İSPANYA ANAYASA MAHKEMESİ: SALGINDA UYGULANAN SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI ANAYASAYA AYKIRI

İspanya’da, anayasa mahkemesi, salgın nedeniyle geçen yıl uygulanan sokağa çıkma yasağının anayasaya aykırı olduğuna karar verdi. Kararla, kuralları ihlal ettikleri gerekçesiyle ceza ödeyenlerin paralarını geri istemelerinin önü açıldı.

İspanya hükümeti, Covid-19 salgının ilk dalgası sırasında, 14 Mart 2020’de olağanüstü hal ilan etmişti. Acil ihtyaç dışında halkın sokağa çıkması yasaklanmış, işletme ve işyerleri kapanmıştı. Kısıtlama, Haziran 2020’ye kadar sürmüştü. İkinci dalga başlayınca yıl sonunda yeniden bazı kısıtlamalar getirilmişti. Hastalık nedeniyle 81 bin 43 kişinin hayatını kaybettiği ülkede acil durumlarda uygulanan üç kategori var. Bunlar olağanüstü hal, ‘istisna hali’ ve kuşatma durumlarında başvurulan uygulama.

İspanya Anayasa Mahkemesi, oyçokluğuyla -altı oya beş oyla- olağanüstü hal uygulamasının anayasal dayanağı olmadığını kararlaştırdığını açıkladı. Gerekçede, uygulamanın temel hakların kısıtlanmasıyla eşdeğer olduğuna dikkat çekildi. Mahkeme, halkın özgürlüklerini bu ölçütte kısıtlayabilmek için hükümetin olağanüstü hal yerine istisna hali ilan etmesi gerektiğini vurguladı.

Olağanüstü hal, hükümet tarafından parlamentoda tartışılmasına gerek duyulmadan ilan edilebiliyor. Hükümete, yeni yasal düzenlemeleri çabuk yürürlüğe koyma olanağı veriyor. İstisna hali ise hükümet tarafından tek başına ilan edilemiyor. Parlamentonun onayı gerekiyor.

Mahkeme, ayrıca, bireysel başvuruları veya kısıtlama nedeniyle maddi zarara uğradıkları gerekçesiyle başvuran işletme ve işyerlerinin başvurularının kabul edilmeyeceğinin de altını çizdi.

Konu, aşırı sağcı Vox Partisi tarafından mahkemeye taşınmıştı.