ARAŞTIRMA: SAÇ DÖKÜLMESİ VE İKTİDARSIZLIK UZUN COVİD BELİRTİSİ OLABİLİR

Ancak yeni bir araştırma sanılandan çok daha geniş belirtiler dizisinin uzun Covid'in işareti olabileceğini ortaya çıkardı. Yeni tespit edilen belirtilere göre uzun Covid hastalarında saç dökülmesinden libido kaybına ve erkeklerde iktidarsızlığa kadar birçok sorun görülebiliyor.

İngiltere'de 2,4 milyon kişinin isimsiz sağlık kaydı kullanılarak yapılan araştırmada Covid-19'a yakalanan hastaların yakalanmayanlara göre, ilk 12 hafta içerisinde 62 farklı belirti rapor ettiği anlaşıldı. 

Birmingham Üniversitesi'ndeki araştırmacıların klinik hekimler ve ülke çapında araştırmacılarla yürüttüğü çalışmada koronavirüse yakalandığına dair hiç işaret vermeyen 1,9 milyon kişiye karşı, Covid-19'a yakalanan 486 bin 149 kişinin verileri incelendi.

Nature Medicine dergisinde yayımlanan araştırmada ayrıca uzun Covid'in oluşma riski bulunan demografik gruplar da ortaya çıkarıldı.

Belirti yelpazesi çok geniş

Araştırmacıların tespit ettiği sürekli belirtiler solunum yolu belirtileri, akıl ve ruh sağlığına dair belirtiler ve diğer belirtiler olarak üç kategoride toplanıyor. En yaygın görülen belirtiler koku kaybı, nefes darlığı, göğüs ağrısı ve ateş. 

Ancak uzun Covid'le bağlantılandırılabilecek başka belirtiler de tespit edildi. İktidarsızlık, saç dökülmesi, libido kaybı ve hapşırık, bunlardan bazıları. En şaşırtıcı belirtiler arasında ise hafıza kaybı, apraksi yani fiziksel yeterliliği ve arzusu olmasına rağmen, öğrenilmiş hareketleri gerçekleştirme yeteneğinin kaybı, bağırsak kontrolü kaybı, halüsinasyonlar ve uzuvlarda şişme bulunuyor.

Çalışmanın baş yazarlarından Birmingham Üniversitesi Halk Sağlığı Bölümü Klinik Doçent Doktor Shami Haroon, bu çalışmanın salgın boyunca hastaların klinik hekimlere ve karar alıcı mercilere yaşam tarzı ya da kronik hastalıklar gibi başka faktörlere bağlanamayacak uzun Covid belirtilerinin çok geniş bir yelpazade seyrettiğine dair aktardıklarını doğruladığını belirtti.

Haroon "Tespit ettiğimiz belirtiler klinik hekimlere ve klinik rehber hazırlayıcılara Covid-19'un uzun vadeli etkilerini yaşayan hasta değerlendirmesinin iyileştirilmesine ve bu belirti yükünün en iyi ne şekilde yönetilebileceğinin dikkate alınmasına yardımcı olacaktır" diye konuştu.

Kimler uzun Covid riski altında?

Belirtilerin yanı sıra demografik verileri de değerlendiren çalışma kimlerin uzun Covid'e yakalanma riskinin yüksek olduğunu da belirlemeye çalıştı. Buna göre kadınlar ve gençler daha yüksek risk altında. Siyahi, melez ya da diğer etnik gruplara mensup olmak da riski arttırıyor.

Bunun haricinde sosyo-ekonomik düzeyi düşük kesimler, sigara içenler, aşırı kilolular ve obezler ile sağlık sorunları bulunanlar da uzun Covid'le bağlantılı kesimler olarak ortaya çıktı.

Çalışmanın yazarlarından Anuradhaa Subramanian, araştırma ile sigara, obezite gibi birçok sağlık sorunu tehlikesini beraberinde getirdiği bilinen risk faktörlerinin yanı sıra, biyolojik cinsiyet ve etnik köken gibi faktörlerin de önemli olduğunun anlaşıldığına dikkat çekti.

"Örneğin kadınlar otoimmün hastalıklara daha meyilli. Çalışmamızda kadınların uzun Covid'e yakalanma ihtimalinin arttığının anlaşılması otoimmünite ya da başka sebeplerin altta yatıp yatmadığının araştırılması konusunda merakımızı arttırdı" diyen Subramanian bu gözlemlerin bir hastalığın ardından yaşanan inatçı belirtilerin altında yatan faktörler araştırılırken odağın daraltılmasına yardımcı olacağının altını çizdi.

"Pandemi içinde pandemi" olarak tanımlanan uzun Covid araştırmaları, Covid-19'a yakalananların yaklaşık yüzde 40'ında ilk belirtiler geçtikten çok sonra inatçı belirtilerin oluşabileceğini gösteriyor. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) verilerine göre ülkede her beş yetişkinden biri uzun Covid hastası.