LANGYA VİRÜSÜ NEDİR, NASIL BULAŞIYOR, ÇİN KÖKENLİ YENİ BİR PANDEMİ İHTİMALİ VAR MI?

Çin'de 2018-2021 arasında en az 35 kişiye bulaştı.

New England Tıp Dergisi'nde yayımlanan çalışmaya göre, Langya henipavirüsü (LayV) insandan insana bulaştığına dair bir işaret yok. Makalede, enfeksiyonun kaynağının büyük ihtimalle hayvanlar, özellikle de fareler olduğu vurgulandı. Ancak bunun başka araştırmalarla teyit edilmesi gerektiği de belirtildi.

Çin'de tespit edilen 35 Langya vakasının 26'sı detaylı bir şekilde incelendi. Tüm hastalarda ateş olduğu ve bazı vakalarda halsizlik (yüzde 54), öksürük (yüzde 50), başağrısı (yüzde 35) ve kusma (yüzde 35) görüldüğü belirtildi. Uzmanlar ayrıca karaciğer (hastaların yüzde 35'inde) ve böbrek (yüzde 8) fonksiyonlarında bazı anormalliklere rastladı. Herhangi bir ölüme dair veri ise yok.

BBC'nin görüştüğü uzmanlar, yeni bir virüs keşfinin pandemi anlamına gelmediğini ancak Henipavirüs ailesinden bir virüsün ortaya çıkmasının, bu gruptaki diğer patojenlerin daha önce Asya ve Okyanusya'da ciddi salgınlara yol açması nedeniyle kaygı verici olduğunu söylüyor.

YAYGIN GÖRÜLEN BİR YER YOK

Bu salgınlara Hendra henipavirüs (HeV) ve Nipa henipavirüs (Niv) adı verilen LayV'nin "kuzenleri" yol açmıştı. Hendra enfeksiyonları nadir görülüyor ancak ABD Hastalık Kontrol Merkezine (CDC) göre ölüm oranları yüzde 57. 1998-2018 arasında bildirilen Nipah salgınlarında ise ölüm oranları yüzde 40 ila 70 oldu. Her iki virüs de Solunum ve nörolojik sorunlara yol açıyor.

Nipah virüsünde bilinen en ciddi salgın 2018'de Hindistan'da görülmüş ve 19 teyitli vakanın 17'si hayatını kaybetmişti.

Virüs, Çin'de ateş şikayetiyle hastaneye gidenlerde tespit edildi.

Farklı metodolojiler, ülkeler tarafından sağlanan verilerin farklılıkları, bu verileri Covid-19'daki ölüm oranlarıyla karşılaştırmayı zorlaştırıyor.

Ancak Hendra ve Nipah virüslerindeki ölüm oranlarının, Koronavirüs pandemisinden önemli ölçüde yüksek olduğunu söylemek mümkün.

Sao Paulo Üniversitesi'ndeki Yeni Görülen Virüsler Araştırma Laboratuarı'ndan Profesör Jansen de Araujo, yeni virüsü tespit eden uzmanların vakaları uzun süre izlemesiyle, şimdilik Langya virüsünün bulunmasının kesinlikle yeni bir pandemiye işaret etmediğini vurguladı.

Profesör ayrıca, "Gözlemlenen durum, Koronavirüste olduğu gibi virüsün çok fazla görüldüğü bir alana işaret etmiyor" dedi.

İngiltere'deki Reading Üniversitesi'nden Viroloji Profesörü Ian Jones da, Langya'nın şu ana kadar etkin bir şekilde insandan insana bulaşma kapasitesi göstermediğini belirtti.

'NET BİR MUTASYON İŞARETİ YOK'

Jones ayrıca "Daha da önemlisi ne Hendra ne de Nipah virüsleri hiç pandemiye dönüşme işareti göstermedi. Daha bulaşıcı bir forma doğru mutasyona uğradığına dair net bir işaret yok.

Fakat yine de, her iki uzman da Langya virüsünde yeni vakaları gözlemlemenin gerekli olduğuna inanıyor.

Langya virüsünü bulan ekip, tüm hastaların Çin'in Şandong ve Henan bölgelerinde yaşadığını söyledi. Hastalar birbirleriyle hiç yakın temasa girmedi ve benzer yerlerden geçtiklerine dair bir işaret de yok. Araştırmacılar, dokuz hasta ve akrabaları arasındaki temasları da izledi ve insandan insana bulaşmayı kanıtlayacak bir durumla karşılaşmadı.

Hastaların yarısından çoğu çiftçiydi ve bu da virüsün hayvanlarla temas sonucu kapıldığına işaret ediyor.

Uzmanlar evcil ve küçük vahşi hayvanlarda Langya'nın genetik izlerini aradıklarında, sivri farelerinin % 25'inde virüsün izlerini buldu. Uzmanlar bu hayvanların virüsün "doğal depoları" olabileceğini söylüyor.

MEYVE YARASALARI

Langya'nın "kuzenleri" Hendra ve Nipah'ın doğal deposunun yarasalar olduğu biliniyor. CDC'ye göre Hendra virüsünün insandan insana bulaştığı bir vaka yok. Virüs insanlara enfekte atların vücut sıvıları, dokuları ve dışkısıyla bulaştı.

Diğer yandan CDC Nipah virüsünün yarasalar gibi enfekte hayvanlarla temas ya da enfekte bir insanla yakın temasla bulaştığını söylüyor.

Brezilya'daki Londrina Devlet Üniversitesi'nden virolog Dr. Michele Lunardi, 2021'de henipavirüslerle ilgili bir çalışma yaptı. Çalışmada Hendra ve Nipan enfeksiyonlarının bilinen bir tedavisi olmadığını ve "Nipah virüsünün yıkıcı bir pandemiye yol açma riski bulunduğunu" söylemişlerdi.

Meyve yarasaları, Henipavirüs ailesini taşıdığı bilinen hayvanlardan.

Ancak Prof. Jones ise panik yapmak için bir neden olmadığı görüşünde.

Jones, "Bence Nipah'ın pandemiye yol açma riski yüksek değil. Virüs insanlara anlaşılabilir bir risk oluşturuyor. Ancak hala örneğin bir aşıyla değil de, eğitimle önlenebilir" dedi.

Viroloji uzmanı ayrıca Nipah virüsünün insanın sinir sisteminde daha iyi kendini kopyaladığını ve bunun da, örneğin Solunum sisteminde çoğalan Koronavirüse kıyasla insandan insana bulaşma ihtimalini azalttığını vurguladı.

Prof Jones şöyle devam etti;

"Önemli olan her yeni virüs keşfedildiğinde paniğe kapılmamak. Bilim insanları daima yeni virüsler arıyor ve Koronavirüsten sonra bu daha da yoğunlaştı. Dışarıda birçok kötü virüs var ama bu onlarla temas edeceğimiz anlamına gelmiyor."