ARAŞTIRMA: İNSAN BEYNİ, “GÖZ AÇIP KAPAYINCAYA” KADAR SAHTE ANI ÜRETEBİLİYOR

Science Alert sitesinin haberine göre, Hollanda’daki Amsterdam Üniversitesi’nden bilim insanlarının öncülüğünde yapılan deneylerde, araştırmaya katılan 534 kişiye, Latin harflerinin gerçek ve aynada yansıtılmış (C ve ?) şekilleri gösterildiğinde, insanların yansıma harfi gerçek haliyle hatırlamaya yatkın olduğu belirlendi.

Araştırmada, bazı katılımcıların hafızasını karıştırmak amacıyla rastgele harfler gösterilmesinden sonra tüm katılımcılardan, ilk gösterilen harfi tekrar söylemeleri istendi. İlk harfin gösterilmesinden yaklaşık yarım saniye sonra katılımcıların neredeyse yüzde 20’sinin istenen harf hakkında sahte bir anı ürettiği belirtilen araştırmada, 3 saniye sonra da bu miktarın yüzde 30’a yükseldiği kaydedildi.

KATILIMCILAR CEVAPLARINDAN EMİNDİ

Araştırmada, katılımcılara harfler yansıtılmış şekliyle gösterildiğinde, insanların “göz açıp kapayıncaya” kadar yansıtılmış harfi, gerçek bir harf olarak hatırlama olasılıklarının daha yüksek olduğu tespit edildi.

Uzmanlar, insan beyninin görmeyi beklediği şeylere göre anılarını “sahte anılarla” değiştirdiğini ve katılımcıların, Latin harflerine aşina olması dolayısıyla beyinlerinin gösterilen harfleri yansıtılan halleriyle değil normal yazılmış şekillerinde görmeyi beklediklerini belirtti.

Deneylerde, rastgele düz ve yansıtılmış harfler gösterildikten sonra katılımcılara 1’den 4’e kadar anılarına ne kadar güvendikleri soruldu. Katılımcılar, cevaplarına güvendiklerini belirtti. Böylece katılımcıların cevaplarının aslında yanlış tahminler değil, “sahte anılar” olduğundan emin olundu.

PLOS One dergisinde yayımlanan araştırmanın yazarları, “kısa süreli hafızanın her zaman az önce algılanan şeyin doğru bir temsili olmayabildiğine” ve “hafızanın aslında görmeyi beklediğimiz şey tarafından şekillendiğine” işaret etti.