KURBAN ATIKLARINDAKİ KİSTLERE DİKKAT

KAYSERİ - Orhan Canbutel Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Veteriner Fakültesi Parazitoloji Ana Bilim Dalı Helmintoloji Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Alparslan Yıldırım, kistin, insan ve hayvan sağlığını etkileyen, ekonomik kayıplara yol açan, bugüne dek güncelliğini ve önemini devam ettiren en önemli zoonotik karakterli paraziter hastalıklardan biri olduğunu kaydetti. Hastalığın Türkiye'deki koyunların yaklaşık yüzde 30-35'inde, sığırların yüzde 10-15'inde ve köpeklerin yüzde 25-30'unda görüldüğünü ifade eden Yıldırım, hastane kayıtlarına göre insanlardaki yaygınlığının da oldukça yüksek olduğunu anlattı. Yıldırım, hastalığın, insan ve hayvanlarda dokusal ile hücresel hasarın yanında önemli fonksiyon bozukluklarına ve ölüme neden olabildiğini ifade ederek, şöyle devam etti: '' Kist hastalığına yol açan 'echinococcus granulosus' isimli parazit, köpeklerin ince bağırsaklarında bulunur. Kistli ve hastalıklı iç organları yiyen köpeklerin ince bağırsaklarına yerleşen bu parazit, köpeklerin dışkıları ile çevreye saçılmaktadır. Parazitin yumurtaları başta koyun, sığır ve keçi gibi çift tırnaklı hayvanlar ile insanlar tarafından ağız ya da nadiren solunum yoluyla alınır. Sindirim sisteminde açılan yumurtalardan çıkan larva, kana karışır ve başta karaciğer ile akciğer olmak üzere vücuttaki tüm sistem ve organlara yerleşerekkist meydana getirir. Köpek ve diğer ana besin kaynağı et olan canlılar bu kistleri yiyerek hasta olurlar. Bu parazitler otçul ve etçil hayvanlar arasında geçmekte olup insanlar bu halkaya tesadüfi olarak dahil olur. Bu nedenle hastalığın yayılmasında daha çok et yiyenlerden köpekler, ot yiyenlerden ise başta koyun ve sığırlar rol oynar. Unutulmamalıdır ki hasta bir köpek tüm şehri hasta edebilecek kadar yumurta saçmaktadır.'' Yıldırım, insanlarda yaşam süresinin uzunluğuna bağlı olarak kistlerin büyük boyutlara ulaşabileceğini, yaptığı basınç ve tıkama etkisi sonucu da çeşitli sağlık sorunlarına yol açabileceğini belirterek, küçük kistlerin de böbrek, kalp, pankreas, merkezi sinir sistemi, göze ve uzun kemiklerin ilik boşluğuna yerleşim gösterdiği durumlarda, yaptığı basınç sonucu kısa sürede klinik belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabileceğini anlattı.  "Yılda 4 bin kişi ameliyat ediliyor" Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Türkiye Hidatidoloji Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Süleyman Yazar ise genellikle parazit yumurtalarının alınmasından yıllar sonra ortaya çıkan hastalığın, her yaşta görülebileceğini ve çeşitli organlarda kistler oluşabileceğini söyledi. Kistlerin daha çok karaciğere yerleştiğini, onu akciğerin izlediğini ifade eden Yazar, "Bir kısmı ise dalak, böbrek, beyin, kas, kemik ve diğer bütün organ ya da dokulara yerleşmektedir. Ülkemizde yılda ortalama 4 bin kişi, bu hastalıktan dolayı ameliyat edilmektedir. Bazı vakalarda da ameliyat sonrası tekrarlamalar söz konusudur" dedi.