AKKUYU NÜKLEER GÜÇ SANTRALİ AÇILIYOR
Mersin’de inşaatı süren Akkuyu Nükleer Güç Santrali'ne (NGS) bugün enerji üretiminde kullanılacak "taze nükleer yakıt" getirilecek. Böylece tesis, "nükleer santral" statüsüne kavuşacak ve teknik anlamda açılmış olacak. Ardından enerji üretimi için test aş
27 Nisan 2023 Perşembe 14:55
Rusya Atom Enerjisi Kurumu'nun (Rosatom) "Yap-İşlet-Sahip Ol" modeliyle üstlendiği ve inşası devam eden tesisin açılışına Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in video konferans aracılığıyla katılması bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da rahatsızlığı nedeniyle açılışa video konferans ile katılacağı bildirildi.
Rosatom’un internet sayfasında yer alan bilgiye göre, anlaşma kapsamında inşası 2025’e kadar devam edecek olan tesisin açılışı, ilk nükleer yakıtın getirilmesiyle Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yıl kutlamaları için hızlandırılıyor.
Süreci takip eden uzmanlar, sivil toplum kuruluşları ve milletvekilleri, tesise nükleer yakıtın nasıl getirildiği, yakıtı taşıma işlemini hangi firmanın üstlendiği, yakıtın tesiste nerede muhafaza edileceği ve sürecin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (IAEA) güvenlik standartlarıyla uyumlu olup olmadığı yönündeki endişelerini dile getirdiklerini ve bilgi talebinde bulunduklarını ancak henüz hükümet tarafından konuya ilişkin bir açıklama yapılmadığını söylüyor.
Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) ve Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu’nun (TENMAK) bağlı olduğu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, BBC Türkçe’nin konuyla ilgili sorularını yanıtlamadı.
2010 yılında başlatılan Akkuyu NGS’nin inşasında sona yaklaşılırken her şey yolunda gidiyor mu? Rusya ile başlayan nükleere geçiş süreci bundan sonra nasıl ilerleyebilir? Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığı gerçekten azalacak mı? İnsan ve çevre güvenliği nasıl sağlanacak? Uzmanlara sorduk.
Enerjide dışa bağımlılığı azaltma hedefi
Akkuyu NGS, Türkiye’nin enerji dönüşümünde önemli bir adım olmayı ve enerji arz güvenliğini sağlamayı, ithal enerji bağımlılığını ise azaltmayı hedefliyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na göre Akkuyu NGS, elektrik ihtiyacı için kullanılan doğalgaz ve sıvı yakıtların tamamına yakınını, kömür yakıtların ise yaklaşık yüzde 30’unu ithal eden Türkiye’nin özellikle Rusya’ya doğalgazda olan bağımlılığını azaltacak ve mevcut enerji açığının kapanmasında önemli bir rol oynayacak.
Bakanlık, 2016’dan bu yana ekonomik büyümeyle neredeyse iki katına çıkan enerji talebi karşısında, enerjide dışa bağımlılığı azaltmak için nükleer güç santral yapımının “bir tercih değil, zorunluluk” olduğunu söylüyor.
Yetkililer, tamamlandığında 4 bin 800 megavat saat kapasiteli Akkuyu NGS’nin tek başına Türkiye’nin elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 10’unu karşılayacağını söylüyor.
Projenin toplam maliyeti ise yaklaşık 20 milyar dolar.
Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi'nin (EDAM) ana çalışma alanlarından biri enerji ve iklim değişikliği politikaları. BBC Türkçe’ye EDAM Başkanı Sinan Ülgen, enerji politikasının uzun vadeli olarak değerlendirilmesi gerektiğini, enerji güvenliğinin sağlanması için sürekli bir şekilde enerji üreten bazı kaynaklara ihtiyacın devam ettiğini belirtiyor.
Yenilenebilir kaynaklarda henüz bu sürekliliğin yakalanmadığını söyleyen Ülgen, nükleer yakıt dışında bir ithal girdiye ihtiyaç duymayan ve özellikle hidrokarbon bakımından bağımsız bir üretim yöntemi olan nükleer enerjinin Türkiye’nin üretim portföyünde yer almasını, enerjide arz güvenliği açısından faydalı buluyor.
