KRİPTO PARA KULLANIMINDA TÜRKİYE, AVRUPA'DA İLK SIRADA,DÜNYADA DÖRDÜNCÜ

Dünyada en çok kripto para kullanan ülkelerden biri olan Türkiye'de günlük işlem hacminin 1 milyar doları aştığı belirtiliyor. Hükümet, başta Bitcoin olmak üzere kripto para alım-satımına vergi getirmeye hazırlanıyor.

Tüm dünyayı etkisi altına alan kripto paralar, Türkiye'de de büyük ilgi görüyor. Türkiye, başını Bitcoin'in çektiği kripto paraların kullanımında dünyada dördüncü, Avrupa'da ise ilk sırada yer alıyor. Kripto para yatırımcılarının sayısı 1 milyonu aşmış durumda. Ekonomi yönetimi ise kısa zamanda büyük getiriler sağlayan Bitcoin ve benzeri kripto paralara ‘vergi' koyma hazırlığında. Ancak DW Türkçe'ye konuşan uzmanlar, henüz vergilendirmenin nasıl yapılacağına dair dünyada genel kabul görmüş bir uygulama olmadığına işaret ediyor. Uzmanlara göre, kripto para alım-satımına yüksek vergi konması, yatırımcıların kripto para piyasasına olan yoğun ilgisini de zayıflatabilir.

Şubat'ta 58 bin dolara kadar çıktı

Kripto paralar, başta genç yatırımcılar olmak üzere, tüm dünyada on milyonlarca kişi tarafından kullanılır hale geldi. Özellikle sert yükseliş ve düşüşlerin yaşandığı kripto para piyasası, kısa sürede büyük kârlar elde etmek isteyen yatırımcıları kendisine çekiyor. Geçen yıl şubat ayında 1 Bitcoin'in fiyatı 8 bin 500 dolar iken, bugün 1 Bitcoin 50 bin doları aşmış durumda. Yani en rağbet gören kripto para olan Bitcoin'in fiyatı, son 12 ayda yüzde 500'den fazla değer kazandı. Şubat ayı içerisinde Bitcoin fiyatı 58 bin dolara kadar çıktıktan sonra, son günlerde düşüş eğilimi gösterdi. Ancak Bitcoin'in fiyatının daha da yükseleceğine dair beklentiler korunuyor. Uluslararası danışmanlık şirketi JP Morgan tarafından hazırlanan bir rapora göre, Bitcoin fiyatı uzun vadede 146 bin dolar seviyesine kadar çıkabilir.

Dünyada farklı vergi uygulamaları var

Dünyada kripto paralara uygulanan vergiler konusunda farklı yöntemler uygulanıyor. Örneğin ABD'de kripto para sahiplerinden gelir vergisi alınırken, Almanya'da 600 Euro'dan düşük değerler için vergi uygulanmıyor. Malta, Portekiz, Hong Kong ve Singapur'da da vergi alınmıyor. Güney Kore'de ise elde edilen kazançtan yüzde 20 vergi alınmasına dair çalışma başlatılmış durumda. Türkiye'de ise kripto paralarla ilgili vergi mevzuatı dahil, herhangi bir yasal altyapı ve düzenleme bulunmuyor. Eylül ayı sonunda Resmi Gazete'de yayınlanan "Yeni Ekonomi Programı"na (YEP) göre ise bu durum, önümüzdeki dönemde değişecek. 2021 ila 2023 yılları arasında kripto finansal varlıkların "edinimi, alım, satım ve devir" işlemlerinde vergi düzenlemesi yapılacak.

Peki kripto para ticareti konusunda yapılacak vergi düzenlemesi nasıl hayata geçecek?

EY (Ernst&Young) Türkiye Vergi Bölümü Şirket Ortağı Abdulkadir Kahraman, kripto paralar ile ilgili düzenlemelerin yalnızca vergi ile ilgili olmayacağını söylüyor. Vergilemeden önce Sermaye Piyasası Kanunu ve Ödeme Sistemleri Kanunu'nda da değişiklikler yapılması gerektiğini belirten Kahraman, 'Önce bir kanun teklifi hazırlanacak. Bu kanun teklifinde vergi dışında diğer mevzuatları da ilgilendiren düzenlemeler de yer alacak' diyor.

