İSVEÇ VE FİNLANDİYA’NIN NATO ÜYELİĞİ İÇİN KRİTİK TOPLANTI HELSİNKİ’DE YAPILACAK

Ankara, Stockholm yönetiminin "terörle mücadele ve terör suçlularının iadesi" gibi unsurları içeren protokolü uygulamada yeterince etkin olmadığını düşünüyor ve bu nedenle NATO üyeliği için gerekli Meclis onayının verilmeyebileceği uyarısını yapıyor.

30 NATO üyesinden şu ana kadar 23 ülke, iki İskandinav ülkesinin üyeliğini parlamentolarında onayladı.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sonrası on yıllardır yürüttükleri tarafsızlık politikalarını terk eden İsveç ve Finlandiya, 18 Mayıs’ta NATO’ya katılmak için resmi başvuruda bulunmuştu.

NATO ülkelerinin çok büyük bir çoğunluğu bu iki ülkenin ittifaka katılmasına hemen ve güçlü destek ilan etmiş ancak Türkiye, ulusal güvenliğiyle ilgili kaygılarının karşılanması durumunda süreci veto etmeyeceğini açıklamıştı.

Türkiye; İsveç ve Finlandiya’nın başta PKK olmak üzere "terörle mücadele" konusunda işbirliği yapmadığını, Türkiye aleyhine faaliyet gösteren birçok kişi ve kuruluşun bu ülkelerde barındığını ve Suriye’ye yapılan son askeri operasyon sonrasında Türkiye'ye silah satışına ilişkin kısıtlama getirildiği şikayetlerini dile getirmişti.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in de girişimleriyle Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında yürütülen görüşmeler sonuç vermiş ve taraflar NATO’nun Madrid Zirvesi öncesinde 29 Haziran’da üçlü protokole imza atmıştı.

Böylece NATO zirvesinde İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğine resmi onay verilmiş ve katılım protokolleri 30 ülke tarafından 5 Temmuz’da imzalanmıştı.

Üyelik sürecinin tamamlanması için tüm ülkelerin parlamentolarından onay verilmesi gerekiyor.

Üç ülke tarafından imzalanan 10 maddelik protokolün önemli maddelerinden biri protokolün uygulanmasını sağlamak için Türkiye, İsveç ve Finlandiya dışişleri, içişleri, adalet bakanlıkları ile istihbarat ve güvenlik kurumlarının katılımıyla Daimi Ortak Mekanizma oluşturulmasıydı.

Henüz resmi bir duyuruyla kamuoyuna açıklanmayan toplantının 26 Ağustos Cuma günü Finlandiya’da gerçekleşeceğini İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde Çarşamba günü açıklamıştı. Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da geçen hafta yaptığı bir açıklamada toplantının Cuma günü yapılma olasılığını gündeme getirmişti.

Helsinki’de yapılacak toplantı Daimi Ortak Mekanizma’nın ilk toplantısı olacak.

Türk heyetine Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal ile Cumhurbaşkanı Dış Politika Başdanışmanı İbrahim Kalın’ın başkanlık etmesi bekleniyor. İçişleri ve Adalet bakanlıkları ile Milli İstihbarat Teşkilatı’ndan üst düzey bir yetkilinin de heyette yer alması öngörülüyor.

Ankara, Stockholm'ün performansından memnun değil

Protokol, Finlandiya ve İsveç’in “PYD/YPG ve Türkiye'de FETÖ olarak tanımlanan örgüte destek sağlamayacaklarını”, PKK’nın faaliyetlerini engelleyeceklerini ve topraklarında yaşayan ve Türkiye'nin "terör zanlıları" olarak gördüğü kişileri iade edeceklerini kayda geçiriyor.

Her ne kadar NATO’ya üyelikleri bir paket olarak değerlendirilse de Ankara, terörle mücadeledeki farklı performansları ve politik çizgileri nedeniyle İsveç ve Finlandiya’yı ayrı ayrı değerlendirmeyi tercih ediyor.

Finlandiya’nın "teröre" karşı daha somut ve işbirliğine açık olduğunu öngören Ankara açısından Helsinki’nin ittifaka katılımının önünde bir sorun bulunmuyor.

İsveç ile ilgili en somut uyarıyı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 18 Temmuz’da yapmıştı.

İsveç ve Finlandiya’nın Türkiye’nin koşullarını yerine getirmemeleri durumunda üyelik sürecini donduracaklarını kaydeden Erdoğan, “Özellikle İsveç’in bu konuda iyi bir görüntü vermediğini görüyoruz. Bizim Türkiye olarak bu konuda duruşumuz çok nettir, gerisini kendileri bilir” ifadelerini kullanmıştı.

Erdoğan, NATO Zirvesi sonunda düzenlediği basın toplantısında İsveç’in "73 terör zanlısını iade etme" sözünü verdiğini söylemiş, İsveçli yetkililer rakamı doğrulamamakla beraber iadelerin gerçekleşeceğini kayda geçirmişti.

O dönemden bu yana İsveç’ten iade kapsamında sadece dolandırıcılıktan hüküm giyen bir adi suçlunun iadesi gündeme geldi.

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Milliyet gazetesine yaptığı açıklamada, “Şu ana kadar İsveç ve Finlandiya hükümetleri, Türkiye’nin beklentilerine uygun iade taleplerini yerine getirmiş değillerdir. İsveç Başbakanı da ‘Bir iade kararı verdik. Bu hukuka uygun’ açıklaması yaptı. Biz zaten hukuka aykırı demiyoruz ki; iade kararı verdiği kişi terör suçlarıyla ilgili değil” sözleriyle Ankara’nın tepkisini dile getirdi.

Bozdağ, “Oradaki FETÖ’cülerden, PKK’lılardan diğer terör örgütü üyelerinden, terör suçları sebebiyle Türkiye’ye iadesini istediğimiz isimlerin iadesi konusunda tek bir karar bize gelmedi. Olumsuz bir cevap da gelmedi. Şu ana kadar resmi kanallardan olumsuz bir yanıt da ulaşmadı. Kendilerinden yanıt bekliyoruz” ifadelerini kullandı.