Ülgen, “Nükleer ile yenilenebilir enerji kaynakları bugün itibarıyla birbirinin alternatifi değil. Yenilenebilir kaynaklarda arz günün koşullarına göre değişebiliyor. Sürekli aynı randıman ile çalışan baz enerji kaynakları ise doğalgaz, nükleer ve her ne kadar istemesek de kömür santralleri. Bir ülkenin enerji stratejisi yapılırken bu ikisinin arasında denge gözetmek ve ikisine yönelik yatırım yapmak ve kapasiteyi geliştirmek gerekiyor” diyor.
Öte yandan birçok uzman, nükleer santrallerin diğer enerji kaynaklarına kıyasla çok pahalı, yapım süreçleri bakımından çok uzun ve doğa ile insan sağlığı açısından tehlikeli olduğunu vurgulamaya devam ediyor.
Nükleer teknolojinin özü itibarıya riskli olduğunu, o nedenle Türkiye gibi nükleere geçiş yapan ülkelerin bu risklerin nasıl minimize edileceğine dair yol haritası geliştirmesi gerektiğini söyleyen Ülgen, “Riski azaltmanın yolu regülasyondan geçiyor. Bu regülasyonu sahaya yansıtacak yetkin ve bağımsız idari kurumlar gerekiyor. Nükleer otoritenin hükümetten ve operatörden bağımsız olması gerekiyor” diyor.
Nükleer teknolojinin taşıdığı risk faktörleri nedeniyle dünyada bazı ülkelerin son dönemde nükleer enerji santrallerini kapatmasına da dikkat çekiliyor.
Almanya geçtiğimiz haftalarda ülkedeki son üç nükleer tesisini, 2011'deki Fukuşima felaketinden sonra yoğunlaşan güvenlik endişeleri nedeniyle kapattı.
‘Yap-İşlet-Sahip Ol’ modeli
Geçtiğimiz aylarda Twitter hesabından yaptığı paylaşımda Foreign Policy Research Institute adlı düşünce kuruluşundan Araştırma Direktörü Aaron Stein, Akkuyu NGS’yi şöyle tanımlıyor:
“Çoğunlukla Ruslar tarafından (ve Rusya'daki enstitülerde eğitilmiş Türk personelince) işletilen, Rus yakıt ve Rus geri alma hükümleri ile Türkiye'nin güneyinde bir Rus şirketi tarafından Türk işçileriyle inşa edilen bir Rus nükleer santrali.”
"Yap-İşlet-Sahip Ol" modeli nükleer endüstrisinde ilk defa uygulanıyor. Buna göre Akkuyu NGS, inşası tamamlandığında Türkiye’ye transfer edilmeyecek ve Rosatom kontrolünde kalacak.
Projenin devreye alınmasıyla Türkiye, enerji karşılığında Rosatom'a 15 yıl boyunca kilovat saat başına 12.35 dolar sent ödeyecek. Bazı analistler bunun dünya ortalamasının 2-3 kat üzerinde olduğunu düşünüyor.
Bunun Türkiye’nin tercih ettiği model olduğunu ve tesis için gerekli yatırımın operatör tarafından yapılması istendiğini söyleyen Ülgen, Rusya’nın yatırımını piyasaya satacağı elektrik üzerinden geri alacağını belirtiyor.
Ülgen, tesisin yapım ve operasyonunun Rusya sorumluluğunda olmasını, Türkiye’ye bilgi ve teknoloji aktarımı bakımından doğru bulmuyor.
Nitekim santralin inşaat sürecinde Türk firmaları dahil edilmişken sonradan bu firmaların sözleşmeleri feshedilmiş ve bilgi aktarım süreci sekteye uğramıştı.
Yüksek fiyatın devlet ve müşteriye nasıl yansıyacağına ilişkin ise Ülgen, “Burada yatırımı yapanın yatırımını geri kazanabilmesi için amortismanını sağlayacak bir fiyatın ortaya çıkması gerekiyordu. Bu bakımdan fiyat bugünkü toptan piyasadaki elektrik fiyatının oldukça üstünde” diyor ve ekliyor:
“Bahsedilen elektrik fiyatı hükümetler arası anlaşmada var olan fiyat ancak EÜAŞ ile elektrik satın alma anlaşması henüz sağlanmadı, orada değişikliğe gidilir mi diye izlemek gerekiyor.”
Türkiye-Rusya ilişkileri
Rusya'nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna'yı işgaliyle başlayan savaş, Moskova'nın dünyayla ilişkilerinde yeni bir sayfa açtı.
