Pirinç, tuz, su... Hangi ürünlerle birlikte ne kadar mikroplastik tüketiyoruz?

Şubat 2024'te yapılan bir araştırmaya göre, hayvansal ve bitkisel protein örneklerinin yüzde doksanında mikroplastikler, yani 0,2 inçten (5 milimetre) daha küçük, bir inçin 1/25.000'ine (1 mikrometre) kadar değişebilen minik polimer parçaları tespit edildi. 1 mikrometreden daha küçük olan her şey, metrenin milyarda biri cinsinden ölçülmesi gereken bir nanoplastiktir.

2021'de yapılan bir araştırmaya göre ise vejetaryenler bile bundan kaçamıyor. Plastik yeterince küçükse, meyve ve sebzeler kök sistemleri yoluyla mikroplastikleri emebiliyor ve bu kimyasal parçaları bitkinin saplarına, yapraklarına, tohumlarına ve meyvelerine aktarabiliyor.

TUZDA MİKROPLASTİK: 2023 yılında yapılan bir araştırma, topraktan çıkarılan Himalaya pembe tuzunun en fazla mikroplastiğe sahip olduğunu, bunu siyah tuz ve deniz tuzunun izlediğini ortaya koydu. 2022 yılında yapılan bir başka çalışmaya göre şekerin de insanların bu mikro kirleticilere maruz kalmasında önemli bir rol oynadığını çarpıcı bir şekilde gösteriyor.

ÇAY POŞETLERİNDE DE VAR: Birçoğu plastikten yapılan çay poşetlerinin de küçümsenmeyecek miktarlarda plastik açığa çıkardığı söyleniyor. Kanada’daki McGill Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, tek bir plastik çay poşetini demlemenin suya yaklaşık 11,6 milyar mikroplastik ve 3,1 milyar nanoplastik parçacık saldığını tespit etti.

PİRİNÇTE NE KADAR PLASTİK VAR? Queensland Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, insanların yedikleri her 100 gram (1/2 fincan) pirinç için 3 ila 4 miligram plastik tükettiklerini ortaya çıkardı. Bu sayı hazır pirinç için porsiyon başına 13 miligrama çıkıyor. Araştırmacılar, plastik kirliliğinini önlemek için pirincin yıkanması gerektiğini söylüyor. Bu yöntem, plastik kirliliğini yüzde 40'a kadar azaltabiliyor. Bu aynı zamanda pirinçte yüksek oranda bulunabilen arseniği de azaltmaya yardımcı oluyor.

PET ŞİŞE SU: Mart 2024'te yapılan bir araştırmada, standart boyutlu iki şişe suya eşdeğer olan bir litre su, nanoplastikler de dahil olmak üzere 7 plastik türünden ortalama 240 bin plastik parçacık içerdiği tespit edildi.

SAĞLIĞA ZARARLARI NE? Mart 2024'te yapılan araştırma, boyun atardamarlarında mikroplastik veya nanoplastik bulunan kişilerin kalp krizi geçirme, felç geçirme veya önümüzdeki üç yıl içinde herhangi bir nedenle ölme olasılığının hiç bulunmayanlara göre iki kat daha fazla olduğunu ortaya çıkardı.

Pennsylvania'daki Penn State Behrend'in sürdürülebilirlik direktörü Sherri Sam Mason, “Tüm bu kimyasallar plastik üretiminde kullanılıyor, dolayısıyla bir plastik bize ulaştığında bu kimyasalları da beraberinde taşıyor” dedi ve ekledi: “Vücudun sıcaklığı dışarıdan daha yüksek olduğu için, bu kimyasallar plastikten dışarıya göç edecek ve vücudumuzda son bulacaktır. Bu kimyasallar karaciğerimize, böbreğimize ve beynimize taşınabilir ve hatta plasental sınırı geçerek doğmamış bir çocuğa bile ulaşabilir.”

TÜM PROTEİN TÜRLERİ MİKROPLASTİK İÇERİYOR Environmental Research dergisinde şubat ayında yayınlanan çalışmada araştırmacılar, sığır eti, pane karides ve diğer karides türleri, tavuk göğsü ve nugget, deniz ürünleri, tofu ve çeşitli bitki bazlı et alternatifleri dahil olmak üzere yaygın olarak tüketilen bir düzineden fazla proteini inceledi. Pane karides, porsiyon başına ortalama 300 mikroplastik parça ile açık ara en küçük plastikleri içeriyordu. Bitki bazlı nuggetlar porsiyon başına 100 parçanın altında ikinci sırada yer alırken, onları tavuk nuggetlar, balık çubukları (fish finger) izledi. En az kontamine olmuş proteinler tavuk göğsü olurken, onu tofu takip etti.

MEYVE VE SEBZELERDE PLASTİK ORANI: Environmental Science dergisinde yayımlanan çalışmada çeşitli meyve ve sebzelerde 10 mikrometrenin (her mikrometre yaklaşık bir yağmur damlası çapındadır) altında 52.050 ila 233.000 plastik partikül bulundu. Elma ve havuç, gram başına 100.000'den fazla mikroplastik ile en kirli meyve ve sebze oldu. En küçük parçacıklar havuçta bulunurken, en büyük plastik parçaları aynı zamanda en az kirlenmiş sebze olan marulda bulundu.

PLASTİK NASIL AZALTILABİLİR? Bilim, tükettiğimiz plastikler hakkında daha fazla şey keşfetmeye çalışırken, uzmanlar da insanların maruziyetlerini azaltmak için yapabilecekleri şeyler olduğunun belirtiyor:

- Plastik bir kapta saklanan herhangi bir şeyi yemekten kaçının. Cam ve emaye içinde saklanan yiyecekleri tercih edin. - Doğal kumaşlardan yapılmış giysiler giyin ve doğal malzemelerden yapılmış ürünleri satın alın. - Plastik içinde mikrodalga fırın kullanmayın. Bunun yerine yiyecekleri ocakta veya mikrodalgada cam içinde ısıtın. - Mümkün olduğunca taze yiyecekler tüketin. Plastikle sarılmış, işlenmiş ve ultra işlenmiş gıdaları satın almayı sınırlayın.

CNN'in 'Which foods have the most plastics? You may be surprised' başlıklı haberinden Habertürk tarafından derlendi.