Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sevinç Taştan meme kanseri farkındalık ayı nedeniyle açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Taştan yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:

Meme Kanserinin Ciddiyetinin Ne Kadar Farkındayız?

Meme kanseri, dünyada ve ülkemizde kadınlarda en fazla görülme sıklığı ile büyük tehdit oluşturmasına rağmen, erken tanılandığı zaman tedavi şansı son derece yüksek olan bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından, meme kanseri hakkında farkındalık oluşturma  amacıyla, Ekim ayı bilinçlendirma çalışmalarının yürütüldüğü ay olarak kabul edilmiştir. Meme kanseri farkındalık çalışmalarının amacı, meme kanserinin kan ve lenf yoluyla yayılmadan önce meme içinde küçük bir kitle iken tanı konmasıdır. Bu yazı ile meme kanserinin önemi, risk faktörleri, belirtileri, erken tanı ve tarama yöntemleri ve korunma davranışlarına yönelik güncel bilgiler üzerinde durulmuştur.

Meme Kanseri Görülme Sıklığı

Dünya Sağlık Örgütü Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı 2012 verilerine göre, dünyada kanser tanısı konan her 4 kadından biri meme kanseri olup, her sekiz kadından birinde, meme kanseri görülmektedir. KKTC Sağlık Bakanlığı’nın, 2012 istatistiklerine göre, tüm kanserlerin %21’ini meme kanseri oluşturmakta ve kadınlarda ilk sırada görülmektedir.

Meme Kanserinin Risk Faktörleri

Değiştirilemeyen risk faktörleri arasında, kadın olma, 55 yaşın üzerinde olma, genetik faktörler, aile öyküsü, meme kanseri öyküsü, iyi huylu meme hastalıklarının varlığı, erken adet olma, geç menopoz, toraks bölgesine radyoterapi uygulaması, yoğun meme dokusu yer almaktadır. Yaşam tarzıyla ilişkili risk faktörleri arasında ise, hiç doğum yapmama, emzirmeme, oral konstraseptif kullanımı, en az 2 yıl süre ile hormon replasman tedavisi alma, alkol tüketimi, fazla kilolu ya da obez olma, fiziksel aktivite azlığı bulunmaktadır.

Meme Kanserinde Erken Tanı İçin Yöntemler

Kendi Kendine Meme Muayenesi (KKMM): KKMM’ne 20 yaştan itibaren başlanır. Menopoz öncesi dönemde,  her ay menstrual siklusun 5-7. günlerinde, menopoz sonrası dönemde ise  her ayın belli bir günü yapılmalıdır.

Klinikte Meme Muayenesi:  Amerikan Kanser Birligi’ne göre, 20-40 yaş arası her 3 yılda bir, 40 yaştan sonra yılda bir yapılması önerilir, üst yaş sınırı yoktur.

Mamografi : Meme kanseri tarama programlarında altın standart yöntemdir. Amerikan Kanser Topluluğu 2015 yılı rehberine göre; 40 – 44 yaş arası kadınların, tercihlerine göre her yıl, 45-54 yaş arası kadınların her yıl; 55 üzeri kadınların ise iki yılda bir ya da tercihlerine göre yılda bir yaptırması önerilmektedir. Taramalar, kadının sağlığı iyi olduğu müddetçe ve 10 yıl ve üzeri yaşaması beklenen kadınlarda devam etmelidir. Düzenli mamografiler, fiziksel semptomların gelişmesinden yıllar önce kansere neden olabilecek meme değişikliklerini bulabilir. Yıllarca süren araştırmaların sonuçları, düzenli mamografi yaptıran kadınların,   erken dönemde meme kanseri bulunma olasılığının daha yüksek olduğunu, mastektomi, kemoterapi  gibi agresif tedaviye daha az ihtiyaç duyduklarını ve tedavi edilmelerinin daha yüksek  olduğunu açıkça göstermektedir.

Meme Kanserinin Belirtileri

Meme kanserinin belirtileri arasında, memede kitle ya da şişlik, meme başında içe çekilme, meme derisinde çukurluk, kırışıklık, ayakta dururken iki meme başında farklılık, iki meme karşılaştırıldığında memeler arasında şekil bozukluğu, büyüme ya da asimetri, meme derisindeki gözeneklerde genişleme, deride kalınlaşma, sertlik, seröz, pembe-kahverengi veya kanlı şekilde meme başı akıntısı, lenf dolaşımının bozulması sonucunda üst kolda şişlik yer almaktadır.

Meme Kanserinden Korunma

Meme kanserinden korunmada etkili olan bazı  sağlık davranışları arasında; sağlıklı beslenme (A ve C vitamininden zengin taze meyve ve sebze tüketimi, hayvansal yağlardan uzak durarak daha çok posalı gıdalarla beslenme); fiziksel olarak aktif olma; ( haftada 1,5-2,5 saat egzersiz, yürüme gibi), alkol tüketimini sınırlandırmak ya da tüketmemek, menopoz sonrası dönemde fazla kilolu olmamaya dikkat etmek yer almaktadır. Ayrıca, menopoz sonrası HRT kullanımı meme kanseri riskini artırdığı için, mümkün olan en kısa süre ve dozda kullanılmalı, menopozal semptomların azaltılmasında hormon içermeyen bitkisel ürünler tercih edilmelidir.