BİLYEYLE OY ATILAN ÜLKE…

BBC’nin Afrikalı gazetecilerden mektuplar serisine Sierra Leone-Gambiyalı yazar Ade Daramy konuk oldu. Daramy, seçim öncesinde adayları da sıraladığı mektubunda son beş yılda 2, 4 milyon nüfuslu ülkede demokrasi adına belirli adımların atıldığını ancak oy verme yönteminin değişmediğini yazdı.

Daramy’nin, “Tanıdığım çoğu Gambiyalı sıradışı seçim sistemleriyle gurur duyuyor” ifadelerini kulandığı mektuba göre bu cumartesi de ülkenin bağımsızlığını ilan ettiği 1965’ten beri olduğu gibi oy pusulası kullanılmayacak. Seçmenler kendilerine verilen bilyelerle oylarını kullanacak. Bunun nedeni ülkede okuryazarlık oranının düşük olması.

Bilye atılınca zil çalıyor

Görevliler oy verme işleminin yapıldığı merkeze gidenlere, kimlik bilgileri doğrulanınca birer bilye veriyor. Sonra onları her aday için partisinin renginde hazırlanan, üzerinde fotosunun olduğu bidonlara yönlendiriyor. Bidonların tepesinde ince birer boru var. Seçmenler oy vermek istedikleri adayın ‘bidonu’na bilyeyi atıyor. Bilye atılınca bir zil çalıyor. Bu, birden fazla oy kullanılmasının önüne geçmek için tasarlanmış bir güvenlik önlemi.

Oy verme işlemi tamamlanınca dünyanın dört bir yanındaki ülkelerdeki gibi oy pusulaları değil bilyeler sayılıyor. Her aday için oluşturulan, oyun tahtası benzeri ahşap panolar kullanılıyor sayım yapılırken.

Ülkenin şimdiye kadar üç devlet başkanı oldu. 1994’te darbeyle başa gelen ve 22 yıl devlet başkanlığı yapan Yayha Jammeh’in yıllarca rakibi çıkmadı. Bağımsızlık sürecinde liderlik yapan Dawda Jawara’yı koltuğundan eden Jammeh 2016’da seçimi kaybettiğinde iki rakibi vardı. Adama Barrow seçimi kazandı. Üç adaylı o seçim, Gambiya’nın siyasi tarihinde en çok adayın yarıştığı seçim oldu.

Şimdiye kadar en fazla üç aday yarıştığı için seçim merkezlerine de en fazla üç bidon kondu. Bu sefer Barrow’un da aralarında altı aday yarışıyor yani cumartesi günü altı farklı renkte bidon kullanılacak.

Jammeh’in 22 yıllık yönetimi sona erdikten sonra demokratikleşme yönünde adımlar atıldğına dikkat çeken yazar Daramy, gözlemcilerin ve sivil toplum kuruluşlarının gelecekte daha fazla adayın yarışabileceğini ve o zaman bilye ve bidonların işlevsiz hale geleceğini, oy verme yönteminin değişeceğini umduğunu vurguladı.