İnsanlık yüzyıllardır yaşamı uzatmanın yollarını arıyor. Araştırmalar, az yemek yemenin –en azından bazı hayvanlar üzerinde– yaşam süresini uzattığını gösterdi. Ancak bu yöntem herkes için uygulanabilir değil. Çünkü sürekli diyet yapmak hem zor hem de sağlıksız sonuçlar doğurabiliyor.

Bilim insanları şimdi bu etkileri taklit edebilecek ilaçları inceliyor. En dikkat çeken iki ilaç ise rapamisin ve metformin.

Rapamisin umut vadediyor, metformin değil

Araştırma, İngiltere’deki University College London bünyesinde görev yapan bilim insanlarının liderliğinde yürütüldü. Farklı ülkelerde yapılmış 167 deneysel çalışmanın incelendiği bu geniş çaplı analiz, balıktan maymuna kadar sekiz farklı hayvan türü üzerinde rapamisin ve metforminin yaşam süresi üzerindeki etkilerini karşılaştırdı.

Araştırma, rapamisinin yaşam süresini neredeyse diyet kadar uzattığını, metforminin ise aynı başarıyı gösteremediğini ortaya koydu. Bilim insanları, balıktan maymuna kadar sekiz farklı omurgalı türünü kapsayan 167 araştırmayı inceledi.

Sonuç: Az yemek hala en etkili yöntem, ama rapamisin de buna oldukça yakın. Metformin ise bu konuda belirgin bir fayda sağlamıyor.

Bu ilaçlar nereden geliyor?

Rapamisin ilk kez 1970’lerde Paskalya Adası toprağında bulunan bir bakteriden keşfedildi. Bugün organ nakli hastalarında bağışıklık sistemini baskılamak için kullanılıyor. Hücrelerin “besin bol” sinyalini engelleyerek çalışıyor.

Metformin ise bir bitkiden türetilen ve tip 2 diyabet hastalarında yaygın olarak kullanılan bir ilaç. Her iki ilaç da vücudun besin ve enerji algısını etkiliyor.

İnsanlarda denemeler sürüyor

Rapamisin, yaşlanmanın yavaşlatılması konusunda umut verse de kesin bir çözüm değil. Araştırmalarda bazı farklılıklar görülüyor. Hatta bazı deneylerde az yemek ya da rapamisin yaşam süresini kısaltmış bile olabilir.

Üstelik rapamisinin bağışıklık ve üreme sistemi üzerinde yan etkileri de olabiliyor. Bilim insanları bu nedenle ilacın daha düşük dozlarını deniyor. İlk veriler umut verici. İnsanlar üzerinde sürdürülen bir denemede, düşük ve aralıklı rapamisin kullanımının sağlık göstergelerini iyileştirdiği görüldü.

Amaç: Kaliteli ve uzun bir yaşam

Yaşlanma doğrudan bir hastalık olmasa da, pek çok hastalığın zeminini oluşturuyor. Eğer yaşlanma süreci yavaşlatılabilirse, sadece daha uzun değil, daha sağlıklı bir yaşam da mümkün olabilir.

Bilim insanları bu hedefe ulaşmak için çalışıyor. Amaç, daha az yemek zorunda kalmadan da uzun ve sağlıklı bir yaşam sürebilmek. Üstelik çikolatalı pastadan da tamamen vazgeçmeden.