GALAKSİMİZDE İLK KEZ DOLAŞAN KARA DELİK KEŞFEDİLDİ

ABD'nin Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü'nden gökbilimciler, yayımladıkları çalışmayla 'ilk kez Samanyolu galaksisinde gezgin kara delik tespit ettiklerini' duyurdu.

Maryland eyaletinin Baltimore kentindeki Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü'nden bir ekibin Astrofizik Dergisi'ne (Astrophysical Journal) gönderdiği ve önbaskı sunucusu arXiv'de uzman incelemesine açtığı çalışma, kara deliklerle ilgili yeni bir gizemi ortaya çıkardı. Makaleye göre Samanyolu galaksisinde ilk kez dolaşan kara delik tespit edildi, kara deliklerin görünmez olmasından ötürü gezgin versiyonla ilgili sonuçlara çevredeki uzayda seyahat eden ışık üzerindeki etkileri incelenerek ulaşıldı.

Araştırmayı yöneten Kailash Sahu, 'izole ve yıldız kütleli bir kara deliğin ilk kesin tespiti ve kütle ölçümünü gerçekleştirdiklerini' söyledi.

Türüne göre alışılmadık derecede yüksek hızda seyrediyor

Buna göre saniyede yaklaşık 45 kilometre hızla hareket eden gök cismi, Dünya'dan yaklaşık 5200 ışıkyılı uzaklıkta bulunuyor. Bilim insanları, türüne göre alışılmadık derecede yüksek hızda seyretmesini, ana yıldızı patladığında uzayda ileri itilmesi teziyle açıklıyor.

Işığın görünür neden olmaksızın bükülmesi dikkat çekti

İlk çalışmaları 2011 yılına kadar uzanan keşif, Hubble Uzay Teleskobu yardımıyla yapıldı. Kara delikler görünür olmadıkları için doğrudan tespit edilemezken, gökbilimciler, kara deliklerin onları çevreleyen uzay üzerindeki yerçekimi etkisini inceler. Bu vakada, Baltimore'daki ekip, kara deliğin çekim alanından geçen uzak bir yıldızın yaydığı ışığı gözlemledi. Işığın görünürde bir neden olmaksızın nasıl büküldüğünü ve daha parlak hale geldiğini fark eden ekip, ışığın bir kara deliğin çekim alanından geçtiğine kanaat getirdi.

Çekim alanının uzay-zamanı bükmesi fenomeni

Kütleçekimsel mikromercekleme diye de bilinen çekim alanının uzay-zaman eğrilişine neden olması fenomeni, daha önce de uzaktaki gök cisimlerini tanımlamak için kullanılmıştı.

Serbest yüzen kara deliğin keşfi, iki ayrı kütleçekimsel mikromercekleme araştırmasının –Optik Kütleçekimsel Mercekleme Deneyi (OGLE) ve Astrofizikte Mikromercekleme Gözlemleri (MOA)–her ikisinin de 20 Temmuz 2011'de zirveye ulaşacak bir olayı Haziran 2011'de tespit etmesiyle başladı. Daha sonra MOA-2011-BLG-191/OGLE-2011-BLG-0462 olarak adlandırılan gözlem, toplam 270 gün sürdü. Araştırmacılar, 2017 yılına kadar Hubble Uzay Teleskobu yardımıyla gözlemlere devam etti. Daha sonra topladıkları verileri analiz eden ekip, sözkonusu gök cisminin büyük olasılıkla yıldız değil, kara delik olduğu sonucuna vardı. Hatta yaklaşık kütlesinin Güneş'in 7.1 katı olduğunu hesaplamayı başardı.