REUTERS: ERDOĞAN YÖNETİMİ, ANAYASA MAHKEMESİ'Nİ FRENLEMENİN YOLUNU ARIYOR

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın hapisteki milletvekili Can Atalay'ın serbest bırakılması yönündeki kararları nedeniyle "Anayasa Mahkemesi'nin etkisini azaltmanın yollarını aradığı" belirtildi. 

Reuters'in üst düzey bir yetkili ve AK Parti'den iki milletvekiline dayandırdığı haberinde "Erdoğan ve müttefiklerinin özellikle bireysel başvuruları yaygın bir şekilde kullanan mahkemenin sahip olduğu etkiden rahatsız" olduğu kaydedildi. 

Adının açıklanmasını istemeyen üst düzey yetkili, mahkemenin bu kararlarla "benzersiz bir güç alanı" oluşturduğunu söyledi.

"Türkiye İnsan Hakları Mahkemesi"

Hükümetin seçenekleri değerlendirdiğini belirten yetkili, "bunlar arasında bireysel başvuruları ayrı olarak ele alacak bir 'Türkiye İnsan Hakları Mahkemesi' kurulması da var." dedi. 

Anayasa Mahkemesi ve bireysel başvuru sisteminin bir şekilde devam edeceğini belirten yetkili, "Ancak düzenlemeler gerekli. Bireysel başvurularla ilgili yasal düzenleme yapmak zor değil" diye konuştu. 

Adının açıklanmasını istemeyen iki AK Parti milletvekilinden biri, Anayasa Mahkemesi'nin Yargıtay ile çakışmaması ve yetki alanını aşmaması için açıkça tanımlanmış bir yargı yetkisine sahip olması gerektiğini söyledi.

Erdoğan, kasım ayında yargı krizinde "hakem" rolünü oynayacağını ve Anayasa Mahkemesi ile Yargıtay arasındaki anlaşmazlığı çözmek için yasaların kullanılabileceğini kaydetti. 

Cumhurbaşkanlığı, Adalet Bakanlığı, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay Reuters'in konuyla ilgili yorum taleplerine yanıt vermedi.

"Birçok önemli konuda hükümet lehine karar verdi"

Reuters, "Anayasa Mahkemesi'nin birçok önemli konuda hükümet lehine karar verdiğini" kaydetti.

Ajans, mahkemenin 2016 yılında Cumhuriyet Halk Partisi'nin darbe girişiminin ardından çıkarılan olağanüstü hal kanunlarının iptali için yaptığı başvuruyu reddetmesini hatırlattı.

Ankara Barosu'ndaki insan hakları avukatlarından Kerem Altıparmak, bu kararın Erdoğan'ın geniş yetkilerini pekiştirdiğini söyledi.

Altıparmak, "Mahkemenin önemi, uluslararası topluma Türkiye'de işleyen bir yargı olduğu imajını yansıtmasında yatıyor. Kritik davaların hiçbirini çözmüyor; aksine, sorunun merkezinde yer alıyor." ifadelerini kullandı.

Resmi verilere göre mahkeme, Eylül 2012'den bu yana yetkililer tarafından temel hakların ihlal edildiği iddiasıyla 500 binden fazla bireysel başvuruyu işleme koydu ve 484 binden  fazla davada karar verdi.

İstanbul'daki Koç Üniversitesi'nde anayasa hukuku profesörü Bertil Oder, Anayasa Mahkemesi'nin bireysel başvuruları karara bağlamaya başlamasından bu yana halk arasındaki popülaritesinin arttığını söyledi.

Can Atalay davası

Anayasa Mahkemesi, ekim ayında, mayıs ayındaki genel seçimlerde hapishaneden parlamentoya seçilen Can Atalay'ın devam eden tutukluluğunun görev yapma hakkını ihlal ettiğine karar verdi.

Erdoğan'ın başdanışmanı ve Cumhurbaşkanlığı Hukuk Politikaları Kurulu Başkanvekili Mehmet Uçum, kasım ayında X'te Yargıtay'ın kararını savundu ve Anayasa Mahkemesi'ni "anayasaya aykırı kararlar" almakla eleştirdi.

Atalay, 2013 yılında ulusal protesto gösterileri düzenleyerek "Erdoğan yönetimini devirmeye çalıştığı" gerekçesiyle 2022 yılında 18 yıl hapis cezasına çarptırıldı.  

46 yaşındaki Atalay, "bireysel başvuru" yoluyla Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.

Anayasa Mahkemesi'nin tahliye kararı, 8 Kasım'da Türkiye'nin en üst temyiz mahkemesi olan Yargıtay'ın kararı tanımayacağını açıklaması ve kararı veren hakimler hakkında suç duyurusunda bulunmasıyla yeni bir boyut kazandı. 

Temyiz mahkemesi, Anayasa Mahkemesi'ni yetkisini aşmakla suçladı.

Atalay, yorum yapmayı reddetti

Reuters'a konuşan Atalay'ın avukatları, Anayasa Mahkemesi'nin aralık ayında ikinci kez Atalay'ın serbest bırakılması gerektiği yönünde karar vermesinin ardından Atalay'ın serbest bırakılmasını beklediklerini söyledi. 

Ancak 27 Aralık'ta İstanbul'daki bir ceza mahkemesi Atalay'ın serbest bırakılmasını ikinci kez reddetti ve temyiz mahkemesinin yeniden değerlendirme yapmasının zorunlu olduğunu ileri sürerek davayı tekrar Yargıtay'a gönderdi.

Ocak ayında parlamento Atalay'ın milletvekilliğini düşürdü. Halen hapiste olan Atalay yorum yapmayı reddetti.

Reuters, Avrupa Komisyonu'nun, Türkiye ile ilgili son yıllık raporunda, demokratik standartlar, insan hakları ve yargı bağımsızlığı konularında "ciddi gerileme" olduğu eleştirisinde bulunduğunu hatırlattı.