NEDEN İYOTLU TUZ KULLANMALIYIZ?

İyot, vücudumuzda az miktarda bulunan bir mineraldir. Yeterli miktarda alınmaması sağlık sorunlarına yol açar. İyot, beyin ve sinir sisteminin büyüme ve gelişmesi için gereklidir. Ayrıca tiroid bezinden salgılanan triiyodotironin (T3) ve tiroksin (T4) hormonlarının yapımında kullanılır. Tiroid hormonları, vücut ısısı ve bazal metabolizma hızının (dinlenme halindeyken vücudun harcadığı enerji) denetiminde görev alır. İyotun en zengin kaynağı deniz ürünleridir. Balıkların 100 gramında yaklaşık 30 µg iyot vardır. Tuzlu su balıklarında, tatlı sudakilere göre daha fazla iyot bulunur. Su, inek sütü, yoğurt, yumurta, et ve bazı sebzeler  (ıspanak, pazı, kabak vs.)  iyot kaynakları arasında yer alır. İyotlu tuz tercih edildiğinde, günlük iyot ihtiyacı karşılanmış olur. Günlük tuz tüketimi 1 çay kaşığını (5 gr) geçmemelidir. İyotlu tuzun 1 gramında yaklaşık 70 mikrogram iyot bulunur. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre günlük iyot alımı 6-12 yaş için 120 µg, 12 yaş üstü çocuklar ve yetişkinler için 150 µg, gebelik ve emzirme döneminde ise 250 µg olmalıdır. Toprakların yüzey kısımlarında bulunan iyot, fazla yağış alan bölgelerde toprakların ıslanmasıyla kayba uğrar. İyot yetersizliği olan topraklarda yetişen sebze ve meyvelerde, ayrıca bu topraklarda üretilen yemlerden beslenen hayvanların et ve sütünde iyotun miktarı azdır. Bu bölgelerde iyot eksikliği daha fazla görülür. Hamilelik döneminde iyot eksikliği olması, anne karnındaki bebekte sağırlık, dilsizlik, şaşılık, boy kısalığı, guatr hastalığı, zeka geriliği,  düşük doğum ağırlığı ve ölü doğum gibi sağlık sorunlarının görülmesine neden olabilir. İyot eksikliği, yeni doğan bebeklerde tiroid uyarıcı hormonun (TSH) fazla salgılanmasına neden olur. Çocukluk ve yetişkinlikte iyot eksikliği, guatr ve hipotiroidi hastalığının riskini artırır. Guatr, tiroid bezinin büyümesidir. Hipotirodi ise tiroid bezinin olması gerekenden daha az çalışmasıdır. Çocukluk döneminde iyot eksikliği, zihinsel işlevlerin yetersiz olmasına neden olur ve okul başarısını olumsuz etkiler. İyot, ışık aldığında kayba uğradığı için, şeffaf olmayan paketlerde olan tuzlar tercih edilmelidir. Güneş almayan serin yerde saklanmalıdır. İyotlu tuz, yemeğe piştikten sonra eklenmelidir. Vitamin ve mineral kaybını önlemek için pişirilen besinler suları ile birlikte tüketilmelidir. Bazı tiroid hastalarının (hipertiroidi, nodüler guatr) iyotlu tuz kullanmaması gerekir. Günlük alınması gereken iyot miktarını karşılamak için, iyotlu tuz tercih edilmelidir.