUPA
- Belçika, bazı AP üyelerine "Rusya propagandası" için para ödendiğini iddia ettiBelçika Başbakanı Alexander De Croo, Avrupa Parlamentosunda (AP) "Rusya propagandası" yapmaları için ödeme yapılan milletvekilleri olduğunu öne sürdü.29 Mart 2024 Cuma 13:25AVRUPA
- Lefkoşa'da Aniden Rahatsızlanarak Yaşamını Yitiren İbrahim DilekçiLefkoşa'da ikamet eden İbrahim Dilekçi, evinde ani bir şekilde rahatsızlanarak yaşamını yitirdi. Olayla ilgili soruşturma devam ediyor.29 Mart 2024 Cuma 13:01KIBRIS
- Maypa'ya 3 gün tutukluluk, Mahkeme: Yolsuzluklar araştırılsın emri verdi...Maypa'ya 3 gün tutukluluk, Mahkeme: Yolsuzluklar araştırılsın emri verdi...29 Mart 2024 Cuma 12:53KIBRIS
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2014 Detay Kıbrıs
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.