ARJANTİN EKONOMİSİ ÇÖKÜŞÜN EŞİĞİNDE

Arjantin’de 3 haneli enflasyon, siyasi çalkantılar ve kuraklık nedeniyle yaşanan resesyon ile döviz kıtlığı, ekonomiyi çökme noktasına getirdi. Bunun yanında karaborsadaki paralel döviz kuru ile resmi döviz kuru arasındaki makas da iyice açılmaya başladı.

Arjantin’de hükümetin fiyat dondurma, sermaye kontrolleri ve çoklu döviz kuru gibi stratejileri peso üzerindeki baskıyı yatıştıramazken ülkede şubatta yıllık 102,2 ile 30 sene sonra ilk kez üç haneli enflasyon görüldü.

Enflasyon, ücret artışlarını geride bırakırken tüketici harcamalarını da azalttı. Ayrıca tahminlere göre, kuraklığın Arjantin’in 19 milyar dolarlık ihracatına mal olabileceği belirtildi.

Tarihi şiddetteki kuraklık, Arjantin’de soya fasulyesi ve mısır gibi kritik mahsullerin hasadını mahvetti. Sert kuraklık, ülkenin tarım ihracatını yavaşlatırken bu durum dolar girişini kesti ve Arjantin Merkez Bankası’nın rezerv biriktirme girişimlerini zorlaştırdı.

BÜYÜK DÖVİZ KRİZİ

Öte yandan Arjantin’de turistlere, soya üreticilerine ve borsaya özel döviz kurları gibi birçok paralel kur uygulanıyor. Pesonun neredeyse bir yılda değerinin yarısını kaybettiği ülkede sıkı sermaye kontrolleri de söz konusu.

Arjantin’de ayrıca IMF programını yeniden müzakere etme planları gündeme gelirken merkez bankasının döviz rezervleri geçen hafta yedi ayın en düşük seviyesine geriledi. IMF de Arjantin’e resmi döviz kurunu devalüe etmesi için baskı yapıyor.

Arjantin pesosunun dolar karşısındaki değer kaybı. Sarı çizgi: Karaborsa – Mavi çizgi: Resmi peso/dolar kuru. Grafik: Johns Hopkins Üniversitesi Profesörü Steve Hanke.

Arjantin Merkez Bankası’na göre dolar/peso resmi kuru 220 seviyesinde seyretse de paralel kur bu rakamın iki katına fiyatlanıyor. Arjantin’de yerel halk arasında “mavi dolar” olarak bilinen dolar/peso paralel kuru, finans sitesi Dolarhoy.com verilerine göre 500’e yakın seviyede satılıyor.

RESESYON BEKLENİYOR

Ülkedeki ekonomik aktivite seviyesi de kuraklık etkisiyle resesyona işaret etti. Pazartesi günü yayınlanan verilere göre, ekonomik aktivite şubatta önceki aya göre yatay seyretti. Bir yıl öncesine göre ise ekonomi yüzde 0,2 büyüdü.

Arjantin Merkez Bankası tarafından mart ayında yapılan bir ankete katılan ekonomistler, gayri safi yurt içi hasılanın bu yıl yüzde 2,7 daralacağını tahmin etti. Ekonomi geçen yılın son çeyreğinde de küçülmüştü. Gelecek yıl ekonomi küçülürse bu, son 10 yıldaki 6. durgunluk olacak.

İKTİDAR, SAĞ MUHALEFETİ SUÇLADI

Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernandez geçtiğimiz günlerde ekim ayında yapılacak seçimlerde aday olmayacağını açıklarken ekonomik gidişatla ilgili sağcı muhalefeti ve önceki dönemi suçladı.

Fernandez, “Ekonomi Bakanı Sergio Massa bu durumu çözmeye kararlı. Ancak, eski Devlet Başkanı Mauricio Macri’nin ortaya çıkardığı sorunlarla karşı karşıya” dedi. Arjantin’in 2015’te 240 milyar dolar olan dış kamu borcu Macri döneminin bittiği 2019’da 323 milyar ABD dolarına ulaşmıştı.

Ayrıca Fernández dün sabah düzenlediği basın toplantısında, muhalefetle bağlantılı ekonomistleri ve finansal işletmecileri pezoya karşı spekülasyon yapmakla suçladı. Fernandez, sağ muhalefetin döviz piyasalarını etkileyen ve Arjantinlilerin tasarruflarına zarar veren söylentiler yaydığını iddia etti.