REŞAT NURİ GÜNTEKİN’İN VEFATININ ÜZERİNDEN 66 YIL GEÇTİ
Başta 'Çalıkuşu' romanı olmak üzere, Türk edebiyatında klasiklere imza atan yazar Reşat Nuri Güntekin'in vefatının üzerinden 66 yıl geçti.
07 Aralık 2022 Çarşamba 10:40
Reşat Nuri Güntekin askeri tabip Nuri Bey ve Kars valisi Yaver Paşa’nın kızı Lütfiye Hanım’ın oğlu olarak 1889’da İstanbul Üsküdar’da dünyaya geldi. Reşide adlı kız kardeşi çok genç yaşta ölen Güntekin, tek çocuk olarak büyüdü.
Üsküdar Selimiye’de başladığı ilk öğrenimini Çanakkale mahalle mektebinde tamamlayan yazar, bir buçuk yıl kadar Çanakkale İdadisi’ne devam etti.
Usta edebiyatçı daha sonra İzmir Frerler Mektebi’ne kayıt oldu ancak bitirmeden tasdikname alarak, İstanbul Darülfünunu Edebiyat Şubesi’nin sınavına girdi. Sınavda başarılı olan yazar, edebiyat bölümünden 1912’de mezun oldu.
Reşat Nuri Güntekin, 1927’ye kadar Bursa ve İstanbul’da çeşitli okullarda Fransızca ve Türkçe öğretmeni ve müdür olarak görev yaptı. Aynı yıl Erenköy Kız Lisesi’nden mezun olan öğrencisi Hadiye Hanım ile evlendi.
“BABAM HALK ADAMI AMA KENDİSİNİ YETİŞTİRMİŞTİ”
Güntekin çiftinin kızı Ela Güntekin, yaptığı bir açıklamada anne ve babasının evlilikleriyle şu bilgiyi vermişti:
“Annemin sesi çok güzelmiş. Okul idaresi eğitim için yurt dışına göndermeyi düşünmüş ama annemin babası izin vermemiş. Annem parıltıları olan bir kadın. Okusaydı iyi bir yere gelebilir ya da iyi bir opera sanatçısı olabilirdi. Hiç birikimi olmayan bir adamın gidip burjuva ailesinin kızıyla evlenmesi sıradan bir şey değil. Babam halk adamı ama kendisini yetiştirmişti.”
Daha sonra Milli Eğitim Bakanlığı müfettişliğine tayin edilen yazar, Çanakkale’den milletvekili seçiline kadar bu görevine devam etti. Güntekin, 1939-1946’da iki dönem süren milletvekilliğinden sonra tekrar müfettişliğe döndü ve 1947’de başmüfettiş oldu.
1950’DE UNESCO’NUN TÜRKİYE TEMSİLCİSİ OLDU
Reşat Nuri Güntekin, 1950’de UNESCO’nun Türkiye temsilcisi ve talebe müfettişi olarak Paris’e gitti. Emekliye ayrıldığı 1954’ten sonra ise İstanbul Şehir Tiyatroları Edebi Heyet üyeliğine seçildi.
Hüseyin Çelik, İslam Ansiklopedisindeki Reşat Nuri Güntekin maddesinde, yazarın edebiyatla ilişkisini şöyle ifade ediyor:
“Reşat Nuri, edebiyatla ilgisinin, çocuk yaşlarda teyzesinin oğlu Ruşen Eşref Ünaydın’la beraber dinledikleri lalası Şakir Ağa’nın masallarıyla başladığını, daha sonra Çanakkale’de otururlarken ev hanımlarının kendi aralarında okudukları hissi romanlara kulak misafiri olduğunu, bunlar arasında özellikle Fatma Aliye Hanım’ın Udi adlı romanını unutamadığını söyler. Fakat asıl bir süre sonra Halit Ziya Uşaklıgil’den okuduklarıyla hevesinin arttığını ifade eder. Ayrıca evde babasının Türkçe ve Fransızca edebiyat ve felsefe kitaplarını ihtiva eden oldukça zengin bir kitaplığı vardır.”
