BİNLERCE YILLIK GİZEM ÇÖZÜLÜYOR: KIRMIZI ŞARAP NEDEN BAŞ AĞRITIR?

Yunan filozof Celsus’a göre şarap, yorgunluk ve ateşten öksürük ve kabızlığa kadar sayısız rahatsızlığın çaresiydi. Gelgelelim tüm iyileştirici gücüne karşılık baş ağrısına neden olabiliyordu.

Celsus, ‘De Medicina’ adlı eserinde şarap içtikten sonra hissettiği ağrıdan bahsetmişti. 600 yıl sonra Aegina’lı Paul da şarap içmenin baş ağrısını tetikleyebileceğini yazmıştı.

Celsus’un zamanından bu yana, bilim insanları ‘suçlu’yu bulmak için her türlü kırmızı tüm şarap bileşenlerini inceleyip durdu. Tanen, sülfit, fenolik flavonoi, biyojenik amin… Hepsi ‘şüpheli’ydi ama hiçbiri aleyhinde somut ‘kanıt’ yoktu.

Şimdiyse, Kaliforniya Üniversitesi’nden bir ekip, kimilerinin şarap içtikten baş ağrısı çekmesinin nedenini bulduğunu söylüyor.

Scientific Reports‘ta yayınlanan makaleye göre söz konusu ağrının nedeni üzüm çekirdeği ve kabuğundan elde edilen ve kırmızı şaraba renk, tat ve kıvam veren maddelerden ‘fenolik flavonoid’.

Sadece kırmızı şarapta bulunan ‘kuersetin’ adlı bir flavanol, vücutta işlenerek çeşitli maddelere dönüştürülüyor. Bunlardan biri kuersetin glukuronidin. Ekibin araşırmasına göre kuersetin glukuronidin asetaldehidi asetata dönüştüren enzimi bloke etmede özellikle etkili. (Alkol vücutta iki adımda parçalanır; asetaldehit adı verilen toksik bir bileşiğe, bu da zararsız asetata, yani sirkeye dönüştürülür. Bu gerçekleşemezse, zararlı asetaldehit birikerek semptomlara neden olur).

Amerikalı bilim insanlarına göre bu önemli enzim baskılandığında, kan dolaşımında toksik asetaldehit birikiyor. Yüksek seviyelerde bu durum baş ağrısı, mide bulantısı, yüz kızarması ve terlemeye neden oluyor.

Bu nedenle duyarlı kişiler az miktarda kuersetin içeren kırmızı şarap içtiğinde, özellikle de migrene yatkınsa baş ağrısı çekebiliyor. Kimilerinin neden diğerlerinden daha fazla etkilendiği ise hala belirsiz.

Araştırmacılar şimdi teorilerini, farklı kuersetin seviyelerine sahip kırmızı şarapların baş ağrısına neden olan etkileri üzerine klinik bir çalışmayla test etmeye hazırlanıyor. Sonuçlar, insanların gelecekte kırmızı şarabın ortaya çıkardığı baş ağrılarından kaçınmasına yarayabilir.

Pahalı şaraplar daha çok baş ağrısı yapabilir

Üzümler güneş ışığına tepki olarak kuersetin üretiyor. Daha fazla güneş ışığı daha fazla kuersetin demek. Örneğin ABD’nin Napa Vadisi’ndeki cabernet’lerin yüksek düzeyde bu maddeyi içerdiği biliniyor.

Araştırmacılardan Prof Andrew Waterhouse’a göre bu, baş ağrısına yatkın kişiler için pahalı kırmızı şarapların daha kötü sonuç vereceği anlamına geliyor: “Ucuz üzüm çeşitleri çok geniş gölgelikli ve çok yapraklı asmalarda yetiştiriliyor, bu nedenle fazla güneş almıyorlar. Oysa yüksek kaliteli üzümler daha az yapraklı, daha küçük mahsullerden elde ediliyor. Şarabın kalitesini artırmak için güneş ışığı miktarı dikkatli bir şekilde yönetiliyor.”