2023 CUMHURBAŞKANLIĞI VE MİLLETVEKİLLİĞİ GENEL SEÇİM TARİHİ BELLİ OLDU

Türkiye seçime gidiyor. TC Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, seçim karanını Saray’da canlı yayında imzaladı.

2023 Cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği genel seçimi 14 Mayıs Pazar günü yapılacak.

Karar, yarınki Resmi Gazete yayımlanacak.

Erdoğan, daha önce yaptığı açıklamada “Resmi olarak 10 Mart'ta yetkimizi kullanacağız ve ondan sonra 60 gün süre var. O süreyi de Yüksek Seçim Kurulu değerlendirecek” demişti.

Erdoğan'ın kararının ardından Yüksek Seçim Kurulu bugün ya da yarın toplanacak ve seçimlerin 14 Mayıs'ta yapılması kararını alacak. YSK önümüzdeki hafta yeniden toplanarak seçim takvimini de açıklayacak.

“KARARI İMZALIYORUM”

Seçim kararının ardından bir açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi:

– Biraz önce Anayasamızın 116. maddesinin verdiği yetkiyle 18 Haziran 2023 tarihinde yapılması gereken seçimlerin 14 Mayıs’ta yenilenmesi kararını imzalıyorum. Buna göre iki ay sonraki ilk pazar günü milletimiz cumhurbaşkanını ve milletvekillerini seçmek üzere sandık başına gidecektir.

“SINAV TARİHİYLE ÇAKIŞTI”

– Bilindiği gibi seçimlerin 14 Mayıs olarak güncellenmesi kararını yılbaşından hemen sonra kamuoyu ile paylaşmıştık. 18 Haziran milyonlarca gencin geleceğini ilgilendiren üniversite sınavı ile çakışan bir tarihtir. Yurt içinde ve yurt dışından vatandaşlarımızın Hac vazifesini gerçekleştireceği tarihe geliyor.

“DEPREM, SEÇİM TARİHİNİ GÜNDEMİMİZDEN ÇIKARTTI”

– Kararı yılbaşından önce paylaşmıştık. Demokrasi geçmişimiz bakımından anlamlı bir yıldönümüne tekabül eden tarihin milletimiz için de kabul gördüğünü biliyoruz. Ama 6 Şubat’taki deprem seçim tarihini gündemimizden çıkarmıştı.

– Yıkım alanının büyüklüğü işlerimizi hayli güçleştirmiş olsa da insanlarımızın yardımına koştuk. Geniş bir çevrede hissedilen depremde 47 binin üzerinde insanımız vefat etti. 115 binden fazla insanımız da yaralı olarak kurtarıldı.

VEFAT SAYISI 47 BİNİNİN ÜZERİNDE

– Şehirlerimizi yerle yeksan eden bu afette milyonlarca vatandaşımız evini kaybederken, milyonlarca vatandaşımız da devam eden sarsıntılar nedeniyle evine giremez hale geldi. Devlet olarak tüm depremzedelerimizin yanında olduk. Arama kurtarma faaliyetlerinin tamamlandığı yerlerde hemen enkaz kaldırma ve yeni konutların inşası çalışmalarına başladık.

– Seçim takvimi de işlemeyi sürdürüyor. Depremin doğrudan ve dolaylı etkilerinin üstesinden bir an önce gelerek bölgeyi normalleştirmenin yolu güçlü siyasi irade ile alınacak kararların dirayetle uygulanmasından geçiyor. Siyasi belirsizlikler ister istemez deprem yaralarının sarılmasına yönelik çalışmaların aksamasına yol açma riski taşıyor. Son bir haftanın siyasi gündemi dahi bu tehdidin ne kadar reel, büyük olduğunu göstermeye yeterli.

– Ülkenin bir bölümü yıkımın altında feryat ederken öteki bir taraftaki kesimin siyasi hesaplarla aymazlığının faturasını milletimizin tamamının sırtına yükleyemeyiz. Türkiye’nin ne vakit kaybına, ne dikkat dağınıklığına tahammülü vardır. Ülkemizin seçim gündemini bir an önce geride bırakması şarttır. Anayasanın bize verdiği yetkiyle seçimleri 14 Mayıs tarihinde yenileme kararımızı uygulamaya geçiriyoruz.

– Biraz önce imzaladığımız kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla YSK seçim takvimini hazırlayıp ilan edecek. Bugün mükerrer sayıda olabilir. Bu vesileyle olayın ne kadar hızla devam ettiğini hatırlatmak istiyorum.

“BİR YIL İÇİNDE 319 BİN HANE TAMAMLANACAK”

– Yiyecek içecekten barınmaya kadar temel ihtiyaçları karşıladık. Konteyner kentlerle depremzedelere nispeten daha iyi barınma imkanı sağlıyoruz. Amacımız ilk etapta 1 yıl içinde 319 bin haneyi tamamlayarak hak sahiplerine teslim etmektir. Depremin doğrudan ve dolaylı etkilerini bir an önce atlatmalıyız.

“TÜRKİYE İÇİN HEMEN ŞİMDİ”

– Partimize adaylık başvurusu yapacak herkes önce, belirlenecek asgari tutarı AFAD'ın deprem yardım hesaplarına bağış olarak yatıracaktır. Bu kararın diğer partilere de örnek olacağını düşünüyorum. Seçim sürecinde tüm müzikleri yasaklıyoruz. Kampanyamızı müziksiz yapacağız.

