ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ, İSRAİL'LE İLGİLİ İDDİALARI SORUŞTURMAK İÇİN YETKİLİ OLDUĞUNU AÇIKLADI

İsrail Başbakanı Netanyahu ise, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kararına ilişkin, "UCM bugün bir yargı kurumu değil siyasi bir organ olduğunu bir kez daha kanıtladı." dedi. Filistin Adalet Bakanı Muhammed Fehd eş-Şelalde de, UCM'nin İsrail’i savaş suçları nedeniyle yargılama kararının tarihi bir karar olduğunu söyledi. Şelalde, ayrıca İsrail'in UCM’de listelenen üç öncelikli dosya olduğunu kaydetti. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, UCM'nin kararına tepki göstererek, mahkemenin yetkisinin sadece rızası olan ülkelere ve Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin talebine münhasır olması gerektiğini iddia etti.

UCM ilk derece dairesinin verdiği kararda, Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ün, soruşturmaya dahil edilen Filistin toprakları içerisinde yer aldığı belirtildi.

Filistin'in Roma Statüsü'ne taraf devlet olduğu ve sınırlarının 1967 yılından bu yana işgal edilen Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ü de içerdiği ifade edilen kararda, Filistin'in diğer üye ülkeler gibi UCM'ye taraf olduğu vurgulandı.

Mahkemenin yargı yetkisine giren toprakları belirlemeyi amaçladığı kaydedilen kararda, UCM'ye taraf devlet olmak için gerekli şartları yerine getiren Filistin'e diğer üye ülkeler gibi muamele edileceği bildirildi.

Kararda, Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkının teyit edildiğine, Oslo müzakerelerinin mahkemenin yargı yetkisini sınırlandırmadığına hükmedildi.

Kararda, Filistin Kurtuluş Örgütü ile İsrail arasında 1993'te yapılan ve karşılıklı tanıma ve barış ilkeleri içeren Oslo Anlaşması'nın Filistin'in topraklarının işgal edilmesi durumunu ve mahkemenin yargı yetkisini engellemediği de vurgulandı.

"UCM YARGI KURUMU DEĞİL SİYASİ BİR ORGAN"

Netanyahu ise yaptığı yazılı açıklamada, "UCM bugün bir yargı kurumu değil siyasi bir organ olduğunu bir kez daha kanıtladı." ifadesini kullandı.

İsrail'in UCM'nin üyesi olmadığını söyleyen Netanyahu, şöyle devam etti:

"UCM, gerçek savaş suçlarını görmezden geliyor ve bunun yerine, hukukun üstünlüğünü kutsallaştıran güçlü, demokratik hükümete sahip bir devlet olan İsrail'i takip ediyor. UCM bu kararla demokrasilerin kendilerini terörizme karşı savunma hakkını ihlal etti ve barış çemberini genişletme çabalarını baltalayanların eline geçti."

"KARAR TARİHİ"

Adalet Bakanı Şelalde, UCM’nin İsrail’i savaş suçları nedeniyle yargılama kararına ilişkin AA muhabirine açıklamada bulundu.

Kararın tarihi olduğunu ve işgal altındaki Filistin topraklarında işlenen suçlarla ilgili derhal soruşturma başlatılabileceğini belirten Şelalde, UCM’nin bu kararından memnuniyet duyduklarını dile getirdi.

Şelalde, ayrıca İsrail'in 2014'te Gazze'ye karşı savaşı, işgal altındaki Batı Şeria’da bulunan Yahudi yerleşim yerleri ve mahkumlar konusunun UCM’de listelenen üç öncelikli dosya olduğunu kaydetti.

"ABD'DEN KARARA TEPKİ"

UCM'nin ilk derece dairesinin Filistin toprakları olan Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te işlenen savaş suçlarını soruşturma yetkisinin bulunduğunu açıklaması ABD'de rahatsızlığa yol açtı.

Konuya günlük basın toplantısında değinen Price, "UCM'nin İsrail personeli üzerinde yetkisini kullanma girişimi konusunda ciddi kaygılarımız var. Her zaman duruşumuz, mahkemenin yetkisinin rızası olan ülkelere ve BM Güvenlik Konseyinin talebine münhasır olması gerektiği yönündedir." diye konuştu.

UCM, İsrail'in Filistin topraklarında işlediği savaş suçlarıyla ilgili soruşturmada, söz konusu suçları soruşturmak için yetkili olduğuna karar vermişti.

Mahkemenin ilk derece dairesinin verdiği kararda, Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ün, soruşturmaya dahil edilen Filistin toprakları içerisinde yer aldığı belirtilmişti.

Filistin'in Roma Statüsü'ne taraf devlet olduğu ve sınırlarının 1967 yılından bu yana işgal edilen Gazze, Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ü de içerdiği ifade edilen kararda, Filistin'in diğer üye ülkeler gibi UCM'ye taraf olduğu vurgulanmıştı.

Mahkemenin yargı yetkisine giren toprakları belirlemeyi amaçladığı kaydedilen kararda, UCM'ye taraf devlet olmak için gerekli şartları yerine getiren Filistin'e diğer üye ülkeler gibi muamele edileceği bildirilmişti.

Kararda, Filistin Kurtuluş Örgütü ile İsrail arasında 1993'te yapılan ve karşılıklı tanıma ve barış ilkeleri içeren Oslo Anlaşması'nın Filistin'in topraklarının işgal edilmesi durumunu ve mahkemenin yargı yetkisini engellemediği de vurgulanmıştı.

SORUŞTURMANIN SEYRİ

Uluslararası Ceza Mahkemesi Başsavcısı Fatou Bensouda, 20 Aralık 2019'da İsrail'in Filistin topraklarında işlediği savaş suçlarıyla ilgili ön incelemesini tamamlamıştı.

İsrail'in işlediği savaş suçlarını soruşturmak isteyen Başsavcı Bensouda, soruşturmanın kapsamına giren işgal altındaki topraklarda UCM'nin yargı yetkisi olup olmadığına ilişkin ilk derece dairesinden karar vermesini talep etmişti.

Mahkeme, Filistin, İsrail, ilgili üçüncü ülkeler, sivil toplum kuruluşları ve hukukçulardan 'Mahkemenin işgal topraklarında yargı yetkisine ilişkin görüş almıştı.

Bensouda, Mahkeme'ye "işgal altındaki toprakların soruşturmaya dahil edilmesi gerektiği" yönünde mütalaada bulunmuştu.