"Vergilendirme konusunda belirsizlik var"

Ancak, şu aşamada Türkiye'de kripto paraların vergilendirilmesi uygulamasının hangi şartlara bağlanacağı henüz belirsiz. Abdülkadir Kahraman, Kripto paralar üzerinden elde edilen gelirin vergilendirilmesinin gelir vergisi veya doğrudan vergiler yoluyla olabileceğini kaydediyor. Kahraman, şöyle konuşuyor: 'Öte yandan kripto paraların alım satımına ilişkin dolaylı vergiler kategorisinde nasıl bir yöntem izleneceği konusunda bir belirsizlik var. Örneğin Katma Değer Vergisi'ne (KDV) tabi olacak mı bu kıymetlerin alım satımı, bu konuda da bir netlik yok. Avrupa Birliği'ne baktığımızda, Avrupa Adalet Divanı'nın kripto paraların alım satımında KDV uygulanamayacağı yönünde bir karar görüyoruz. Dolayısıyla AB'de de dolaylı vergi uygulaması yok.

Türkiye, Avrupa'da ilk sırada

Dünya Ekonomik Forumu (WEF), yayınladığı bir araştırma ile dünyada en çok kripto para kullanan ülkeleri açıkladı. Açıklamaya göre nüfusuna oranla en çok kripto para kullanan ülke Nijerya olurken, Nijerya'yı Vietnam ve Filipinler takip ediyor. Listenin dördüncü sırasında ise Türkiye var. Türkiye 1 milyonu aşkın kripto para kullanıcısı ile dünyada dördüncü, Avrupa ülkeleri arasında ise ilk sırada yer alıyor.

Peki Türkiye'de kripto paralar neden bu kadar ilgi görüyor?

Finansal İnovasyon ve Teknoloji Derneği (FINTR) Blockchain ve Kripto Paralar Çalışma Grubu Başkanı Elçin Karatay'a göre, kripto paraların teknolojiye dayalı olması ve yüksek getiri sağlaması özellikle genç nüfus tarafından büyük ilgi görmesini sağlıyor. Kripto paralarla işlem yapan kişilere bakıldığında daha çok 1981-1996 yılları arasında doğan Y kuşağının görüldüğünü dile getiren Karatay, 'Dolayısıyla bu bireylerde teknoloji okur yazarlığının daha güçlü olması kripto paralara olan ilginin de en önemli nedenlerinden biri' diye konuşuyor.

"Yüksek vergi ilgiyi düşürebilir"

Elçin Karatay, Türkiye'de kripto para alım satımına aracılık eden kurumların regüle olmadığını, dolayısıyla pazara ilişkin şeffaf ve kapsayıcı bilgilere ulaşmanın çok mümkün olmadığını ifade ediyor. Karatay, buna karşın söz konusu platformlardan yapılan açıklamalarla, 2021 itibariyle günlük işlem hacminin 1 milyar doları aştığı ve 1 milyondan fazla kişinin kripto para kullandığına ilişkin bilgilere ulaşılabildiğini kaydediyor. Türkiye'de kripto paraya uygulanacak verginin çok yüksek olmasının yatırımcıyı olumsuz etkileyebileceğini savunan Karatay, 'Yalnızca alım-satım yaparak getiri elde etmek isteyen yatırımcılar için yüksek vergi, vergiyi bildirim işlemlerinin komplike olması ilgiyi düşürebilir' diyor.

"Devletin varlığı daha da artar"

Öte yandan, kripto paraların vergilendirilmesinin yatırımcı ilgisini düşürmeyeceğini, aksine artıracağını düşünenler de var. Bitcoin alım-satım platformu THODEX'in kurucusu ve CEO'su Faruk Fatih Özer, Türkiye'de yaklaşık 25 milyonluk bir genç nüfus olduğuna ve özellikle X ile Y kuşaklarının geleneksel yatırım araçlarının dışında alternatiflere yöneldiğine dikkat çekiyor. Kripto para ticaretine vergi gelmesinin sanıldığının aksine yatırımcı ilgisini düşürmeyeceğini savunan Özer, 'Eğer devlet, kripto para ticaretinden vergi almaya başlarsa, yapılan vergilendirmeyle beraber devletin kripto para üzerindeki varlığı daha da artar. Bu da kripto paralara ilişkin olumsuz görüşlerin yani geleceğinin ne olacağına dair belirsizliklerin ortadan kalkmasına yardımcı olur' diye konuşuyor.

ECB: Para birimi olarak görülmemeli

Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, kripto paralarla ilgili yeni bir düzenleme getirmeyi düşündüklerini açıklamıştı. Yatırımcıları kripto paralar konusunda uyaran Lagarde, son zamanlarda yüksek talep gören kripto paraların oldukça 'spekülatif' bir varlık olduğunu ve bir 'para birimi' olarak görülmemesi gerektiğini vurgulamıştı.