KAYTAZZADE MEHMET NAZIM HİKMET VE AFİF MAPOLAR, BRONZ BÜSTLERİ İLE SURLARİÇİ ŞEHİR MÜZESİ’NDE

Kıbrıs Türk Edebiyatının İlk Romancısı Kaytazzade Mehmet Nazım ve Kıbrıs Türk Modern Romanının Babası Hikmet Afif Mapolar, Bronz Büstleri ile Surlariçi Şehir Müzesi’nde.

Surlariçi Şehir Müzesi’nin,Kıbrıs Türk edebiyatına, tarihine ve kültürüne katkı yapan Kıbrıslı Türk yazarlara yer vereceği “Kıbrıs Yazarları Büst Koleksiyonu”nda yer alacak isimler netleşmeye başladı. Namık Kemal’in öğrencilerinden, Kıbrıs Türk Edebiyatı’nın ilk romancısı Kaytazzade Mehmet Nazım ve Kıbrıs Türk modern romancılığının babası kabul edilen Hikmet Afif Mapolar, Surlariçi Şehir Müzesi’nde sergilenecek koleksiyonunda yer alan ilk isimler olacak.

Heykeltıraş Tolkunbek Esenaliyev’in, günümüze ulaşan tek fotoğrafı üzerinden kilden ilk kalıbını oluşturduğu bronz büstü ile Surlariçi Şehir Müzesi’nde ölümsüzleşecek olan Kaytazzâde Mehmet Nazım, Kıbrıs’ta basılan ilk Türk romanı “Yadigâr-ı Muhabbet”nin yazarıdır. Mehmet Nazım’ın Kıbrıs Gazetesi’nde 39 bölüm olarak tefrika edilen “Yadigâr-ı Muhabbet” adlı romanı, daha sonra aynı gazete tarafından kitap olarak basıldı. Böylece Kıbrıs Türk edebiyatının kitap olarak basılan ilk romanının yazarı olarak tarihe geçti. Yazarın yine Kıbrıs Gazetesi’nde 12 bölüm halinde tefrika edilen, yarım kalmış “Leyle-i Visal” adlı ikinci bir romanı daha vardır. Birinci romanı İstanbul’da, ikinci romanı ise Sakız Adası’nda geçiyor.

Kaytazzâde Mehmet Nazım, Namık Kemal ile Olan Dostluğu ile de Biliniyor.

Şair kimliği ile de bilinen Kaytazzâde Mehmet Nazım 1857’de Lefkoşa’da doğdu. Osmanlı İmparatorluğu’nda bürokratı olarak Sakız Adası, Adana, İstanbul, İzmir ve Bursa’da çeşitli görevler yaptıktan sonra vatanı Kıbrıs’a dönen Kaytazzâde Mehmet Nazım, Lefkoşa Şer’iye Mahkemesi’nde yaptığı katiplik görevini 1924’teki ölümüne kadar sürdürdü.

Kıbrıs Tarihi ile ilgili imza attığı çalışmalarla bilinen Prof. Dr. Ali Efdal Özkul, Kaytazzâde’nin aynı zamanda kalemi güçlü bir şair ve hat sanatçısı olarak da bilindiğini söylüyor. Kaytazzâde, Müftü Hasan Hilmi Efendi’den sonra divan şiiri tarzında şiirler yazan Kıbrıslı şairler arasında en güçlü isimlerden biri olarak kabul ediliyor. Şairin Kıbrıs’ta yayımlanan yerel gazetelerde çok sayıda gazel, şarkı, kıt’a gibi türlerde çok eseri de var. Kaytazzâde Mehmed Nâzım Efendi"nin şiirlerinden Mevlâna Celâleddîn-î Rûmî'ye büyük saygı duyduğu da anlaşılıyor.

Prof. Dr. Özkul, “Kıbrıs’ta basılan ilk Türk romanının yazarı Kaytazzâde Mehmet Nazım, İstanbul edebiyat çevreleri ile çok yakın ilişkiler kurmuştur. Gençlik yılları Recaizadelerin, Ziya Paşaların, Namık Kemallerin dönemidir. Özellikle Namık Kemal ile Kıbrıs’ta başlayan çok yakın arkadaşlığı onun romanı üzerinde büyük bir etki bırakmıştır” diyor.

Kaytazzâde Mehmet Nazım’ın “Leyle-i Visal (1894)” ve “Yadigâr-ı Muhabbet” (1896) romanlarının yanı sıra “Netice-i İbtilâ” (Tiyatro-1909) ve “Rûh-ı Mecrûh” (şiir) isimli kitapları da vardır.

Kıbrıs Türk Modern Romanının Babası Hikmet Afif Mapolar, Surlariçi’nde Yaşayacak

Surlariçi Şehir Müzesi’nde bronz büstü sergilenecek bir diğer yazarsa eserlerinde Kıbrıs kültürünü ön palana çıkaran, modern Kıbrıs Türk romanının babası olarak kabul edilen Hikmet Afif Mapolar.  

Prof. Dr. Ali Efdal Özkul’un üretkenliğine dikkat çektiği Hikmet Afif Mapolar’ın çok sayıda roman ve öykü kitabı bulunuyor. Aynı zamanda yazarın gazete ve dergilerde yayınlanmış pek çok köşe yazısı ve tiyatro oyunu da bulunuyor. Prof. Dr. Özkul, “Kıbrıs Türk Edebiyatı’nın ilk batılı romancısı olarak bilinen Hikmet Afif Mapolar, Türkçeyi iyi kullanan, insanımızı anlatmakta başarılı olmuş, zaman ve mekânı gerçekçi bir dille okurlarına yansıtmış bir yazarımızdır” diyor. Mapolar, yirmiye yakın gazete ve onlarca dergide yayınlanmış binlerce makalesi, 7 öykü kitabı, 4 tiyatro oyunu,  15 romanı ve anı kitaplarıyla Kıbrıs Türk edebiyatının en üretken isimlerinden biridir.

Girne’de doğan Mapolar, öykü ve romanlarında “mitoloji ve gerçek”, “deniz ve insan” temaları ön plana çıkar. Hayal ve gerçek, tarih ve imge arasındaki paralellikten doğan ve gelişen olaylar; edebiyat türlerindeki kader birliğini vurguluyor. Onun eserlerinde mitoloji gerçeğe dönüşüyor.

Gazeteci kimliği ile de bilinen Mopalar, Başpiskopos Makarios'un, İngiliz yönetimi tarafından Şeysel Adaları’na sürgün edilmesi haberini, haber henüz kesinleşmeden ilk kez, Ajans Türk kanalıyla dünyaya duyuran isim olarak da biliniyor. Kıbrıs Türk Gazeteciler Cemiyeti”nin kurucu başkanı da olan Hikmet Afif Mapolar, Kıbrıs Türk yazım ve edebiyat dünyasının en büyük simgelerinden biri olarak, heykeltıraş Kutman Arasulov imzanı taşıyan büstü ile Surlariçi Şehir Müzesi’nde yaşayacak.