KORONAVİRÜS: İNGİLTERE'DE HÜKÜMETİN KIŞ AYLARI İÇİN YAPTIRDIĞI ARAŞTIRMANIN BELGELERİ SIZDI

Hükümetin kış aylarında koronavirüs salgını için yaptığı hazırlıkla ilgili gizli rapor ortaya çıktı. Raporda "en kötü senaryoda 85 bin kişinin bu kış Covid-19 sebebiyle hayatını kaybedebileceği" belirtiliyor.

Rapora göre bu kış çok daha sert önlemler alınabilir, ancak İngiltere'de okullar büyük olasılıkla açık kalacak.

Sızan bilgilere göre rapor bir "tahmin değil, senaryo," bu sebeple içindeki veriler de "ciddi boyutta belirsizlik içeriyor."

Kimileri rapordaki modellemeyi eleştirirken kimi de içindeki bilgilerin halihazırda güncelliğini yitirmiş olduğu görüşünde.

BBC Newsnight programı için çalışan gazetecilerin ulaştığı rapor, Sage isimli bilimsel danışma grubu tarafından hükümet için yazıldı. Amacı, İngiltere'deki Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS) ve yerel yönetimlerin kış aylarında hem bakım, hem de cenaze gibi işlemler için hazırlıklı olması.

Rapordaki temel öngörülerden bazıları; okulların açık kalacak olması ve hükümetin, filyasyon yöntemiyle Covid-19 vakalarının yayılmamasında sadece yüzde 40 etkili olacağı...

Kasım ayı için ise, aynı evde yaşamayanların temasının Mart 2020 öncesine göre yarı yarıya azaltılacağı yeni önlemler alınacağı öngörülüyor. Bu önlemler Mart sonunda alınan önlemlere kıyasla daha sert olabilir ve Mart 2021'e kadar uygulanabilir.

Temmuz 2020 - Mart 2021 arasındaki dönemde, her yıl görülen ölümlerin üzerine çıkan can kaybı sayısının hesaplandığı raporda, sayının daha önce görülmemiş kadar yüksek olabileceği belirtiliyor.

Can kaybı tahmini yapılırken kronik hastalığı bulunan ya da ağır hasta kişiler de hesaba katılıyor.

İngiltere ve Galler bölgelerinde 27 bin kişinin koronavirüs dışı sebeplerle, 81 bin kişinin de Covid-19 sebebiyle hayatını kaybedebileceği, bunların ortalama sayının dışında görülecek ölümler olduğu raporda yazıyor.

İskoçya'da 2 bin 600, Kuzey İrlanda'da ise 1,900 kişinin koronavirüs sebebiyle hayatını kaybedebileceği de raporda yer alan tahminler arasında.

Raporda ortalamanın üzerindeki can kaybı tahminlerinin yanı sıra, kaç kişinin Kasım-Mart ayları arasında tedavi görmek üzere hastanelere başvurabileceğine dair de tahminler var.

Bilim insanlarının hâlâ ciddi bir belirsizlik olduğunun altını çizdiği bu tahminlere göre, koronavirüs kapan kişilerin yüzde 2.4'ü hastaneye kaldırılabilir. Hastaneye kaldırılanların da yüzde 20.5'i yoğun bakıma alınabilir; yüzde 23.3'ü de hayatını kaybedebilir.

Bu modellemeye göre koronavirüs kaynaklı can kaybı oran da yüzde 0.7 olacak.

Rapordaki temel öngörülerden bazıları; okulların açık kalacak olması ve hükümetin, filyasyon yöntemiyle Covid-19 vakalarının yayılmamasında sadece yüzde 40 etkili olacağı...

Kasım ayı için ise, aynı evde yaşamayanların temasının Mart 2020 öncesine göre yarı yarıya azaltılacağı yeni önlemler alınacağı öngörülüyor. Bu önlemler Mart sonunda alınan önlemlere kıyasla daha sert olabilir ve Mart 2021'e kadar uygulanabilir.

Temmuz 2020 - Mart 2021 arasındaki dönemde, her yıl görülen ölümlerin üzerine çıkan can kaybı sayısının hesaplandığı raporda, sayının daha önce görülmemiş kadar yüksek olabileceği belirtiliyor.