“İzmir’de Fransız misyonerlerinin çalıştırdığı Frerler Mektebi’ne devam ederken öğrendiği Fransızcası ile Batı klasiklerini tanıdı. Babasının memuriyeti dolayısıyla çocukken, daha sonra öğretmenlik ve müfettişlik yıllarında yakından tanıdığı ve müşahede ettiği Anadolu şehir ve kasabaları, insanlar, karşılaştığı olaylar, roman ve hikayelerinin zengin malzemesini oluşturmuştur. Yine çocukluğunda çadır tiyatrolarına düşkünlüğü, ilk öğretmenlik yıllarında Bursa’da Ahmed Vefik Paşa’nın yaptırmış olduğu tiyatroda seyrettiği oyunlar da bu edebi türle ciddi olarak ilgilenmesine yol açmıştır.”
İLK YAZILARI İMZASIZ YAYINLANDI
İlk gençlik yıllarında yazdığı ve imzasız yayımladığı birkaç şiir denemesinden sonra Genç Kalemler’deki ilk makalesiyle edebiyat dünyasına giren Güntekin, La Pensee Turque dergisiyle Zaman gazetesine edebiyata, özellikle tiyatroya dair makaleler yazdı.
Reşat Nuri’nin ilk hikayesi “Eski Ahbap”, Diken mecmuasında yayınlandıktan sonra ilk romanı “Harabelerin Çiçeği” 1919’da Zaman gazetesinde okuyucuyla buluştu. Aynı yıllarda Tristane Bernard’dan “Hakiki Kahramanlık” adıyla adapte ettiği ilk piyesi Hayreddin Rüşdü takma adıyla yayımlandı.
Yazara şöhret kazandıran Çalıkuşu eseri, 1922’de Vakit gazetesinde yayınlandıktan sonra aynı yıl kitap halinde yayımlandı. Çalıkuşu, o günden bugüne sürekli olarak okuyucuların ilgisini çeken ve en çok basılan romanlar arasına girdi.
Güntekin, 1923 -1924’te Mahmud Yesari, Münif Fehim ve İbnürrefik Ahmed Nuri ile Kelebek adlı haftalık mizah dergisini çıkarttı.
Tiyatro, hikaye, roman, mizah, tenkit, tercüme, uyarlama, antoloji, sözlük alanlarında pek çok esere imza atan Güntekin, 1947’de Cumhuriyet Halk Partisinin çıkardığı Memleket gazetesini yönetti.
Bazı yayınlarında Hayreddin Rüşdü, Cemil Nimet, Sermed Ferid adlarını tercih eden usta yazar, özellikle mizahi yazılarında Yıldız Böceği, Ağustos Böceği, Ateş Böceği takma adlarını kullandı.
OTURDUĞU SOKAĞA ADI VERİLDİ
Türk edebiyatının önemli isimlerinden Güntekin’in yazıları, Zaman, Vakit, Kelebek, Diken, Şair, Şair Nedîm, Temaşa, Büyük Mecmua, Edebi Mecmua, İnci, Dersaadet, Tercüman-ı Hakikat, Fikirler, Hayat, Yeni Türk, Varlık, Aydabir, Çınaraltı, Cumhuriyet, Milliyet, Resimli Şark, Ulus, Tan, Memleket, Türk Yurdu, Yeni Mecmua, Güneş, Muhit, Ana Yurt, Akbaba, Yedi Gün gazetelerinde okuyucuyla buluştu.
Reşat Nuri Güntekin, akciğer kanseri tedavisi için gittiği Londra’da 7 Aralık 1956’da hastalığına yenik düşerek öldü. Karacaahmet Mezarlığı’na defnedilen yazarın Levent’te oturduğu sokağa ‘Çalıkuşu’ ismi, Kadıköy ve İzmir’de bir ilköğretim okuluna ve Fatih’te bir tiyatro sahnesine ismi verildi.
