İŞTE 10 MADDEDE KKTC'DE RÜŞVET VE YOLSUZLUK ALGISI

Gökçekuş ve Sonan Kuzey Kıbrıs’ta Yolsuzluk Algısı: 2021 Raporu yayınlandı.

İşte 10 adımda yolsuzluk algısı

1.Yolsuzluk yaygındır ve ciddi bir sorundur Ankete katılan iş insanlarının %96’sı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) rüşvet ve yolsuzluk olduğunu düşünmektedir. Dahası, %76’sı yolsuzluğun ‘çok ciddi bir sorun’ olduğu kanaatindedir.

2.Yolsuzluk en fazla kamuya ait taşınmazların kullandırılmasında gerçekleşmektedir Katılımcılara göre ‘rüşvet ya da el altından fazladan ödeme yapmanın’ en yaygın olduğu üç işlem şu şekilde sıralanmıştır: Katılımcıların %74’ü ‘kamuya ait arazi ve binaların tahsisi ve kiralanması’ işlemlerinde rüşvetin çok yaygın olduğunu düşünmektedir; bunu ‘kamu ihaleleri ve izinler’ (%64) ve ‘teşvikler’ (%61) takip etmektedir. Rüşvetin en az olduğu alanlarsa şunlardır: Katılımcıların üçte biri kadarı ‘yargı kararlarını etkilemek için’ 12 Kuzey Kıbrıs’ta Yolsuzluk Algısı: 2021 Raporu rüşvetin hiç olmadığını söylemiştir. ‘Devletten elektrik, su ve telefon gibi hizmetleri alırken’ hiç rüşvet olmadığını söyleyenlerin oranıysa %24’tür.

3. Yaklaşık her 10 iş insanından dördü fiilen rüşvet vermiştir Yukarıdaki soruya devam niteliğinde sorduğumuz ‘son bir yıl içerisinde yukarıdaki hizmetlerden herhangi birini almak için ilgili yetkiliye rüşvet ya da hediye vermeniz ya da bir iyilik yapmanız gerekti mi?’ sorusuna katılımcıların %41’i ‘evet’ cevabı vermiştir.

4.Kamu kaynakları siyasetçiler ve üst düzey memurlar tarafından istismar edilmektedir Ankete katılanların %74’ü kamu kaynaklarının bakanlar/yetkililer tarafından kişisel ya da partisel amaçlarla ‘çok yaygın’ şekilde kötüye kullanıldığını düşünmektedir. Siyasetçiler yolsuzluğun ‘çok yaygın’ (%78) olduğu grup olarak görülmekte; onları üst kademelerdeki memurlar (%59) takip etmektedir. Ankete katılan iş insanlarının %28’i alt kademelerdeki memurlar arasında yolsuzluğun ‘çok yaygın’ olduğu düşüncesine sahiptir.

5. Yolsuzluğu caydırması beklenenler başarılı değildir İş insanlarıyla yapılan ankette, ‘yolsuzluk ve usulsüzlüklerle mücadele etmesi ya da bunları ifşa etmesi gereken kurumlar sizce bu işte ne kadar başarılıdır/etkilidir?’ sorusu sorulmuştur. Bu konuda da ankete katılan iş insanları arasında herhangi bir kurumu ‘son derece başarılı/etkili bulanların’ oranı çok düşüktür. En etkili bulunan, katılımcıların %20’si tarafından çok başarılı bulunan Ombudsmandır; ikinci sırada Mahkemeler (%17), üçüncü sıradaysa Sosyal Medya (%17) yer almaktadır. Sıralamanın en sonundaysa katılımcıların %72’sinin hiç başarılı bulmadığı Meclis ve Başbakanlık Denetleme Kurulu (%69) yer almaktadır.

6. Yolsuzlukla mücadelede Hükümet çok başarısızdır Katılımcılara yolsuzlukla mücadele konusunda Hükümeti ne kadar başarılı buldukları da sorulmuştur. Ankete katılanların sadece %2’si Hükümeti bu konuda ‘çok başarılı’ bulurken %87’si ‘çok başarısız’ bulduğunu ifade etmiştir. 13 Ömer Gökçekuş - Sertaç Sonan

7. Seçimlerde maddi menfaat vaat edilmesi yaygındır ‘Seçmenlere belirli bir şekilde oy kullanmaları için para ödenmesi ya da özel bir menfaat vaat edilmesinin’ sıklıkla gerçekleştiğini düşünenlerin oranı %77’ye ulaşmaktadır.

8. İş dünyası siyaset ilişkisi son derece sıkıntılıdır ‘Şirketlerin kârlı devlet ihalelerini kazanabilmek için para veya bağlantılarını kullanmasının’ sıklıkla gerçekleştiğini söyleyenlerin oranı %74 iken ‘büyük şirketlerin vergilerini ödemekten kaçınmasının’ sıklıkla karşılaşılan bir durum olduğunu ifade edenlerin oranı %67’dir. Benzer şekilde, KKTC Hükümetinin ‘büyük ölçüde, sadece kendi çıkarını düşünen, birkaç büyük çıkar grubu tarafından yönetildiğini’ söyleyenlerin oranı %70’tir. Ayrıca, katılımcıların %80’i ‘KKTC hükümeti, karar verirken benim gibi insanların görüşlerini dikkate alır’ ifadesine katılmadığını söylemektedir.

9. Yolsuzluğa karışan yetkililerden hesap sorulmuyor Ankete katılanların %77’si yolsuzluğa karışan yetkililere karşı gerekli cezai işlemlerin yapılmadığını söylemektedir. Sıradan vatandaşların yolsuzlukla mücadelede fark yaratabileceğine inananlarla inanmayanların oranıysa aynı düzeydedir (%42).

10. Yolsuzluğa karşı tolerans yoktur ‘İyi hizmet verdiği sürece, hükümetin yolsuzluğa bulaşması kabul edilebilir bir şeydir’ ifadesine katılmadığını söyleyenlerin oranı %92’ye ulaşmaktadır.