Türkiye bu süreçte hem Rusya'ya uygulanan ambargoya katılmadı hem Ukrayna'ya insansız hava aracı (İHA) satmayı sürdürdü hem de Rusya ve Ukrayna tahılının Karadeniz’den güvenle çıkarılması için varılan Tahıl Koridoru Anlaşması'nda önemli bir aktör oldu.
Akkuyu NGS dahil ülkelerin gündeminde yer alan büyük enerji projeleri, ikili ilişkiler için önemini koruyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçtiğimiz aylarda Rusya Devlet Başkanı Putin ile görüşerek Sinop’ta ikinci bir nükleer tesisin yapımına ilişkin müzakerelerin sürdüğünü söylemişti.
EDAM Başkanı Ülgen, Akkuyu NGS için çok büyük bir yatırım yapan Rusya tarafında projeyi devam ettirmenin ve yatırımını geri kazanabilmenin önemine dikkat çekiyor.
Rusya’nın yeniden aynı yatırım modelini tercih edip etmeyeceğini sorgulayan Üngen, Ukrayna savaşından sonra Türkiye için Rusya ile ortaklık yapma kararının farklı siyasi bir boyutu olduğunu düşünüyor.
BBC Türkçe için Akkuyu NGS projesinin Rusya tarafından önemini değerlendiren Rusya merkezli düşünce kuruluşu Yeni Türkiye Araştırmaları Merkezi Başkanı (YETAM) Yuriy Mavaşev ise “Akkuyu, Rusya’nın silinemeyeceğinin, tamamen izole edilemeyeceğinin tüm dünyaya bir göstergesi” diyor ve devam ediyor:
“Rusya böylece Doğu ve Afrika ülkelerine faydalı olabileceğini ve bu bölgeler için Avrupa ülkeleri ve ABD ile rekabet etmeye hazır olduğunu söylüyor. Akkuyu bir nevi gelecek için bir sigorta. Kremlin, Türkiye'nin enerji açısından Rusya'nın cepte olduğuna inanıyor.
“Rusya, Türkiye enerji piyasasının doğru yön olduğuna inanıyor. Ukrayna savaşına rağmen Rusya’nın buna benzer projelere devam etmemesi için hiçbir sebep göremiyorum.”
Öte yandan Ukrayna’nın Rosatom’a çeşitli uluslararası yaptırımların uygulanması talebine değinen Mavaşev, şirketin Avrupa pazarıyla bağları düşünüldüğünde geleceğinin belirsiz olduğunu söylüyor.
‘Yap-İşlet-Sahip Ol’ modeli
Geçtiğimiz aylarda Twitter hesabından yaptığı paylaşımda Foreign Policy Research Institute adlı düşünce kuruluşundan Araştırma Direktörü Aaron Stein, Akkuyu NGS’yi şöyle tanımlıyor:
“Çoğunlukla Ruslar tarafından (ve Rusya'daki enstitülerde eğitilmiş Türk personelince) işletilen, Rus yakıt ve Rus geri alma hükümleri ile Türkiye'nin güneyinde bir Rus şirketi tarafından Türk işçileriyle inşa edilen bir Rus nükleer santrali.”
"Yap-İşlet-Sahip Ol" modeli nükleer endüstrisinde ilk defa uygulanıyor. Buna göre Akkuyu NGS, inşası tamamlandığında Türkiye’ye transfer edilmeyecek ve Rosatom kontrolünde kalacak.
Projenin devreye alınmasıyla Türkiye, enerji karşılığında Rosatom'a 15 yıl boyunca kilovat saat başına 12.35 dolar sent ödeyecek. Bazı analistler bunun dünya ortalamasının 2-3 kat üzerinde olduğunu düşünüyor.
Bunun Türkiye’nin tercih ettiği model olduğunu ve tesis için gerekli yatırımın operatör tarafından yapılması istendiğini söyleyen Ülgen, Rusya’nın yatırımını piyasaya satacağı elektrik üzerinden geri alacağını belirtiyor.
Ülgen, tesisin yapım ve operasyonunun Rusya sorumluluğunda olmasını, Türkiye’ye bilgi ve teknoloji aktarımı bakımından doğru bulmuyor.
Nitekim santralin inşaat sürecinde Türk firmaları dahil edilmişken sonradan bu firmaların sözleşmeleri feshedilmiş ve bilgi aktarım süreci sekteye uğramıştı.
