HALEP - Kemal Öztürk - Ali DemirSuriye’de iç savaşın en sıcak çatışmalarının yaşandığı Halep’te harabeye dönen tarihi Emevi Cami’nin durumu, savaşın geldiği noktayı özetliyor. Kutsal emanetlere sahip olması ile de ünlü caminin bir bölümü muhaliflerin, bir bölümü Esed askerlerinin elinde. Keskin nişancılar cami yıkıntıları içinde karşılıklı siperlerde en küçük hareketliliğe ateş açıyor. İslam mimarisinin en güçlü örneklerinin nakşedildiği Emevi Camisi ve onu çevreleyen tarihi çarşı, aylar süren çatışmalar ve rejimin hava bombardımanı ile yerle bir olmuş halde. Halep’in zengin ticari yaşamının merkezi konumundaki tarihi çarşı kullanılmaz hale geldiğinden terk edilmiş. Sahiplerince, bazı dükkanların kepenkleri kapatılmış bazılarının önlerine ilave tedbir olarak barikatlar kurulmuş. Çarşının tek hakimi silah sesleri. Bir zamanlar binlerce insanın doldurduğu sokaklar ve tarihi mekanlar, şimdi harabe halde. Savaş, hayata galip gelmiş durumda. Yıkıntılar ve yaşanan sefillik, bu trajediye sessiz kalan insanlığın mezarlığını simgeliyor. Emevi Cami’sinin içinde bulunan Hz. Zekeriya Peygamber’in türbesi de savaştan nasibini almış. Türbenin dış cephesi tamamen tahrip olurken, Hz. Zekeriya’nın sandukasının bulunduğu bölüm, etrafına Kur'an-ı Kerimler dizilerek kurşunlardan korunmaya çalışılan sipere dönüştürülmüş.Cami içinde keskin nişancı savaşıCaminin en önemli kısımlarından olan iç avlu, havan topu ile kullanılmaz harabeye dönmüş. Dünya tarihi mirası listesinde yer alan caminin minaresi de artık göğe yükselmiyor; top atışıyla avlu içine doğru yıkılmış. Cami içindeki yoğun kurşun izleri, çatışmaların 60 metre arayla, göğüs göğüse yapıldığı ifadelerini doğruluyor. Yakın mesafeden atılan kurşunların duvarlarda bıraktığı iz, çatışmaların şiddetini gözler önüne seriyor. Çatışmalar aralıksız devam ettiğinden harabe haldeki tarihi Cami’nin geleceğini kestirmek çok güç. “Cephe savaşı” Müslümanların en nadide “evi”nde tüm çıplaklığıyla yaşanıyor. Cami’nin bir bölümü muhaliflerin, bir bölümü Esed askerlerinin elinde. Keskin nişancılar cami yıkıntıları içinde karşılıklı siperlerde en küçük hareketliliğe ateş açıyor. Siper olarak cami halıları, tarihi taşları ve yıkıntıların doldurulduğu kum çuvallar kullanılıyor. Siperlerin birbirine uzaklığı 100 metre.Tarihi Emevi CamisiSuriye'nin Halep kentindeki tarihi Emevi Cami, ana yapısı, minaresi ve külliyesiyle İslam mimarisinin seçkin örneklerinden biri olarak öne çıkıyor. Yaşanan iç savaşta yerle bir olan 922 yıllık Selçuklu eseri minaresi, 800 yıllık Memlük mirası külliyesi ile bir şaheser görünümündeki cami, Büyük Halep Camisi adıyla da anılıyor. Yapımına Emevi Halifesi El Velid Bin Abdülmelik tarafından başlanan cami, 715-717 yıllarında Halife Süleyman döneminde bitirildi. Memlüklüler ve Osmanlılar döneminde tamirat geçiren ve yeni eklemeler yapılan caminin içerisinde, Hz. Yahya'nın babası Hz. Zekeriya peygamberin türbesi de bulunuyor. Hz. Zekeriya'nın kabrinin yanı sıra Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in "Sakal-ı Şerifi" ve dişleri gibi kutsal emanetler bulunan camide, İslam tarihi açısından kıymet biçilemeyen çok sayıda el yazması ve Kur'an-ı Kerim de yer alıyor. Savaşta ağır hasar gören cami, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor. Mimari tarzı ve tasarımıyla başkent Şam’daki Emevi Cami ile benzer özellikler taşıyan caminin çevresinde geniş ibadet alanları ve çarşı bulunuyor.