‘TURKEY’DEN TÜRKİYE’YE DEĞİŞİM TARTIŞMA YARATTI: ‘Ü’ KRİZİ YAŞANABİLİR

Türkiye, ihracat yaptığı ürünlerde ve ülkenin tanıtımında ‘Turkey’ ifadesi yerine ‘Türkiye’ adını kullanacağını açıklamıştı. Londra merkezli medya kuruluşu Middle East Eye, iki Türk yetkiliye dayandırdığı haberinde, İngilizce resmi adını önümüzdeki haftalarda Birleşmiş Milletler’e kaydettirerek Türkiye olarak değiştirmeyi planladığını söyledi.

Yetkililer, BM’ye basit bir bildirimde bulunarak isim değiştirmenin olası olduğunu belirtirken, ancak nominal Latin alfabesinde olmayan “Ü” harfinin sorun yaratabileceğini belirtti.

Üst düzey bir Türk yetkili, Ankara’nın “Ü” konusunu henüz BM ile görüşmediğini, ancak kaynağın bir çözüm bulunabileceğinden umutlu olduklarını söyledi. Bazı gözlemciler, bu duruma çare olarak, yeni adında “Ü” yerine “U” kullanılabileceğini açıkladı.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER’E BAŞVURU

Üst düzey bir Türk yetkili gazeteye verdiği demeçte, “İsim değişikliğinin tam zamanlaması hükümet tarafından hala değerlendiriliyor” dedi. Ancak sürecin devam ettiğini de sözlerine ekledi.

Bir BM sözcüsü de Middle East Eye’a verdiği demeçte, Türk yetkililerin, isim değişikliği konusunda kendilerine başvuruda bulunduklarını söyledi.

Sözcü, “Türkiye Daimi Misyonu, bu değişikliğin gerçekleşmesi durumunda ülke adı değişikliği iletme prosedürünü kontrol etmek için BM Protokolü ile temasa geçti, ancak herhangi bir resmi bildirim almadık” dedi.

ERDOĞAN TALİMAT VERMİŞTİ

İsim değişikliği kampanyası, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bir muhtıra yayınlayarak halktan ülkeyi her dilde anlatmak için Türkiye’yi kullanmasını istemesinin ardından Aralık ayında başlamıştı.

Erdoğan, “Türkiye, Türk halkının kültür, medeniyet ve değerlerinin en iyi temsili ve ifadesidir.” açıklamasında bulunmuştu.

Erdoğan,, şirketlere ihraç malları için “made in Turkey” yerine “made in Türkiye” kullanmalarını tavsiye etti. Ayrıca devlet kurumlarının özellikle uluslararası kuruluşlarla olan yazışmalarında Türkiye, Turkei ve Turquie yerine Türkiye’yi kullanmaları talimatını verdi.

DIŞİŞLERİ KULLANIMA BAŞLADI

Anadolu ajansı ve TRT World, İngilizce yayınlarında artık “Türkiye”yi kullanıyor. Bir TRT World makalesi, gerekçesini bir İngilizce sözlüğe atıfta bulunarak açıklamaya çalıştı: “Cambridge Sözlüğü’nü çevirin ve “türkiye”, “kötü bir şekilde başarısız olan bir şey” veya “aptal veya aptal bir kişi” olarak tanımlanır.

Bu arada Dışişleri Bakanlığı’nın da konuyla ilgili harekete geçtiği aktarıldı. Buna göre, Türk Dışişleri web sitesi artık ziyaretçilerini “Türkiye Cumhuriyeti” unvanıyla karşılamaya başladı.

Dünyanın dört bir yanındaki Türk dış misyonları artık yazışmalarında da “Türkiye” kullanıldığı belirtildi.

‘TÜRKİYE’NİN EGEMENLİĞİ İLE İLGİLİ’

İsim değişikliğini destekleyenler, her şeyin Türkiye’nin egemenliği ve Türkiye ile nasıl daha iyi hissettirdiği ile ilgili olduğunu savunuyor.

TRT gazetecisi ve yönetim kurulu üyesi Meryem İlayda Atlas, dijitalleşmenin herkesin “Türkiye”yi İngilizce kullanmasını kolaylaştırdığını söylüyor.

MEE’ye “Kendinizi İngilizce sınırları dışında ifade etmek küresel bir trend” dedi. “Türkiye bizim için anlamı olan çok eski bir isim. Artık teknoloji sayesinde Türkiye’yi İngilizce metinlerde kullanmak gibi teknik bir sorun kalmadı. Geçmişte bilgisayarlar onu tanıyamazdı.” ifadelerinde bulundu.

‘TÜRKİYE, HİNDİ KARŞILAŞTIRMASI’

Atlas, Ankara’nın kendisini istediği gibi adlandırma hakkına sahip olmasının yanı sıra, değişimin bir başka sebebine de işaret etti. Atlas, Türkiye’nin İngilizce halinin anlamının hindi olduğuna vurgu yaparak, “Yabancı düşmanı, İslamofobik saldırılar genellikle Türkiye’yi hindi kuşuna benzetiyor” dedi. Atlas sözlerine, “Bir ülkenin itibarını korumak da çok önemlidir.” ifadeleriyle devam etti.

Bir kamu enstitüsüne bağlı olduğu için ismini vermeden konuşan bir Türk tarihçi, geçmişte ülkenin adının değiştirilmesi için herhangi bir çabanın olmadığını söyledi.

Tarihçi, “Basında 1930’larda batılıların Türkiye’yi kuşla nasıl özdeşleştirdiğine dair eleştiriler görebilirsiniz” dedi. Ancak bu konuda resmi bir girişim olmadı, çünkü Avrupa’da yüzyıllardır aynı isim olduğu için, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünden çok önce İtalyanlar bölgeye Türkiye diyorlardı.” ifadelerinde bulundu.

NEDEN HİNDİLERE ‘TURKEY’ DENİLİYOR?

Columbia Üniversitesi’nden Roman dilleri profesörü Mario Pei’nin yaklaşık 50 yıl önce NPR’ye sunduğu ortak tarihsel anlatı, bu kuşun Türkiye ile nasıl ilişkilendirildiğini açıklamak için iki senaryo öne sürdü.

Buna göre, 1500’lü yıllarda çoğu İstanbullu tüccarların toptan sattığı hindi, o dönem Türk tüccarlarından gelen her şeyi “Türkiye” ile ilişkilendirme alışkanlığı nedeniyle “Türkiye coq” olarak adlandırıldı. Ve yıllar içerisinde hindi Turkey olarak kaldı.

İkinci teoriye göre ise, Avrupalıların, Amerika’nın keşfinden çok önce, Türk tüccarlar aracılığıyla Batı Afrika’daki Gine’den gelen ve yemeyi sevdikleri bir yaban tavuğuna sahip oldukları belirtilir. Kümes hayvanı, o zamanlar Konstantinopolis olarak adlandırılan İstanbul üzerinden ticareti yapıldığı için “Turkey coq” lakabıyla anılmıştır. Bu nedenle, İngiliz yerleşimciler Massachusetts Körfezi’ne vardıklarında ve ilk Amerikan ormanlık kümes hayvanlarını keşfettiklerinde, ona hindi yani Turkey adını verdiler.