MAY BREXİT'İN 30 HAZİRAN'A ERTELENMESİNİ İSTEDİ: ŞİMDİ NE OLACAK?

Brexit (Avrupa Birliği'nden çıkış) referandumunun üzerinden 1000 gün geçti. Brexit'e yasal olarak yalnızca 9 gün kaldı ancak süreç hâlâ belirsiz. İngiltere Başbakanı Theresa May, Çarşamba günü AB Konseyi Başkanı Donald Tusk'a yazdığı mektupta Brexit'in 30 Haziran'a ertelenmesini istedi.

Donald Tusk, saatler sonra May'in mektubuyla ilgili bir değerlendirme yapmak üzere bir basın toplantısı düzenledi.

Tusk, "Kısa süreli uzatmanın mümkün olacağını düşünüyorum ama bu şartlı uzatma için öncelikle geri çekilme anlaşması Avam Kamarası'nda yapılacak oylamada kabul edilmeli" dedi.

Tusk, May'in erteleme için önerdiği tarih olan 30 Haziran'ın ise "yasal ve siyasi" ise bir dizi soru işareti barındırdığını belirtti.

Tusk, şöyle devam etti:

"Şu anda Avrupa Konseyi'nin olağanüstü toplanacağını öngörmüyorum. Eğer AB liderleri zirvede benim önerilerimi kabul eder, Avam Kamarası da önümüzdeki hafta kısa süreli ertelemeyi oylayarak kabul ederse, yazılı olarak uzatmayı karara bağlar ve resmileştiririz. Ancak, eğer gerek olursa, Avrupa Konseyi üyelerini önümüzdeki hafta Brüksel'de bir araya gelmeye çağırmaktan da çekinmem."

AB ile vardığı anlaşmayı parlamentodan geçirmeyi başaramayan May, anlaşmayı üçüncü kez milletvekillerinin oyuna sunmak istiyor.

May, talebi kabul edilirse Brexit'i Haziran'dan daha ileri bir tarihe ötelemeyeceği sözü veriyor.

İngiltere mevcut şartlarda - anlaşma olsun ya da olmasın- 29 Mart'ta AB'den ayrılacak.

Peki May'in erteleme talebi sonrası neler olacak? Kritik tarihler neler?

AB zirvesi

Brexit'in ertelenmesi talebi önce yarın başlayacak AB liderler zirvesinde görüşülecek.

May'in talebinin kabul edilmesi için 27 AB üyesi ülkenin de onayı gerekli.

Avrupa Komisyonu'nun haftalık toplantısında hazırlanan bir bilgilendirme notuna göre, AB liderlerinin önünde iki seçenek var: Brexit'i Avrupa Parlamentosu (AP)seçimlerine yetiştirecek şekilde 23 Mayıs'a öteleyen bir teknik erteleme ya da bir yıldan uzun süreli bir erteleme.

Avrupa Parlamentosu seçimleri

23 - 26 Mayıs tarihleri arasında yapılacak Avrupa Parlamentosu seçimleri Brexit sürecini belirleyen etkenlerden.

Tusk'ın kısa süreli erteleme için hedeflenen 30 Haziran tarihinin sorunlar yaratabileceğine işaret etmesi de seçimle ilişkilendiriliyor.

Öte yandan ertelemenin Avam Kamarası ve Lordlar Kamarası'nda da oylanması gerekecek.

Tusk kısa süreli erteleme için İngiltere parlamentosunun anlaşmayı kabul etmesini şart koşmakla beraber, gerekirse yeni bir AB zirvesi düzenlemekten tereddüt etmeyeceğini de vurguluyor.

Guardian gazetesine göre, Tusk'ın açıklaması uzun süreli erteleme seçeneğine de göz kırpıyor.

Tusk, bir anlaşma sağlanması için sonuna kadar pes etmeden çabalayacağını söylüyor.

3. deneme

May AB ile vardığı anlaşmanın üçüncü bir oylamada parlamentodan geçirilmesi için şansını yeniden deneyecektir.

Avam Kamarası'nda anlaşmanın hiçbir değişiklik yapılmadan oylatılamayacağı şeklinde bir kural var.

Avam Kamarası Başkanı John Bercow da bu gerekçeyle üçüncü bir oylama yapılmasını reddetmişti. Ancak nihayetinde oylama yapılıp yapılmayacağı konusunda son sözü yine Bercow söyleyecek.

Eğer oylama yapılır ve May milletvekillerini anlaşmayı destekleme konusunda ikna ederse, anlaşmalı Brexit ertelenen tarihte -eğer ertelenirse- yani 30 Haziran'da yürürlüğe girmiş olur.

Parlamento reddederse, İngiltere Avrupa'dan anlaşmasız olarak çıkabilir.

Uzun süreli erteleme

May uzun süreli erteleme seçeneğini düşünmediğinin altını çiziyor.

Ancak eğer üç aydan uzun süreli bir erteleme söz konusu olursa hem yasal hem siyasi zeminde işler çok daha karmaşıklaşır.

Hem İngiltere hem de Avrupa Komisyonu bunun İngiltere'nin Mayıs'ta yapılacak Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılması anlamına geleceği konusunda hem fikir.

Aksi takdirde halen üye devlet statüsünde olmasına karşın İngiltere'nin Avrupa Parlamentosu'nda vekili olmayacak.

İngiltere'nin Brexit'in iptali için 50. Madde'yi, diğer 27 AB ülkesinin onayı olmadan tek taraflı olarak hükümsüz kılabilir.

Brexit de tamamen iptal edilmiş olur.

Ancak May bu seçeneğin üstünü çoktan çizdi.

AB'den çıkışın iptalinin gerçekleşmesi için ya bir referandum yapılmalı, ya da hükümet değişmeli.