Yüksek fiyatın devlet ve müşteriye nasıl yansıyacağına ilişkin ise Ülgen, “Burada yatırımı yapanın yatırımını geri kazanabilmesi için amortismanını sağlayacak bir fiyatın ortaya çıkması gerekiyordu. Bu bakımdan fiyat bugünkü toptan piyasadaki elektrik fiyatının oldukça üstünde” diyor ve ekliyor:
“Bahsedilen elektrik fiyatı hükümetler arası anlaşmada var olan fiyat ancak EÜAŞ ile elektrik satın alma anlaşması henüz sağlanmadı, orada değişikliğe gidilir mi diye izlemek gerekiyor.”
Türkiye-Rusya ilişkileri
Rusya'nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna'yı işgaliyle başlayan savaş, Moskova'nın dünyayla ilişkilerinde yeni bir sayfa açtı.
Türkiye bu süreçte hem Rusya'ya uygulanan ambargoya katılmadı hem Ukrayna'ya insansız hava aracı (İHA) satmayı sürdürdü hem de Rusya ve Ukrayna tahılının Karadeniz’den güvenle çıkarılması için varılan Tahıl Koridoru Anlaşması'nda önemli bir aktör oldu.
Akkuyu NGS dahil ülkelerin gündeminde yer alan büyük enerji projeleri, ikili ilişkiler için önemini koruyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçtiğimiz aylarda Rusya Devlet Başkanı Putin ile görüşerek Sinop’ta ikinci bir nükleer tesisin yapımına ilişkin müzakerelerin sürdüğünü söylemişti.
EDAM Başkanı Ülgen, Akkuyu NGS için çok büyük bir yatırım yapan Rusya tarafında projeyi devam ettirmenin ve yatırımını geri kazanabilmenin önemine dikkat çekiyor.
Rusya’nın yeniden aynı yatırım modelini tercih edip etmeyeceğini sorgulayan Üngen, Ukrayna savaşından sonra Türkiye için Rusya ile ortaklık yapma kararının farklı siyasi bir boyutu olduğunu düşünüyor.
BBC Türkçe için Akkuyu NGS projesinin Rusya tarafından önemini değerlendiren Rusya merkezli düşünce kuruluşu Yeni Türkiye Araştırmaları Merkezi Başkanı (YETAM) Yuriy Mavaşev ise “Akkuyu, Rusya’nın silinemeyeceğinin, tamamen izole edilemeyeceğinin tüm dünyaya bir göstergesi” diyor ve devam ediyor:
“Rusya böylece Doğu ve Afrika ülkelerine faydalı olabileceğini ve bu bölgeler için Avrupa ülkeleri ve ABD ile rekabet etmeye hazır olduğunu söylüyor. Akkuyu bir nevi gelecek için bir sigorta. Kremlin, Türkiye'nin enerji açısından Rusya'nın cepte olduğuna inanıyor.
“Rusya, Türkiye enerji piyasasının doğru yön olduğuna inanıyor. Ukrayna savaşına rağmen Rusya’nın buna benzer projelere devam etmemesi için hiçbir sebep göremiyorum.”
Öte yandan Ukrayna’nın Rosatom’a çeşitli uluslararası yaptırımların uygulanması talebine değinen Mavaşev, şirketin Avrupa pazarıyla bağları düşünüldüğünde geleceğinin belirsiz olduğunu söylüyor.
Muhalefet ne diyor?
Millet İttifakı’nın nükleer enerjiye yaklaşımını değerlendiren Apaçık, Kasım 2022’de CHP’nin hazırladığı "Enerjide Yeşil Dönüşüm" raporunda nükleer santrallerin yapımını durdurmaya yönelik bir açıklama bulunmadığını, daha ziyade teknik eksikliklerin giderilmesi yönünde ifadelerin yer aldığını söylüyor.
Öte yandan Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 2022’de yaptığı bir açıklamada, “Önümüzdeki en ciddi tehlike Akkuyu. Sanayici enerjiyi üç kat daha pahalı kullanacak” demiş, Türkiye'nin güneş, rüzgar gibi yenilenebilir enerjiye yatırım yapması gerektiğine vurgu yapmıştı.
Yeşil Sol Parti (YSP) ise dün yayımladığı bir açıklama ile Çernobil Nükleer Kazası'nı hatırlatarak Türkiye'de de "Nükleer santrale hayır" dedi.
