28 Mart 2024
  • Lefkoşa26°C
  • Mağusa24°C
  • Girne23°C
  • Güzelyurt26°C
  • İskele24°C
  • İstanbul19°C
  • Ankara21°C

KIBRIS’TA ORTAK EMEKÇİ MÜCADELENİN TARİHİ

Kıbrıs’ta ortak emekçi mücadelenin tarihi

02 Mayıs 2014 Cuma 10:49

Kıbrıslı Türk emekçiler her zaman Kıbrıs işçi sınıfının kopmaz parçası idi.

Çetin ve zor koşullar altında, maden ocaklarında, limanlarda, giyim ve kundura sanayinde, inşaatlarda, tarımsal alanda verilen mücadelelerin, Kıbrıslı Türk çalışanların işbirliği olmaksızın başarılı olabilmesi mümkün değildi.isci bulten_02

Yaşamlarının iyileşmesi için haklarını talep ederek, onlarca yıl boyunca Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar birlikte mücadele ettiler. Birlikte yaşadılar, birlikte çalıştılar, ortak sorunlarının karşısına birlikte dikildiler. Aynı gereksinimler için kaçınılmaz olarak, sadece emekçiler değil, aileleri de ortak mücadeleler verdiler. Bu mücadelelerde nice fedakârlıklarda bulundular.

Sendikal hareketin büyük başarıları birlik, kardeşlik ve karşılıklı olarak anlayışın ürünleriydi.

Kıbrıslı Rum, Kıbrıslı Türk emekçiler aynı cephede birlikte ve kardeşçesine direndiler. Daha iyi ücretler, sosyal sigorta ve yıllık izin hakkı ile daha iyi koşullarda çalışma ve yaşama olanaklarını kazandılar.

Tüm bu başarıları “işverenler bağışlamadılar, bunları emekçiler birlikte verdikleri çetin mücadeleler ve büyük fedakârlıklar sonucunda kazandılar”.İşte gerçek bu. Bu gerçeği yeni nesiller, genç emekçiler bilmeyebilirler, ama bu halkımızın her zaman bölünmüş ve ayrı yaşadığı anlamına gelmez.

Sendikal hareketin daha ilk adımlarından itibaren hiç bir ayırım yoktu. İlk örgütlenme uğraşılarının ortaya konulduğu 1927 döneminden itibaren, yaşam koşullarının iyileştirilmesi için mücadele edecek ilk emekçi gruplarının oluşumunda Kıbrıslı Rum, Kıbrıslı Türk işçiler bir araya geldiler.

Tarihe baktığımızda onlarca Kıbrıslı Türkün Kıbrıslı Rum meslektaşlarıyla birlikte mücadelelerin en ileri hattında yer aldıklarını görürüz.1944’e kadar sendikalar birleşikti ve alttaki listeden de, PSE-PEO kadrosu olan Kıbrıslı Türklerin büyük katalogundan, işbirliğinin boyutunun ne kadar büyük olduğunu saptayabiliyoruz.

2 Bölünme daha sonraları ortaya çıktı. Sağ ve İngiliz sömürgeciler emekçilerin işbirliğini durdurmak amacıyla tamamen siyasi maksatlarla ayırımı dayattılar.

1944 yılında ilk bölünme oldu ve Kıbrıslı Türk Sendikalar ve SEK ortaya çıktı. Bu bölünmeye ve şoven sloganlara rağmen Kıbrıslı Türk çalışanların büyük çoğunluğu PEO saflarında kaldı.

Kıbrıslı Türk Sendikalara kayıtlı olanların sayısının 1200 civarında olduğu bu dönemde, 2000’den fazla Kıbrıslı Türk emekçinin PEO saflarında kalmaya devam etmiş olması da bunu teyit etmektedir.

Bundan öte bölünmeye ve şoven akımlara rağmen, Kıbrıslı Türk Sendikalar ve PEO yakın bir işbirliği içerisinde olmaya devam ettiler. 1953 yılında Türk kesimindeki gelişmeler nedeniyle, sendikal hareketin ilerici güçleri, Ahmet Sadi’nin önderliğiyle, PEO’nun Kıbrıslı Türkler Bürosu’nu kurdular ve özünde Kıbrıslı Türk emekçiler kitlesel olarak PEO ile yakı n işbirliği içerisinde mücadeleyi sürdürdüler.

Bunun yanı sıra 1955’e kadar da “İnkılapçı” ve “Emekçi” gazetelerini çıkarmaya devam ettiler.PEO ile yakın işbirliği içerisindeki Kıbrıslı Türk Sendikalar, PEO’nun Kıbrıslı Türkler Bürosu ile 1958’e kadar paralel olarak çalışmaya devam ettiler. Bu sendikaların lideri Niyazi Dağlı aşırı uç unsurların vahşi saldırısına hedef oldu ve Genel Sekreterlik görevinden ayrılarak yurt dışına gitmek zorunda kaldı. Sendika liderliğini ele geçiren aşırı uç unsurlar ayırımı dayattılar.

