BİLİM İNSANLARI ALZHEİMER'I ERKEN TESPİT EDEBİLEN YAPAY ZEKA GELİŞTİRDİ
ODTÜ'lü bilim insanları, tükürükten alınan örnekle genetik testi yorumlayarak, erken evre Alzheimer riskini tespit eden yapay zeka temelli teknoloji geliştirdi.
28 Şubat 2024 Çarşamba 22:07
TÜBİTAK 1003 - Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamındaki destekle tamamlanan projede, ilk prototip hayata geçerken, klinik aşamanın da dahil olduğu ileriki aşamaları, beynin şifrelerinin araştırıldığı Nörobilim ve Nöroteknoloji Ortak Uygulama ve Araştırma Merkezinde (NÖROM) yürütülecek.
Araştırmalar 10 yıldır sürüyor
NÖROM Yönetim Kurulu Üyesi ve ODTÜ Enformatik Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yeşim Aydın Son, projeye ilişkin açıklamalarda bulundu.
Aslen tıp doktoru olan ve ABD'de biyoenformatik alanında doktora eğitimini tamamladıktan sonra Türkiye'ye dönen Aydın Son, ODTÜ'de açılan bu alandaki ilk lisansüstü programının eğitime başlamasına katkı vermesinin üzerinden 14 yıl geçtiğini ve son 10 yıldır tıp ve yapay zekayı birleştiren araştırmalar yaptığını anlattı.
ODTÜ Enformatik Enstitüsünün bu alanda çalışan diğer üniversitelerden farklılığına işaret eden Son, bu kapsamda, laboratuvar ortamında veri üretimi, analizi ile yapay zeka modellerinin moleküler testler ile doğrulamasını yapabildiklerini söyledi.
Sağlık bilişimi alanında MR, PET gibi radyolojik görüntülerin bilgisayar ortamında modellemesine dayalı tanı sistemleri geliştirmeye dönük çalışmaların ilerlediğini ifade eden Son, "Böylece klinikte, doktorların hastalığın ayırıcı tanısına destek olabilecek ön araştırmalar yapılıyor" diye konuştu
Biyoinformatik bölümünde ise son 10 yıldır Alzheimer hastalığı üzerine yoğunlaştığını dile getiren Son, bu hastalığa karşı klinikte "erken tanı" için özelleşmiş testlerin bulunmadığını vurguladı.
[Fotoğraf: AA]
Erken evrede riskli genetik profiller tespit ediliyor
Genom araştırmalarının son yıllarda pek çok hastalığın teşhisindeki önemine işaret eden Son, çalışmalarında genom araştırmaları ile makine öğrenmesini birleştirdiklerini belirterek, şu bilgileri verdi:
"Uluslararası çalışma grupları tarafında oluşturulmuş 3 büyük veri seti alt yapısını yapay zeka kullanarak analizi ile erken evrede risk göstergesi olabilecek genetik profilleri tespit ediyoruz.
Bu genetik profilleri doğrulamak için geliştirdiğimiz teknikte, katılımcıların yanak içinden tükürük örneklerini alıyoruz ve DNA'larını izole ediyoruz. Hastalık riskini 1,5-2 kat artıran genetik değişiklikler tespit ettik, ayrıca koruyucu olabilecek çeşitlilikler gözledik. TÜBİTAK projemiz kapsamında, tüm bunları yapabilen bir moleküler tanı kiti prototipi geliştirdik. Bu analizler ile hastalığın en erken aşamasında, sadece yanak içinden alınan bu örneğin yapay zeka modeline dayanarak kişilerin riskli olup olmadığını veya Alzheimer'a karşı koruyucu bir genetik yapı taşıyıp taşamadığını doktorlarımıza bilgi olarak sunmayı hedefliyoruz."
"Hedef test kiti geliştirmek"
Yöntemin doğrulamasını Hacettepe Üniversitesi Geriatri Bölümü'nün ortaklığıyla 100 kişilik Alzheimer hasta grubu üzerinde yaptıklarını aktaran Aydın Son, "Projemiz, prototip aşamasına geldi. Projenin ikinci fazını da büyük ihtimalle bir TÜBİTAK projesiyle, klinik araştırma projesiyle desteklemek istiyoruz. Tüm bu çalışmalarda temel hedefimiz bir tanı kiti veya bir test geliştirmek. Bu testlerin temelini oluşturmuş durumdayız" dedi.