YSP’nin mesajında şunlar kaydedildi:
"26 Nisan 1986'da Çernobil nükleer reaktörünün patlamasıyla tüm Avrupa ve ülkemiz radyasyona maruz kaldı. 200 binden fazla insan radyasyon nedenli hastalıklar nedeniyle öldü. Binlerce insan ise kanserin pençesinde. Bu kabusu durduracağız. Ne Akkuyu'da ne Sinop'ta nükleer santral istemiyoruz."
- Güney’de firari olan Theodoros Theofanus Limasol'da tutuklandıGüney Kıbrıs’ta perşembe gününden beri firari olan Theofanus, bugün öğleden sonra Four Seasons oteli yakınlarında tutuklandı. Polis, bir vatandaşın ihbarı üzerine bölgeyi kapatarak şüpheliyi yakaladı.29 Eylül 2024 Pazar 19:52GÜNEY KIBRIS
- Gazimağusa’da Yeşilçam Film Müzikleri ile Nostalji Keyfi YaşandıGazimağusa Belediyesi ile Lefkoşa Türk Belediyesi iş birliğinde düzenlenen Lefkoşa Belediye Orkestrası'nın "Yeşilçam Film Müzikleri" konseri, dün akşam gerçekleşti.29 Eylül 2024 Pazar 19:32KÜLTÜR/ SANAT
- Yeni bakteriyofajlar, Türk ve Avustralyalı bilim insanlarının iş birliğinde keşfedildi!Yakın Doğu Üniversitesi’nde antibiyotik dirençli bakterilere karşı keşfedilen yeni bakteriyofajlar, üniversitenin adıyla (NEU) tescil edildi29 Eylül 2024 Pazar 18:06YDÜ - YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ
- Girne Düşünce Derneği’nden “Küresel Gelişmeler Işığında Kıbrıs Sorunu” PaneliGirne Düşünce Derneği’nden “Küresel Gelişmeler Işığında Kıbrıs Sorunu” Paneli29 Eylül 2024 Pazar 18:03KIBRIS SORUNU
- 6 Ekim 'de İskele'de kültürlerin kaynaşma etkinliğiİskele Belediyesi’nin bu yıl 6.'sını düzenlemeye hazırlandığı Kültürlerin Kaynaşması Etkinliği 6 Ekim Pazar günü gerçekleşecek.29 Eylül 2024 Pazar 17:59İSKELE
- Tatar: 4+1 formatında görüşme önerdim, gayrı resmi 3’lü yemeğe onay verdimTatar, BM Genel Sekreteri Guterres ile görüşmesinde, Kıbrıs Türk tarafı olarak anavatanların da dahil olacağı 4+1 formatındaki bir toplantıya katılmaya hazır olduklarını iletti. Ayrıca bu görüşmede federal çözümün kesinlikle gündemde olmayacağını vurgulad29 Eylül 2024 Pazar 11:16KIBRIS
- Kulüplerden Ertuğ Nasıroğlu federasyonuna güçlü onayKulüplerden Ertuğ Nasıroğlu federasyonuna güçlü onay çıktı28 Eylül 2024 Cumartesi 13:22BASKETBOL
- Hristodulidis’in yargıç adayları reddedildiAvrupa Konseyi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) yargıç seçme komitesi, Rum yönetiminin AİHM yargıçlığı için gönderdiği isim listesini reddetme kararı aldı.28 Eylül 2024 Cumartesi 09:49GÜNEY KIBRIS
- Tatar, “İki devlet birbirini tanırsa Kıbrıs meselesi çözülür”Tatar, “İki devlet birbirini tanırsa Kıbrıs meselesi çözülür” diyerek, Kıbrıs’ta bir işgalci varsa onun da Yunanistan olduğunun altını çizdi. Tatar, Güney Kıbrıs ile bir dertleri ve kavgaları olmadığını belirterek "Yeter ki herkes yerini bilsin” dedi.28 Eylül 2024 Cumartesi 08:53KIBRIS
- Taçoy: Birilerinin değil, halkımızın hizmetinde olacağızUBP Milletvekili Hasan Taçoy, kurultay süreci sonrası yaptığı açıklamada, partideki yanlışlara karşı durmaya devam edeceklerini belirtti.28 Eylül 2024 Cumartesi 08:47KIBRIS
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2014 Detay Kıbrıs
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.