Can kaybı tahmini yapılırken kronik hastalığı bulunan ya da ağır hasta kişiler de hesaba katılıyor.

İngiltere ve Galler bölgelerinde 27 bin kişinin koronavirüs dışı sebeplerle, 81 bin kişinin de Covid-19 sebebiyle hayatını kaybedebileceği, bunların ortalama sayının dışında görülecek ölümler olduğu raporda yazıyor.

İskoçya'da 2 bin 600, Kuzey İrlanda'da ise 1,900 kişinin koronavirüs sebebiyle hayatını kaybedebileceği de raporda yer alan tahminler arasında.

Raporda ortalamanın üzerindeki can kaybı tahminlerinin yanı sıra, kaç kişinin Kasım-Mart ayları arasında tedavi görmek üzere hastanelere başvurabileceğine dair de tahminler var.

Bilim insanlarının hâlâ ciddi bir belirsizlik olduğunun altını çizdiği bu tahminlere göre, koronavirüs kapan kişilerin yüzde 2.4'ü hastaneye kaldırılabilir. Hastaneye kaldırılanların da yüzde 20.5'i yoğun bakıma alınabilir; yüzde 23.3'ü de hayatını kaybedebilir.

Bu modellemeye göre koronavirüs kaynaklı can kaybı oran da yüzde 0.7 olacak.

Bu model değişmeye çok açık bir tahminden ibaret olsa da, en kötü senaryoda hükümetin planlama yapmasına yardımcı olacak şekilde yazıldı.

Ancak bazı uzmanlar, modellemenin yanlış olduğu ve çok sayıda senaryonun mümkün olduğu bu durumda planlama yapmaya yardımcı olmayacağı görüşünde.

Oxford Üniversitesi'nden Prof. Carl Heneghan, rapordaki tahminlerin bir kısmının makul olmadığını ve "ilk dalgadan hiçbir şey öğrenmediğimizi gösterdiğini" düşünüyor.

BBC Newsnight, yerel yönetimlerin planlamadan sorumlu yetkilileriyle de görüştü. Bu yetkililere göre de kış ayları için çok farklı ihtimaller var. Bu durum da Covid-19'un çok büyük bir etkisi olup olmayacağı konusunda öngörülerde bulunmayı engelliyor.

Nuffiel Trust isimli sağlık düşünce kuruluşunun yöneticisi Nigel Edwards, raporda çok geniş ölçüde ihtimallere yer verildiğini ve bunun da "Planlama yapan kişilerin ne yapmaları gerektiği konusunda işlerini zorlaştıran bir durum olduğunu" söylüyor.

Model planlama yapmak için 'yeterince yardımcı olmuyor'

Prof. Heneghan, merkezileştirilmiş bu modellemenin yerel yönetimlere yardımı olmayacağını, bunun yerine yöresel verilerin derlenmesi ve senaryoların buna göre hazırlanması gerektiğini savunuyor.

Bu rapor, hükümet için çalışan uzmanların hazırladığı ilk "en kötü senaryo" değil.

Geçen ay da İngiltere'nin baş bilim danışmanı Sir Patrick Vallance'in talebi üzerine hazırlanan bir raporda da, kış aylarında gelecek ikinci dalgada 120 bin kişinin koronavirüs sebebiyle hayatını kaybedebileceği yazıyordu.

Cuma günü Sage'den sızan rapora İngiliz hükümeti de yanıt verdi. Hükümet sözcülüğünden yapılan açıklamada "Sorumluluk sahibi bir hükümet olarak, en kötüleri de dahil çok sayıda farklı senaryo için hazırlıklarımızı yapmaya devam ediyoruz." ifadeleri yer aldı:

"Planlamamış, ne olacağına dair bir tahmin ya da öngörü değildir. Bu, sorumluluk sahibi bir hükümetin her duruma hazırlıklı olduğundan emin olmak için yaptığı bir çalışma. Planlamaya dair tahminler hâlâ inceleniyor, Covid-19 salgınının devamında tıbbi ve bilimsel önerilerin ışığında planlar yapılacaktır."

İngiltere'de bugüne kadar 330 binin üzerinde koronavirüs vakası tespit edildi. 40 binin üzerinde kişi de koronavirüs sebebiyle hayatını kaybetti.