PANDEMİ BİTMEDİ : ÇOCUKLARIN DA KORUNMAYA, AŞILANMAYA HAKKI VAR

Fakat her yaştan çocuk, bu enfeksiyona yakalanıp komplikasyonlarını yaşayabilir. Özellikle 1
yaş altı ve belirli risk faktörü olan çocuklarda ciddi hastalık riski oldukça fazladır.
Çocukların ve ergenlerin %50'ye yakın hiçbir semptom görülmeden enfeksiyonu atlatabilirler. Fakat
COVID-19'a yakalanmış bazı çocukların hastaneye yatırılması, yoğun bakım ünitesinde tedavi ihtiyacı
veya solunum cihazında destek ihtiyaçları olabilir. Özellikle belirli hastalığı olan çocukların ağır
enfeksiyon geçirme riski yüksektir:

● 1 yaş altı
● Obezite
● Diyabet
● Astım
● Doğumsal kalp hastalığı
● Bazı genetik hastalıklar
● Sinir sistemini veya metabolizmayı etkileyen durumlar

Çocuklarda COVID-19'un belirti ve semptomları nelerdir?
COVID-19'lu çocukların hiç şikayetleri olmayabileceği gibi birçok semptomları da birlikte olabilir.
Çocuklarda en sık görülen semptomlar öksürük ve ateştir.
Çocuklarda olası belirti ve semptomlar:

● Ateş
● Öksürük
● Göğüs ağrısı
● Yeni tat veya koku kaybı
● Ayaklarda ve ellerde renksiz alanlar gibi ciltte değişiklikler
● Boğaz ağrısı
● Mide bulantısı, kusma, karın ağrısı veya ishal
● Titreme
● Kas ağrıları
● Aşırı yorgunluk
● Şiddetli baş ağrısı

● Burun tıkanıklığıdır.

COVID-19 semptomları,SARS-CoV2’ye maruz kaldıktan ortalama 6 gün sonra ortaya çıkar.
Çocuklardaki semptomlar grip ve alerjik hastalıklarla karışabilir, doktorunuz tarafından ayırıcı tanı
yapılmalıdır. Ayırmanın esas yolu çocuğa COVID-19 PCR veya antijen testinin yapılmasıdır.

Çocuklarda özellikle tanımlanan Multi Sistem İnflamatuvar Sendrom (MIS-C) kalp, akciğer, böbrek,
beyin, cilt, gözler veya mide-bağırsak organları dahil olmak üzere farklı vücut bölümlerinin
iltihaplanabileceği, hayati risk oluşturabilecek ciddi bir tıbbi durumdur.
Çocukta geçirilmiş COVID-19 enfeksiyonu sonrası, dirençli ateş ve karın ağrısı, kanlı gözler, ishal, baş
dönmesi, deri döküntüsü veya kusma şikayetleri olursa MIS-C olasılığı nedeni ile çocuğunuzu mutlaka
doktorunuza veya acil servise götürünüz.
COVID-19 enfeksiyonundan sonra görülen uzamış-COVID (long COVID) sendromu, hafif
enfeksiyonlardan sonra bile ve çocuklarda da görülebilir. Uzamış COVID, kalp, beyin, akciğer, mental
sağlık gibi insan vücudunun birçok bölümünü olumsuz etkilemektedir.
Görüldüğü gibi çocuklarda da maalesef COVID-19 enfeksiyonları ağır geçebilmektedir. Bu nedenle
çocuklarımızı da bu enfeksiyondan korumamız hayati derecede önemlidir. Pandeminin başından beri
vurgulandığı gibi;

● 2 yaş üstüne kapalı alanlarda maske takılması,
● Fiziksel mesafe kurallarına dikkat edilmesi,
● Düzenli el hijyenine dikkat edilmesi,
● Kapalı ortamların havalandırılması,
● Aşılama önemlidir.

COVİD-19’a karşı aşılar gelişmiş ülkelerde çocuklar için de onay almış ve 6 ay üstüne rutin
uygulanmaktadır.
Aşılama sonrası ciddi yan etkiler oldukça nadirdir ve aşılamadan birkaç gün sonra ortaya çıkmaktadır. En
sık görülen yan etkiler ateş, kas ağrısı, aşı yerinde şişlik, kızarıklıktır. Fakat en korkulan yan etki kalbin
katmanlarının enfeksiyonu; miyokardit ve perikardittir. 5-11 yaş arasına ABD’de Kasım 2021’den beri
uygulanmaya başlanan mRNA aşısına (Pfizer-BioNTech) bağlı miyokardit, 18.1 milyon dozda 20 olarak
rapor edilmiştir. Özellikle 12-15 yaş arası erkek çocuklarda milyonda 70 vaka, 16-17 yaş arası erkek
çocuklarda 105 vaka olarak bildirilmiştir. COVİD-19 geçirildiğinde ise miyokardite 100.000 vakada 11
olarak daha sık rastlanmaktadır.
FDA (Amerikan Federal İlaç Birliği), 5-11 yaş arasına çocuklarda 1/3 oranında azaltılmış dozda
kullanılan mRNA aşısının 3 hafta ara ile 2 doz uygulanmasını ve 12-17 yaş arası için 3-8 hafta aralarla 2
doz uygulanmasını ve bunun özellikle ağır enfeksiyondan koruyucu olduğunu bildirmektedir. 12-18 yaş
arasında 2 doz aşının COVİD-19 sonrası görülen MIS-C’ye karşı %92 oranında koruyucu olduğu
açıklanmıştır.
Özellikle daha önceden 2 doz Pfizer-BioNTech aşısı olmuş12 yaş üstü çocuklara mutlaka hatırlatma
dozlarının 5 ay sonra yapılması, enfeksiyon geçirmişlerse enfeksiyondan 3 ay sonra hatırlatma dozlarının
uygulanması önerilmektedir.
Biliyoruz ki, bazı kişiler COVID-19 aşılarına, özellikle çocuklara uygulanmasına karşı çıkmaktadır.
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği olarak, pandeminin başından beri, uluslararası geçerliliği olan bilimsel
dergilerdeki makaleleri ve saygın kuruluşların önerilerini takip ederek bu süreçteki önerilerimizi ortaya

koyduk. Özellikle son dönemde ülkemizde çocuklar arasında ağır COVID-19 vakalarında, yoğun bakım
yatışlarında artış dikkat çekmektedir. MIS-C ve uzamış COVID maalesef ülkemiz çocuklarında da
görülmektedir. Bilimin yolunda, geleceğimizin büyükleri ve geleceğimiz olan çocuklarımızı COVID-19
enfeksiyonundan korumamız, onları daha sağlıklı yetiştirmemiz gereklidir. Bunun yolu maske, mesafe,
hijyen ve aşılamadan geçmektedir. Aşı kriterlerine uyan çocuklar mutlaka aşılanmalıdır.