ALZAYMIR HASTALARI ÖNCE YAKIN GEÇMİŞİ UNUTUYOR

Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi ve Psikiyatri Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Özlem Erden Akı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "tau" ve "amiloid" adı verilen proteinlerin beyinde birikmesiyle nöron ölümünün meydana geldiğini, bunun da ileri yaşta alzaymır tipi demansa sebep olduğunu söyledi.

Bu patolojik proteinlerin öncelikle planlama ve organizasyon ile hafızadan sorumlu alın ve şakak bölgelerinde biriktiğini anlatan Akı, şöyle konuştu:

"Dolayısıyla, beynin yeni bilgiden sorumlu alanı, alzaymırda ilk etkilenen yerdir. Alzaymıra yol açtığı düşünülen patolojik proteinlerin biriktiği ilk yer burası olduğu için önce buradaki beyin hücreleri hasarlanır, sonuçta öncelikle yeni bilgiler unutulur. O nedenle hastalarımız ilk olarak birkaç dakika önce söylediği veya konuştuğu şeyi unutmaya başlar."

Protein birikimine bağlı nöron ölümü arttıkça yavaş yavaş eski hatıraların da unutulmaya başlandığını anlatan Akı, hastaların zamanla bir sene önce torunu olması veya uzun zaman önce eşinin vefat etmesi gibi detayları unutabildiğini ifade etti.

Doç. Dr. Akı, "Bazen hasta yakınları, hastanın eskiyi çok iyi hatırladığını ancak yeni hatıraları unuttuğunu söylüyor. İşte bizi asıl korkutan belirti de bu zaten. Alzaymır, en başta yakın bellek kaybıyla kendini gösterir. Yani hastalar, ilk etapta geçmişi hatırlar ama yakın zamanda yaptıklarını unutur, zaman geçtikçe de eski hatıralarını unutmaya başlar." dedi.

"Her türlü unutkanlık alzaymır olarak yorumlanmamalı"

Her türlü unutkanlığın alzaymır olarak yorumlanmaması gerektiğini vurgulayan Özlem Erden Akı, depresyon, dikkat dağınıklığı, bazı psikolojik ve dahili hastalıklar, kullanılan bir ilacın yan etkileri veya vitamin eksikliği gibi birçok faktörün unutkanlığa yol açabildiğini ve bunların tedavi ile geri dönebileceğini söyledi.

Psikiyatrist Doç. Dr. Akı, alzaymırdaki unutkanlığın ise özel bir tipi olduğuna dikkati çekerek, "Örneğin, bir kişiyi görürüz, ismini çok iyi biliriz ama bir türlü söyleyemeyiz. Oradaki ismi getirememe hali yaşla ilişkilidir. Oysa alzaymır o kişiyi tanımama, kim olduğunu bilememe şeklinde olur. Bu işin uzmanları bu tarz unutkanlıkları tanır ve birbirinden ayırır." diye konuştu.

"Genel fiziksel ve ruhsal sağlığı korumak alzaymırdan korunmada önemli"

Genel fiziksel ve ruhsal sağlığı korumanın, alzaymırdan korunmada önemli bir rolü olduğunu aktaran Akı, bunun için sebze ağırlıklı Akdeniz diyetiyle beslenmek, yağlı et ürünlerinden mümkün olduğunca kaçınmak, bol su içmek, düzenli spor yapmak ve ideal kiloda kalmaya dikkat etmek gerektiğini vurguladı. Doç. Dr. Özlem Erden Akı, şunları kaydetti:

"Burada, 'Şu gıdayı tüketirsen alzaymırdan korunursun' gibi cümlelere çok itibar etmemek gerekiyor. Yani tek bir şeye yönelmekten ziyade genel olarak sağlıklı beslenmek, özellikle kalp sağlığını korumaya dikkat etmek, iyi bir uyku ve hareketli yaşam alzaymırdan korunmada önemli. Ruhsal sağlığını da unutmamak lazım. Depresyon ve kaygı bozukluğu gibi ruhsal hastalıkların tanınması, erken müdahale edilerek tedavi edilmesi önemli. Bunun dışında, kişi zihnini çalıştırmaya da önem vermeli. Örneğin, daha önce hiç izlemediği bir diziyi takip edebilir, el işi yapabilir, hiç denemediği modelleri çıkarabilir ya da ilgisini çeken bir hobi edinebilir. Mesela müzik dinleyebilir, kitap okuyabilir, yeni bir işle uğraşabilir. Hiçbirini yapamıyorsa günlük rutinlerinin dışına çıkabilir. Örneğin her gün gittiği bakkala değil de farklı bir markete gidebilir. Bunların hepsi zihni çalıştırıyor ve demanstan korunmada işe yarıyor."