SOSYAL MEDYA: TWİTTER BİR BAŞ BELASI MI?

Başbakan Erdoğan, protesto gösterilerine verdiği tepkide ''baş belası'' diye nitelediği sosyal medyayı, özellikle de Twitter'ı suçladı.

Bu açıklamanın ardından AKP'li Ankara Belediye Başkanı Melih Gökçek, Twitter'ı bıraktığını duyurdu. Gökçek, takipçi sayısı 500 bine ulaştığı zaman Twitter'ı bırakmayı kendisine bir hedef olarak çok önceden koyduğunu söylüyor, fakat bu kararın zamanlaması hakkında muhalif çevreler farklı düşünüyor.

Protestocuların birbirleriyle iletişime geçmesinde ve gösterilerin düzenlenmesinde Twitter'ın rolü olduğu kesin. Ama Twitter ya da Facebook gibi sosyal medya platformları bir baş belası mı, değil mi? Erdoğan'ın bu çıkışını Ankara merkezli gazeteci ve sosyal medya şirketi yöneticisi Emrah Güler'le tartıştık.

Başbakan Erdoğan'ın protestolar karşısında verdiği ilk tepkilerden birinde sosyal medyayı suçlaması sizi şaşırttı mı?

Tavır olarak şaşırtıcı değil. Son bir-iki yıldır Başbakan Erdoğan'ın kendi görüşünden farklı olanları en iyi ihtimalle dinlemediğini, en kötü ihtimalle de kızgın bir baba edasıyla ötekileştirdiğini gözlemliyoruz.

Bugüne kadar kendisine karşı düzenlenen bu en büyük ayaklanmada birini suçlamasını normal buluyorum; bu suçlamanın Twitter'ı hedeflemesi de normal. Belirli bir kitleye ulaşmasını ya da ulaşmamasını istediği bilgi akışı son günlerde tamamen kendi kontrolünden çıkmış durumda.

Burada ilginç olan durum, Başbakan Erdoğan'ın Arap Baharı yaşanırıken -örneğin Mısır'daki ayaklanmalar sırasında- kendi Twitter hesabından sosyal medya ile başlayan ve şekillenen Arap devrimini övmüş olması. Cumhurbaşkanı Gül'ün de benzer bir twitter mesajı var. ''Kapalı rejimlerde yeni iletişim biçimlerini dikkate almamız gerektiğini'' överek söyleyerek açıklamaları var...

Başbakan Erdoğan Twitter hakkında ''Yalanın daniskası burada.'' diyor. Gezi Parkı'nda başlayıp ülke geneline yayılan protesto eylemleri esnasında Twitter'da gerçekten aslı olmayan çok sayıda iddia, yalan haber dolaştı. Polisin öldürdüğü iddia edilen insanların sahte fotoğrafları yayıldı, ya da direnişi canlı tutmak için ''protestolar 48 saat sürerse hükümet istifa etmek zorunda kalacak'' yalanı dolaştı. Hatta Twitter yalanları diye bir site Türkiye'de dolaşıma sokulan bu kışkırtıcı mesajları bir arada topluyor. Sosyal medyanın provokatif bir yönü yok mu?

Sosyal medyanın demokratik olmasının dışında, dezavantajlarından biri de provokasyona açık olması. Çünkü anında ve sansürsüz bir iletişim biçimi. Doğal olarak, yalan bilgi, yanlış bilgi, bilgi çöplüğü meydana geliyor.

Fakat bence ilginç olan şu: Son iki gündeki olayları bir kaynama noktası olarak düşünürsek, bundan önce bir-iki yıldır bir kaynama sürecinin içindeydik ve bu dönemde sosyal medyada insanlar ideolojik olarak birbirlerine saldırıyor, hatta nefret suçu kapsamına girebilecek söylemlere giriyorlardı.

Oysa çok şaşırtıcı şekilde son birkaç günlük süreçte, prokakasyon minimumdaydı ve Erdoğan muhalifleri bilgi çöplüğüne karşı önlemler almaya büyük özen gösterdi. Birkaç saat içinde yanlış bilgileri toparlayıcı web siteleri ortaya çıktı.

Cumartesi akşamına kadar devam eden bilgi karmaşası, Twitter kullanıcılarının ortak çalışmasıyla bir süzgeçten geçirildi. Bence etkileyici olan, bütün bu süreçte Erdoğan karşıtı sosyal medya kullanıcılarının sürekli birbirlerine ''şiddet kullanmayın, belirli bir ideolojiyi ya da bir partiyi savunmayın, protestolardan sonra çevreyi temizleyin'' türü mesajlar atması.

Ayrıca, Başbakan Erdoğan'ın Twitter'a baş belası demesine rağmen, Twitter'da uzunca bir süre boyunca mesaj trafiğinde ağırlığını koyan taraf bizzat Başbakan'ın destekçileriydi; Twitter'da ''trending topic'' olmaya onlar da gayret gösteriyor ve başarılı da oluyorlardı.

Londra'da 2011'de meydana gelen ayaklanma ve yağma olayları ardından bazı yetkililer sosyal medyayı ve özellikle Twitter'ı kontrol altına alabilme yetkisinin polise verilmesini önermişlerdi. Bu olayların organize edilmesinde de Twitter'ın önemli rolü olmuştu. Acaba Türkiye'de de hükümet benzer önlemler almak isteyecek midir?

Türkiye'de sosyal medyanın, internetin çok rahat bir şekilde yasaklanması hiç yabancı olduğumuz bir konu değil. YouTube'a iki hafta boyunca erişim yasaklandı. Hükümet bazı blog'lara kızdığı için bütün blog'ları yasakladı. Çeşitli web siteleri birkaç gün içinde çıkan kararlarla yasaklanıyor. Ve Twitter'ı, Facebook'u yasaklamaları da çok uzak bir ihtimal değil.

Fakat şöyle bir durum var bu sefer. İnsanlar şunu görmeye başladı; ki bence hükümet de bunu görüyor. İnternet denen şeyi kapıdan kovarlarsa bacadan giriyor, bacadan kovarlarsa pencereden giriyor. Protestolar sırasında da internete erişimi engellemeye çalıştılar ama göstericiler wi-fi şifrelerini paylaşarak, şu ya da bu programı indirebilirsiniz diye birbirini bilgilendirerek karşı önlemler aldı. Bu önemli bir nokta.

İkincisi, sosyal medya son üç yılda Türkiye'de ekonominin çok önemli bir parçası haline dönüştü. Banka gibi büyük kurumlardan tutun lokantalara, otellere, sivil toplum örgütlerine ve yerel yönetimlere değin artık herkes sosyal medyayı hem kendi iletişim stratejileri için, hem de türlü operasyonları için etkin bir şekilde kullanıyor.

Büyük para kaynakları ciddi şekilde sosyal medyanın ekmeğini yiyor. Bu ekonomik faktör, Facebook'un ya da Twitter'ın yasaklanmasının o kadar kolay olmayacağının bir göstergesi bence.