– 14 Mayıs süreci, kısır siyasi çekişmelerin, yalan, iftira kampanyalarının mecrası haline dönüştürülürse, 85 milyon insanımız önünde vebale gireriz.

– “Türkiye için hemen şimdi” diyerek 14 Mayıs’ı 6 Şubat izlerini silecek hayırlı bir yarışa davet ediyoruz. Tüm partilerden bu samimi çağrımıza yanıt bekliyoruz.

SEÇİM SÜRECİ NASIL İŞLEYECEK

1- Seçimin yenilenmesi kararı nasıl alınır?

Anayasa’nın 116. maddesine göre, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), üye tam sayısının beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebiliyor. Cumhurbaşkanının da seçimlerin yenilenmesini kararı alma hakkı bulunuyor. Bu şekilde yenileme kararı verilmesi halinde genel seçim ile cumhurbaşkanı seçimi birlikte yapılacak.

2- Seçimin yenilenmesi kararı alındıktan kaç gün sonra seçim yapılır?

Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu’nun 3’üncü maddesine göre, seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde bu karar 48 saat içinde Resmi Gazete’de yayımlanacak ve 60. günü takip eden ilk pazar günü Cumhurbaşkanı ile milletvekili genel seçimi birlikte yapılacak.

3- Seçimin yenilenmesi kararı alınırsa, mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder mi?

Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu’nun, “Seçim sistemi ve uygulanması”nı düzenleyen 4. maddesinin 4. fıkrası, “Cumhurbaşkanının görev süresinin dolması veya seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi ya da seçimlerin tamamlanamaması hallerinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevi devam eder.” hükmünü içeriyor.

4 – Seçim yasalarında yapılan değişiklikler ne zaman uygulanır?

Anayasa’nın 67. maddesinin son fıkrası, “Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.” hükmünü içeriyor.

Seçimlerde yüzde 10 olarak uygulanan ülke seçim barajını yüzde 7’ye indiren, ittifakın aldığı oyların milletvekili hesabı ve dağılımını değiştiren Milletvekili Seçimi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 6 Nisan 2022’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Buna göre, seçim yasasında yapılan son değişiklik, 6 Nisan 2023’ten sonra yapılacak seçimlerde uygulanabilecek.

5- Seçim yasasındaki değişikliğinin uygulanmasında geçen bir yıllık süre için, “seçimin başlangıç tarihi” mi “oy verme günü” mü esas alınır?

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 4 Mart 2011 tarihli 40 sayılı kararıyla, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair 5980 Sayılı Kanun’un uygulanma süresini tartışmıştı. Kurul, seçimin 12 Haziran 2011 Pazar günü yapılmasına karar verildiğini, seçim yasasına ilişkin değişikliklerin ise 10 Nisan 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı gün yürürlüğe girdiğini belirtmişti. Kurul, yasa değişikliğinin uygulanmasına ilişkin hesaplamada “oy verme tarihini” esas almıştı. YSK’nin bu kararı diğer seçimlerde de uygulanacak. Bu durumda, hesaplamada “oy verme günü” esas alınacak.

6- Seçim kararı alınmasının ardından YSK’de süreç nasıl işleyecek?

Seçim tarihine ilişkin kararın alınmasının ardından YSK, Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Seçimi için takvimi belirleyip seçimin başlangıç tarihini duyuracak. YSK, iki seçim için tek takvim hazırlayacak. Seçimin iş ve işlemlerini yürütecek YSK’de seçimle ilgili tüm süreçler bu takvime göre işleyecek.

7- Cumhurbaşkanı seçiminde ilk oylamada çoğunluk sağlanamazsa, ikinci oylama ne zaman yapılacak?

Çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü seçmenler bir kez daha sandık başına gidecek. Bu seçime, ilk oylamada en çok oy alan iki aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilecek.

Oylamalara tek adayla gidilmesi halinde, oylama referandum şeklinde yapılacak. Geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Cumhurbaşkanı seçilecek.

8- Seçime giren siyasi partilerin baraj hesaplaması nasıl yapılacak?

Siyasi partilerin milletvekili çıkarabilmesi için ya tek başına ülke seçim barajını geçmesi ya da bir ittifak içerisinde yer alması ve bu ittifakın toplam oyunun geçerli oylara göre belirlenmiş ülke barajını geçmesi gerekecek.

9- Yeni seçim yasasına göre, ittifaktaki kaç parti seçim barajını aşmış sayılacak?

Seçim yasasında değişiklik yapan 7393 sayılı Kanunun 2. maddesine göre, ittifakta yer alan partilerin ayrı ayrı yüzde 7’yi geçmesi gerekmiyor. İttifakın aldığı oy toplamı genel baraj olan yüzde 7’yi geçtiğinde ittifak içindeki tüm partiler barajı geçmiş sayılacak.

10- İttifak içindeki partilerin milletvekili sayıları nasıl hesaplanacak?

Oy toplamı genel barajı geçtiği takdirde, ittifakı oluşturan siyasi partilerin milletvekili sayıları, ittifakın aldığı toplam milletvekili sayısının, her partinin aldığı oy oranına göre dağıtılarak hesaplanacak.