MAĞUSA'NIN ANA ULAŞIM AKSI - İSMET İNÖNÜ BULVARI: NAM-I DEĞER “SALAMİS Y

Prof.Dr. Şebnem Hoşkara Doğu Akdeniz Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dekanı & Kentsel Araştırma ve Geliştirme Merkezi (Kent-AG) Başkanı & Mimarlık Bölümü Öğretim Üyesi Bilindiği üzere İsmet İnönü Bulvarı, nam-ı değer Salamis Yolu, Mağusa kentinin en önemli ulaşım akslarından biridir. 1974 sonrasında Maraş'ın kapanmasının ardından, 1979 yılında Üniversitenin temellerinin atılmasıyla, doğallıyla ve biraz da bilinçli olarak kentin gelişim yönü kuzey-batıya, DAÜ'nün kurulduğu yöne kaymış/kaydırılmıştır. Ancak ne yazık ki kentin imar planı olmamasından ve ilgili makamların, merkezi ve yerel yönetimlerin (diğer pek çok kentte olduğu gibi), Mağusa kentinin doğru gelişmesi ve büyümesi ile ilgili herhangi bir politika üretmemelerinden dolayı, 1979'dan bugüne Mağusa kenti, plansızca, kendiliğinden ve sürdürülebilir olmayan bir şekilde büyümeye devam etmiştir / etmektedir. Gelinen bu noktada kent, mimari ve kentsel açıdan fiziksel anlamda estetikten yoksun olmanın yanı sıra, pekçok çevre sorunuyla ve sosyo-ekonomik sorunlarla karşı karşıyadır. Tüm bu plansız ve politikasız büyümeye bağlı olarak kentin merkezi, tarihi sur içinden, üniversite yönüne kaymaya başlamış, yoğun olarak öğrencilere yönelik konut ve servis mekanlarıyla dolmaya başlayan Salamis Yolu üzerinde, lineer (çizgisel) bir merkez arayışı ortaya çıkmıştır. Ancak yine plan ve kentsel tasarım anlayışından tamamen yoksun olunmasından dolayı, Salamis Yolu, çağdaş bir kentsel kamusal alan ve kent merkezi olmaktan fazlasıyla uzak bir görünüm taşımaktadır. Uzun yıllardır, seçim dönemlerinde Mağusa'yı bir "Avrupa Kenti" olarak lanse etmeye çalışan yerel yönetimin söylemlerinin aksine, mevcut haliyle kent, bugün tamamen plansızlık ve politikasızlığın kurbanı olarak, sürekli gerileyen ve eskiyen bir gelişme dinamiği göstermektedir. Kente son yıllarda inşa edilen MAGEM ve Mağusa Arena ile Lemar Alışveriş Merkezi binaları, kendi başlarına başarılı mimari ögeler olarak görünseler bile; kentsel bağlamda doku ile bütünleşmemiş olmaları, bulundukları bölgenin yeni kentsel kamusal alan olma potansiyelleri düşünülerek, çağdaş kentsel tasarım yaklaşımı ile ele alınmamış olmaları; ve binaların arasında kalan alanların kamusal alan olma özelliği taşımaksızın "kayıp alanlar" olarak karşımıza çıkmaları, kent bütünü açısından ciddi olumsuzluklar ortaya koymaktadır. Söz edilen yeni kamusal binaların önünden geçen; Maraş bölgesi, Suriçi ve Üniversite arasındaki en önemli taşıt ulaşım aksı olarak görev yapan, ancak bir yandan da kentin yaya kulllanıcısına yönelik kamusal açık alanı olması gereken Salamis Yolu, tüm bu düzensizlik içinde, karma kullanıma olanak veren, her iki tarafında sağlı sollu sıralanmış cafeleri, barları, restaurantları, dükkanları ile ciddi bir yaya akışı / yaya kullanımı gereksinimi ortaya koymaktadır. Ancak mevcut haliyle Salamis Yolu, bırakınız çağdaş Avrupa kentlerindeki gibi engelliler için olanaklar sunmayı, engelsiz yaya kullanımı için dahi tamamen "yaya dostu olmayan" özellikler taşımaktadır. Gerek kaldırımların yetersizliği ve kırık döküklüğü, gerek kamusal alana izinsiz taşmış özel kullanım alanları, gerek çöp kutularının yaya yolları içinde kuralsızca yerleştirilmiş olması ve gerekse kamusal alana açılan giriş kat kullanımlarının estetik olarak bir düzen ve bütünlükten yoksun oluşu, Salamis Yolu'nun yaya dostu olmayan negatif özelliklerinden sadece bazılarıdır. Yayalar açısında tüm bu olumsuz özellikler yanında Salamis Yolu üzerinde taşıt ulaşımının da ciddi sıkıntılar yaşıyor olduğu söylenebilir. Özellikle café-barların sıralandığı yerlerde, ve dükkanların yoğun olduğu noktalarda, genel anlamdaki otopark yetersizliğinden dolayı araçlar yolun her iki tarafında sürekli park halindedirler; hatta daha kötüsü yaya kaldırımlarını park yeri olarak kullanmaktadırlar.   Geçtiğimiz 4-5 ayda uzunca bir süre, yol üzerinde yapılan kazı çalışmaları ardından ortaya çıkmış olan kesik ve delik-deşik bölgeler ve çukurların araçlarımız için verdiği hasarlar, son ay içinde yolun asfalt dökülerek düzeltilmiş olmasının ardından son bulmuştur. Ancak, bu yeni yol yapımı sırasında, sürdürülebilir ve çağdaş bir ulaşım sistemi olarak bisiklet kullanımı için hiç bir düzenleme düşünülmemiş olması, park sorununa bir çözüm getirilmemiş olması ve toplu taşımanın ciddiye alınmamasından kaynaklanan, durak yerlerinin doğru ve estetik bir anlayışla tasarlanmamış olması, hala daha Salamis Yolu'nu çağdaş bir yaya ve taşıt ulaşım aksı olma özelliğinden mahrum kılmaktadır. Tüm bu tespitler ışığında, tüm sorumluları Salamis Yolu için acil önlemler almaya ve tüm Mağusa kenti için planlı gelişimi bir an önce sağlamak üzere gerekli vizyonu ortaya koymaya, ve gerekli yasal ve örgütsel düzenlemeleri yapmaya davet ediyoruz.