Yazarın başlıca eserleri şöyle:
“Çalıkuşu”, “Dudaktan Kalbe”, “Gizli El, Damga”, “Akşam Güneşi”, “Bir Kadın Düşmanı”, “Yeşil Gece”, “Acımak”, “Yaprak Dökümü”, “Kızılcık Dalları”, “Gökyüzü”, “Eski Hastalık”, “Ateş Gecesi”, “Değirmen”, “Miskinler Tekkesi”, “Harabelerin Çiçeği”, “Kavak Yelleri”, “Son Sığınak”, “Kan Davası”, “Ripka İfşa Ediyor”
- Meclis yarın toplanıyorMeclis Genel Kurulu yarın toplanacak. Meclis’in gündeminde “Atatürk Öğretmen Akademisi Kuruluş (Değişiklik No:2) Yasa Tasarısı ” ile “Yataklı Tedavi Kurumları Dairesi (Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları) (Değişiklik) Yasa Tasarısı" bulunuyor.05 Mayıs 2024 Pazar 20:51KIBRIS
- En çok yağış Kozanköy’de kaydedildiMeteoroloji Dairesi, son 24 saatte en çok yağışın, metrekareye 17 kilorgamla Kozanköy’de kaydedildiğini bildirdi.05 Mayıs 2024 Pazar 17:33KIBRIS
- Gazeteci Sefa Karahasan “Sahte Diploma Soruşturması” neticesinde tutuklandıKIBRIS’ın elde ettiği bilgiye göre Gazeteci Sefa Karahasan Kıbrıs Sağlık ve Toplum Bilimleri Üniversitesinde yürütülen soruşturma kapsamında Gönyeli polis karakoluna ifadeye çağırıldı.05 Mayıs 2024 Pazar 17:32KIBRIS
- YDP tüzük kurultayı yapıldı…Milletin Partisi Yeniden Doğuş Partisi’ne katıldıYDP tüzük kurultayı yapıldı…Milletin Partisi Yeniden Doğuş Partisi’ne katıldı05 Mayıs 2024 Pazar 17:32KIBRIS
- LAÜ’de düzenlen konferansta “Yapay Zekanın Karanlık Yüzü ve Dijital Örgütler Üzerindeki Etkileri” ele alındı LAÜ’de düzenlen konferansta “Yapay Zekanın Karanlık Yüzü ve Dijital Örgütler Üzerindeki Etkileri” ele alındı 05 Mayıs 2024 Pazar 17:27LAÜ - LEFKE AVRUPA ÜNİVERSİTESİ
- Rum Basını: Holguin'in üçlü görüşme ayarlamaya çalışacakBM Genel Sekreteri’nin Kişisel Temsilcisi Maria Angela Holguin Cuellar Salı günü Ada’ya geliyor.05 Mayıs 2024 Pazar 12:31GÜNEY KIBRIS
- VAR uygulaması KKTC'de ilk kez denendiAKSA Süper Lig 30. hafta karşılaşması olan Göçmenköy-Doğan Türk Birliği karşılaşması tarihi anlara sahne oldu.05 Mayıs 2024 Pazar 12:20FUTBOL
- Merit Otellerinden Yeşilyurt Özel Eğitim Okulu öğrencilerine destek ziyaretiMerit Otellerinin okullar düzeyinde sürdürdüğü sosyal sorumluluk projeleri kapsamında, Yeşilyurt Özel Eğitim ve İş Eğitim Okulu öğrencilerine 10 bisiklet, 10 scooter ve 20 kask hediye edildi.05 Mayıs 2024 Pazar 12:18KIBRIS
- Trafik denetimlerinde 446 sürücü rapor edildi-Ülke genelindeki trafik denetimlerinde 446 sürücü rapor edildi05 Mayıs 2024 Pazar 12:16KIBRIS
- Girne ve Lefkoşa’da trafik kazası: 5 kişi yaralandıGirne ve Lefkoşa’da meydana gelen trafik kazalarında yaralanan toplam 5 kişi, tedavilerinin ardından taburcu oldu.05 Mayıs 2024 Pazar 12:14KIBRIS
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2014 Detay Kıbrıs
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.