Bundan sonra da işbirliği devam ettiyse de artık koşullar çok zor hale gelmişti. 1974’ün trajik olaylarından sonra bile, onlarca Kıbrıslı Türk PEO üyesi olmaya devam ettiler. Onları yüzler, binler izledi. Bu, Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum emekçiler sağlıklı sendikacılık ilkelerine inandıkları için, dilleri, dinleri, ulusal kökenlerinden bağımsız olarak çalışanların birlik ve ortak mücadele ile haklarını talep edebileceklerine inandıkları için başarıldı. Onlarca Kıbrıslı Türk PEO’da en yüksek düzeylere kadar çıktılar ve daha nice Kıbrıslı Türk çeşitli sendikaların yönetim kurullarında yer aldılar.

İşçi Kürsüsü İnşaat ve maden işçilerinin 1948 yılında sosyal sigortalar, yıllık izinler, toplu sözleşme hakları ve ücretlerine zam için, hayat pahalılığına ve enflasyona karşı gerçekleştirdikleri büyük grevlerinde, madencilerin 1939’daki mücadelelerinde; liman işçilerinin, demiryolu emekçilerinin, tarım işçilerinin, kundura sanayisinde çalışanların mücadelelerinde Kıbrıslı Türkler ve Kıbrıslı Rumlar yan yana idiler. Birlik içerisindeydiler.  Sayısız kovuşturmaya, sürgün ve hapislere maruz kaldılar, niceleri yaralandı, hayatlarını kaybetti, nice fedakârlıklarda bulundular. Ama emekçiler şovenizmin çığırtkanlıklarına, saldırılarına boyun eğmediler ve kazandılar.

PEO Genel Yönetim Kurulu

Mehmet Emin Hilmi (19 46, Lefke),  Ahmet Sadi (1952 Küçük Kaymaklı),  Mustafa Ali (1955, Limasol), Ferit Uray (1955, Lefkoşa),  Rezvan Mustafa (1956, Mağusa), Mehmet Mehmet (1955, Mağusa), Nurettin Seferoğlu (1958, Potamya),

PEO Kıbrıs Türk Bürosu

Ahmet Sadi Erkurt, Ferin Uray, Kamil Tuncel, Hulus Çağlar, Kamil Şükrü, Mehmet Ali Ramadan, Rezvan Mustafa, Hasan İbrahim, Mustafa Ali, Ali Ahmet, Ali H asan, Dilaver N azım, Nurettin Seferoğlu.

Bu büroda kısa süreli daha başka Kıbrıslı Türkler d e görev yaptı.

Bölge Yönetim Kurullarında görev alan Kıbrıslı Türkler

Rezvan Mustafa (Mağusa), Hasan İbrahim (Mağusa),  Mehmet Tavukçu (Limasol),  Mustafa Ali (Limasol), Ali Hasan (Larnaka),  Hüseyin Sermi (Larnaka),  Mehmet Eray (Larnaka),  Yusuf Ali (Larnaka), İbrahim Mustafa (Larnaka), Niyazi Hasan (Larnaka),  Mustafa Burhan, (Baf).

İnşaat İşçileri Sendikası Yönetim Kurullarında görev alan Kıbrıslı Türkler

 

Hilmi İzze t (Limasol),  Dilaver Nazır (Baf), Mustafa Behram (Baf),  Mustafa Osman (Baf), Ömer Mehmet (Lefkoşa), Mehmet Mülayim (Lefkoşa), Naci İsmail (Larnaka),

Mehmet Eray (Larnaka).

Giyim ve Ayakkabı Sendikası Yönetim Kurullarında görev alan  Kıbrıslı Türkler

Ahmet Halil Hoca,  Ali Mustafa Mavros,  Mustafa Kemal, Galip Mulla Hasan, Osman Zeki, Cemal Ahmet,  Kamil Tuncel,  Ferit Uray, Ali Cevat, Halil Çağlar, Aziz Terzi, Hulus Çağlar,  Kamil Ahmet, Abd ullah Katırcı, Hasan Ali, Yusuf Ali, Kamil Şükrü,  Mustafa Tahir, Ahmet Ali (Limasol), Hasan Şevki (Limasol).

Elektrikçiler Sendikası

Mustafa Hasan (Lefkoşa), Kamil Ali (Lefkoşa), Kemal Ali (Larnaka).

Ulaşım Sektörü Sendikası

H asan Rifat (Limasol) , Arif Hulus (Limasol), Salih Osman (Mağusa) , Salih Hüseyin (Lefkoşa), Şükür Mustafa (Limasol), Ekrem Mehmet (Limasol), Mustafa Ali (Limasol), Ali Elmaz (Limasol), Ali Hasan (Larnaka), Mehmet Ali (Baf).

Tarım Sektörü

Tapi Ömer, Emin Hasan, Mustafa Hüseyin.

Maden İşçileri Sendikası

Yahya Hasan, Rezvan Emin, Ahmet Şev ki, Salih Ali, Şevki Ahmet, Mustafa Ahmet, Hüseyin Hilmi, İrfan Süleyman.

Otel Çalışanları Sendikası

K amil  Yusuf, H alil Şükrü, Mehmet Hasan.

Belediye Çalışanları

Salih İbrahim (Mağusa), Usta Kulay (Larnaka), Ahmet Yahat (Lefkoşa).

Kaynak: PEO Yayın Organı İşçi Kürsüsü- Kamil Tuncel

Yorumlar
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
SON DAKİKA