NÖROM'da klinik araştırmalar başlatılacak
Elde ettikleri sonuçların optimize edilmesi için geniş çaplı bir klinik çalışmayı NÖROM merkezinde gerçekleştireceklerini ifade eden Son, şunları kaydetti:
"Doktorların tanılarına destek olmayı hedefliyoruz. Klinik araştırmalarımız başladığında, örneğin 65 yaş üstünde 'hatırlayamama' gibi semptomlar gösteren kişiler bize yönlendirilecek. Biz de bu genetik analizlerini yaparak hastanızda 'risk arttıran ya da koruyuculuk sağlayan faktörlere dayalı değerlendirmesi buradadır, klinikte gördüğünüz tablo ile bunu birleştirerek karar verebilirsiniz' diyeceğiz. Aynı zamanda klinikten hasta gönderen doktorlara tanıda yardımcı olurken bu hastaları uzun süreli yani 2-3 sene sonra takip edeceğiz. Böylece geriye dönük testimizin güvenirliği de daha iyi test edebileceğiz."
"Hastalıkta erken tanı çok önemli"
Yeşim Aydın Son, Alzheimer'da ayırıcı tanının yanında erken tanının da önemine işaret ederek, "Beyinde oluşan dejeneratif olguları engelleyemesek bile yavaşlatmak için bazı yöntemler literatüre girmiş durumda. Bu noktada erken tanıda bizim araştırmamız büyük önem taşıyor" değerlendirmesinde bulundu.
- DAÜ, THE Genç Üniversiteler Sıralaması'nda Dünyanın En İyi 151. Üniversitesi OlduDAÜ, Times Higher Education Genç Üniversiteler Sıralaması'nda Türkiye'de 4. Sıraya Yükseldi14 Mayıs 2024 Salı 15:47DAÜ - DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ
- DAÜ'de Rock Rüzgarı Esti: "Rock'n EMU" Etkinliği Coşkuyla GerçekleştirildiDAÜ Yasin Düşüner Stadyumu'nda Düzenlenen Rock'n EMU Etkinliği, Rock Müziği Severleri Bir Araya Getirdi14 Mayıs 2024 Salı 15:46DAÜ - DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ
- Meclis Araştırma Komitesi toplandıYükseköğretim Kurumlarının Faaliyetlerinin İdari ve Mali Denetim Sisteminin ve YÖDAK’ın Araştırılmasına İlişkin Meclis Araştırma Komitesi “Denetim Sistemi ve Yeni Yükseköğretim Yılı” gündemi ile toplandı.14 Mayıs 2024 Salı 15:44KIBRIS
- Güzel Lefke Zeytinyağları’nın da ürünleri “tağşişli” çıktı!Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, ocak ayında yapılan analizlerde zeytinyağı numunesi tağşişli olarak tespit edilen ancak firması tespit edilemeyen üreticinin Güzel Lefke Zeytinyağları adlı firma olduğunu açıkladı.14 Mayıs 2024 Salı 15:41KIBRIS
- "Kimyasallar Yasa Tasarısı" komitede görüşüldüCumhuriyet Meclisi, Avrupa Birliği Uyum Yasa Tasarılarını Görüşmek Üzere Oluşturulan Geçici ve Özel Komite bugün saat 9.30’da UBP Milletvekili Oğuzhan Hasipoğlu başkanlığında toplandı.14 Mayıs 2024 Salı 15:40KIBRIS
- Meritta Deniz Kaplumbağaları Rehabilitasyon Merkezi 6. Yılını Renkli KutladıMerit International Otellerinin Sosyal Sorumluluk Projesi Meritta, 6. Kuruluş Yılını Renkli Etkinliklerle Kutladı14 Mayıs 2024 Salı 15:38KIBRIS
- Komisyon toplandı... İşte Asgari Ücret masasında konuşulanlar...Asgari Ücret Tespit Komisyonu yılın ikinci asgari ücretini belirlemek üzere yeniden toplandı.14 Mayıs 2024 Salı 14:28KIBRIS
- Maria Angela Holguin, Kıbrıs sorunundaki çabasını sürdürmeye “kararlı”BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Kişisel Temsilcisi Maria Angela Holguin’in hayal kırıklığına rağmen Kıbrıs sorunundaki çabasını sürdürmeye kararlı olduğu belirtildi.14 Mayıs 2024 Salı 13:50GÜNEY KIBRIS
- İnsan Hakları Platformu, “toplu tecavüz” davasındaki kararı olumlu karşıladıİnsan Hakları Platformu, Merkezi Cezaevi’nde 2023 yılında yaşanan “toplu tecavüz” olayı hakkında Lefkoşa Ağır Ceza Mahkemesi’nin verdiği kararı olumlu karşıladığını açıkladı.14 Mayıs 2024 Salı 13:47KIBRIS
- Parlamentolar arası dostluk grupları: Bizim birbirimizden başka dostumuz yokTürkiye, Azerbaycan ve KKTC parlamentoları arasındaki dostluk grupları, Cumhuriyet Meclisi'nde bir basın toplantısı düzenledi. Grup başkanları, üç ülkenin ilişkilerini daha da güçlendireceğini vurguladılar.14 Mayıs 2024 Salı 13:43KIBRIS
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2014 Detay Kıbrıs
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.