'KAYIP SEKİZİNCİ KITA' ZELANDİYA İLK KEZ NASIL HARİTALANDIRILDI, SONUÇLARI NE OLABİLİR?

Kıtanın, Klasik Yunan döneminde, coğrafi simetri nedeniyle, dünyanın diğer ucunda var olduğuna inanılıyordu.

Hollandalı kaşif Abel Tasman kıtayı bulmak için yola çıkmış ve 1642'de, bugün Yeni Zelanda dediğimiz ada ülkesini keşfetmişti. Ancak bulduğu yer, aradığına kıyasla çok küçüktü.

Zelandiya adındaki bu kıtanın varlığı, bundan 375 yıl sonra ispatlanabilecekti.

Māui, Hawaii, Paskalya Adası ve Yeni Zelanda arasındaki alana dağılmış olan adalarda yaşayan Polinezyalılar için mitolojik bir kahraman.

Yeni Zelanda Kraliyet Araştırma Enstitüsü'nden (GNS Science) bilim insanlarının yaptığı yeni araştırma Zelandiya'nın sınırlarını ilk kez detaylarıyla ortaya koyuyor.

Bilimsel yayın Tectonics dergisinde yayımlanan çalışma okyanusun dibinden çıkarılan kaya örnekleri kullanılarak yapıldı.

Araştırma kıtanın tam yüzey alanını ilk kez hesaplayarak beş milyon metrekare olduğunu buldu.

Peki neredeyse tamamen okyanusun altındaki Zelandiya nasıl bir kıta sayılabilir?

Bunun jeolojiyle açıklanan bir cevabı var.

Sekizinci kıtanın kökenleri yaklaşık 200 milyon yıl önce parçalara ayrılmaya başlayan ve bugün bildiğimiz kıtaları oluşturan antik süper kıta Gondvana'ya kadar gidiyor.

Zelandiya'nın bundan 80 milyon yıl önce ayrıldığı tahmin ediliyor, ancak komşuları Antarktika ve Avustralya'dan (Okyanusya) farklı olarak sınırlarının büyük bölümü sular altında kaldı.

Kıtanın suyun üstünde kalan bölümleri Yeni Zelanda adaları, Fransa'ya bağlı Yeni Kaledonya, Lord Howe Adası ve doğusundaki volkanik Ball's Pyramid adasıydı.

Suyun altında olması Zelandiya'nın yeterince araştırılamamasına ve şeklinden sınırlarına farklı konularda tutarsız görüşlerin ortaya atılmasına sebep olmuştu.

Bugüne kadar Zelandiya'nın sadece güneyi haritalanmıştı.

Nick Mortimer öncülüğündeki yeni çalışma kıtanın kalan üçte ikilik bölümünün de haritalanmasını sağladı.

Araştırmanın yazarları, "Bu çalışma, 5 milyon metrekarelik Zelandiya kıtasının tamamının jeolojik haritalanmasına yönelik kara ve denizde yapılan araştırmaları tamamlıyor." ifadelerini kullanıyor.

Araştırma için jeologlardan ve sismologlardan oluşan bir ekip, ada kıyılarından bulunan örneklerin yanı sıra okyanus tabanı delinerek çıkarılan kaya örnekleri ve çökeltiler üzerinde çalıştı.

Bilim insanları bazaltları ve büyüklüklerine göre farklı kumtaşlarını tarihlendirip analiz ettiler. Kumtaşlarının 95 milyon önceki jeolojik dönem olan Geç Kretase'ye ait olduğunu keşfettiler.

Bu taşlar 130 ila 110 milyon yıl önceki Erken Kretase döneminden granit büyük çakılları ve volkanik küçük çakılları muhteva ediyordu.

Bazaltlar 40 milyon yıl önceki Eosen dönemine aitti.