YAPAY ZEKA HANGİ SUÇLUNUN TEKRAR SUÇ İŞLEYECEĞİNİ İNSANLARDAN DAHA İYİ TAHMİN EDİYOR

Bilgisayar algoritmalarının hangi suçluların tekrar tutuklanacağını tahmin etme konusunda insanlardan daha iyi olabileceğini ortaya koyan yeni bir çalışma yayımlandı. 

Risk değerlendirme algoritmaları olası suçları tahmin etme konusunda uzmanlara ve şartlı tahliye kurullarına sık sık kimin parmaklıklar ardında kalacağına karar vermede yardımcı oluyor. Fakat bu tip sistemler ırksal önyargılar gösterdiği için pek çok kez sert biçimde eleştirilmişti ve bazı araştırmalar da algoritmalardan şüphe duymak açısından gerekçe sunmuştu.

2018’de gönüllü kişiler ve risk değerlendirme aracı COMPAS’ın karşı karşıya getirildiği araştırmanın sonucunda insanların yeni bir suç konusunda yazılım kadar tahmin yürütebildiği ortaya konmuştu. 

Yeni gerçekleştirilen bir dizi deney, insanlara tahminlerinin doğruluğu konusunda geri bildirim verildiğinde ve her bir suçluya dair sınırlı bilgi sağlandığında algoritmalar kadar tahmin yapabildiğini doğruladı. Fakat geri bildirim yapılmadığında ya da suçluların profillerine dair detay verilmediğinde insanlar bilgisayarlardan daha kötü tahminde bulunuyor.

Gerçekte koşullarda suç konusunda karar vermesi gereken yetkililer hemen geri dönüş alamıyor ve yanlış karar vermemek için vakalar üzerine uzun süre çalışıyor. Science News’un haberine göre, 14 Şubat’ta Science Advances isimli bilimsel yayında yayımlanan makale, gerçekçi koşullar altında algoritmaların yeniden suç işleme eğilimini tahmin etme konusunda insanlardan üstün olduğunu ortaya koyuyor. 

Stanford Üniversitesi’nden Sharad Goel ve meslektaşları 2018’deki çalışmanın kurulumunun benzerini yaparak çalışmaya başladı. İnternet üzerinden katılan gönüllüler, cinsiyet, yaş, önceki tutuklanma sayılarını içeren 50 suçluya dair kısa tanımları okudu ve her biri için iki yıl içinde yeniden tutuklanıp tutuklanmayacağına dair tahminde bulundu.

Her tahminin ardından gönüllülere doğru tahmin yapıp yapmadığına dair bildirim verildi. 2018’deki çalışma da görüldüğü gibi yaklaşık yüzde 65’lik doğruluk oranıyla insanlar COMPAS’in performansıyla rekabet içindeydi.

Fakat insan ve bilgisayar arasındaki yarışın bu bir miktar farklı versiyonunda, Goel’in ekibi geri bildirim almayan insanlara karşı COMPAS’in avantajlı olduğunu ortaya koydu. Bu deneyde, katılımcılardan 50 kişiye dair herhangi bir suçtansa, şiddetli bir suçtan tutuklanma ihtimallerine yönelik tahminde bulunmaları istendi. 

COMPAS’ın yüzde 89’luk tahmin oranına kıyasla, geri bildirimlerle insanların yüzde 83 doğruluk oranıyla tahmin yaptığı belirtilirken, bu oran geri bildirim devre dışı bırakıldığında yüzde 60 civarına düşüyor. Oranın düşme gerekçesi insanların suç riskini olduğundan daha fazla görmeleri. Çalışmada bu eğilimin ırksal veya ekonomik önyargılardan kaynaklanıp kaynaklanmadığının araştırılmadığı ifade edildi.