MAYMUN ÇİÇEĞİ (MONKEYPOX) SALGINI İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKEN 12 DETAY

Genelde Afrika kıtasının belirli bölgelerinde görülen maymun çiçeği (monkeypox) salgını batı ülkelerinde hızla yayılmaya başladı… Başta ABD, Kanada ve AB ülkeleri olmak üzere çok sayıda ülkede yüzlerce vaka açıklanırken uzmanlar bu hastalık ile ilgili bilinmeyenleri sıraladı.

1- MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI NASIL BULAŞIYOR?

Küresel bir hastalık halini almadan önce maymun çiçeği hastalığı genelde hasta hayvanlardan bulaşıyordu. Tropik bir virüs olan bu hastalığın fare ve sincap gibi kemirgenlerden bulaştığı tahmin ediliyor. İnsanlar bu hayvanlar tarafından ısırılırsa, kanlarına ya da vücut salgılarına dokunursa ya da yaralarına dokunursa da bulaşabiliyor.

Hasta hayvanların tüketilmesi durumunda da bu hastalık bulaşabiliyor. Öte yandan bu hastalığın insanlar arasında bulaştığı da biliniyordu. Fakat uzmanlar bu hastalığın insandan insana nadiren bulaştığını düşünüyordu.

Bu sebeple hastalık, öksürük, hapşırma gibi hava partikülleri aracılığıyla bulaşmasının yanı sıra temas ile de bulaşabiliyor. Dolayısıyla virüsün olduğu çarşaf ve elbiselere dokunan hastalanabiliyor.

2- NE KADAR ÖLÜMCÜL?

Maymun çiçeği hastalığı genelde hafif geçse vakalarda yüzde 10’luk bir ölüm riski de bulunuyor. Hafif vakalarda her 100 kişiden 1’inde ölüm meydana gelebiliyor. Bu oran Covid-19’un ilk dönemlerine yakın.

3- NASIL TEST EDİLİYOR?

Maymun çiçeği hastalığı, su çiçeği hastalığına benzediği için testlerden net bir sonuç çıkmadığı durumlar olabiliyor. Testler genelde deriden parça, döküntü ve tükürük alınarak yapılabiliyor.

4- SEMPTOMLAR NEDİR?

Semptomlar 3 hafta sürebiliyor. Genelde yüksek ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, sırt ağrısı, lenf nodüllerinin şişmesi, yorgunluk ve üşüme gibi semptomlar olabiliyor. Bu semptomlar diğer hastalıklarla benzerlik gösterse de en belirgin hastalık belirtisi yüzde, avuç içinde ve ayak tabanında kaşıntı, kızarıklık, şişme oluyor.

5- HASTALIK NE KADAR BULAŞICI?

Bir kişi kaşıntı başladığından vücudundaki yaralar kabuk tutup, bu yaralar iyileşene kadar devam ediyor. Kabuk bağladığı süreçte de hastalık bulaşıcı materyaller yayabiliyor. Bulaşıcılık dönemi üç hafta sürebilirken bu durum hastadan hastaya değişiklik gösterebiliyor.

6- SEMPTOM GÖSTERENLER NE YAPMALI?

Olağandışı bir semptom görüldüğü zaman sağlık yetkililerine başvurulması gerekiyor.

7- İLK KEZ GÖRÜLEN ÜLKELER VAR MI?

1958’de keşfedilen bu hastalık 1970’te ilk olarak bir insanda Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde tespit edilmişti. Afrika dışında çok az ülkede tespit edilen bu hastalığı 22 Mayıs’tan önce yaşamış ülkeler Birleşik Krallık, ABD, İsrail ve Singapur olarak kayıtlara geçti.

8- SU ÇİÇEĞİ İLE AYNI MI?

Benzer semptomlar gösterse de maymun çiçeği hastalığı ile maymun çiçeği hastalığı aynı değil. Her iki hastalık da farklı virüs tarafından tetikleniyor.

9- EN BÜYÜK RİSK GRUBUNDA OLANLAR KİMLER?

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 50 yaşın üzerindekiler en büyük risk grubu olarak öne çıkıyor. DSÖ ayrıca çocuklarda ölüm oranının yüksek olabileceği yönünde açıklama yaptı.

10- COVID-19 GİBİ BULAŞABİLİYOR MU?

Şu ana kadar uzmanlar Covid-19 benzeri bir bulaşma hızı olmayacağını öngörüyor.

11- BUNUN İÇİN BİR AŞI VAR MI?

Bazı ülkelerde çiçek hastalığı için aşı kullanılıyor. Bu aşılar genel olarak belirli bir oranda koruma sağlıyor. Verilere göre bu aşılar hastalığı yüzde 85 oranında engelliyor.

12- MAYMUN ÇİÇEĞİ İÇİN İLAÇ VAR MI?

Çiçek hastalığı için bazı ilaçlar var ve bunlar da maymun çiçeği hastalığına karşı etkili olarak kayıtlara geçti.