KANADA BAŞBAKANI TRUDEAU ACİL DURUMLAR YASASI'NI UYGULAMAYA KOYDU

Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Başbakan Yardımcısı Chrystia Freeland, Adalet Bakanı ve Başsavcı David Lametti, Kamu Güvenliği Bakanı Marco Mendicino ve Acil Durum Hazırlık Bakanı Bill Blair ile basın toplantısı düzenledi.

Trudeau, “Her yasa dışı ablukayla birlikte, yerel kolluk kuvvetleri kendi yetki alanlarında barışı korumak için hareket ediyor. Tüm çabalarına rağmen, kolluk kuvvetlerinin yasayı etkili bir şekilde uygulama becerisine yönelik ciddi zorluklarının olduğu artık açık. Çok açık olmak istiyorum, bu önlemlerin kapsamı zamanla sınırlı, coğrafi olarak hedefli ve ele alınması gereken tehditlerle makul ve orantılı olacak. Acil Durumlar Yasası, ülke genelinde her düzeydeki kolluk kuvvetlerini güçlendirmek ve desteklemek için kullanılacak.” dedi.

Alınan kararın derhal uygulamaya konulduğunu duyuran Trudeau, uygulama ile polis güçlerine düzeni yeniden sağlamak için olağanüstü yetkiler verileceğini söyledi.

Trudeau, Acil Durumlar Yasası'nın uygulamaya konulmasının, polise, ablukalar ve işgaller gibi yasa dışı ve tehlikeli faaliyetlere, oldukları yerlerde düzeni yeniden sağlamak için daha fazla araç sağladığını ifade etti.

Uygulama hükümete ayrıca, sınır geçişleri ve havaalanları gibi kritik alanları belirleyip güvenlik altına alma yetkisi veriyor.

Trudeau, yasanın uygulanmasıyla birlikte protestoculara ait kamyonları kaldırmak gibi temel hizmetlerin yerine getirilmesinin de sağlanacağını bildirdi.

Yasa, federal hükümete yasa dışı ablukaları finanse etmek veya desteklemek için finans kurumlarının kullanılmasını yasaklama izni de veriyor.

Trudeau, "Bu, Kanadalıları güvende tutmak, insanların işlerini korumak ve kurumlarımıza olan güveni yeniden sağlamakla ilgili" dediği açıklamasında, uygulamanın devlet güçlerine "acil ve kritik bir durum sonucunda ortaya çıkan etkilerle başa çıkmak için normal zamanlarda uygun olmayabilecek özel, geçici önlemler alma" yeteneği verdiğine işaret etti.

Başbakan Trudeau, yasanın izin vermesine rağmen gösterileri durdurmak için orduyu göreve çağırmayacağını ifade etti.

Trudeau muhalefet partisi liderlerine yasanın uygulanacağına dair bilgi verdiğini belirterek, “İnsanların yasal olarak protesto haklarını kullanmalarını engellemiyoruz. Tüm Kanadalıları özgür tutan ilkeleri, değerleri ve kurumları güçlendiriyoruz" dedi.

Başbakan, Acil Durumlar Yasası'nın uygulamalarının Haklar ve Özgürlükler Şartı'nın korumasına tabi olduğunu da sözlerine ekledi.

Kanada’da 1980'lere kadar Savaş Tedbirleri Yasası olarak bilinen yasa, hem metni hem de ismi değiştirilerek Acil Durumlar Yasası haline getirildi.

Muhalefetten eleştiri

Muhalefet liderleri, Kanada'nın bu aşamaya gelmesinin nedeninin Trudeau’nun protestocu krizini yönetememesi olduğunu söyledi.

Trudeau’nun kararının ardından açıklamalarda bulunan federal muhalefet partileri, Başbakan Justin Trudeau'nun Acil Durumlar Yasası'nı başlatma kararının, ülke genelinde konvoy ablukalarıyla başa çıkmada "başarısızlığının kanıtı" olduğunu belirtti.

Yeni Demokratlara göre karar, eylemsizliğin sonucu

Yeni Demokrat Parti NDP’nin lideri Jagmeet Singh, Trudeau’nun Acil Durumlar Yasası'na başvurması gerçeğinin, kriz bölgelerindeki “eylemsizliğinin” bir sonucu olduğunu ifade etti.

Singh, “Başbakan'ın bu tedbire başvurması liderliğinin başarısızlığının kanıtıdır. Bu noktaya gelmemizin nedeni, Başbakan’ın Ottawa kuşatılırken hiçbir şey yapmadan haftalarca beklemesi ve eylemin haftalarca sürmesine izin vermesidir.” dedi.

Ana muhalefet lideri Trudea’yu beceriksizlikle suçladı

Ana muhalefet partisi Muhafazakar Parti’nin geçici lideri Candice Bergen, Trudeau'nun kararından "çok endişeli" olduğunu açıkladı ve kararı "beceriksizlik" olarak nitelendirdi.

Bergen, "Eyaletler, Başbakan’ın kararını desteklemiyor. Başbakan'ın sürekli olarak bölünmeyi körüklediğini ve aynı fikirde olmadığı Kanadalıları damgaladığını gördük. Bunu yaparak, sorunu çözmeye çalışmak yerine pek çok engel yarattı. Başbakan çok kötü bir iş çıkardı.’’ diye konuştu.

Bergen, kamyonların taşınması ve ablukaların “barışçıl bir şekilde” kaldırılması gerektiğine inandığını da sözlerine ekledi.

Quebec Bloku’nun şartı asker kullanılmaması

Quebec eyaletinin bağımsızlığını savunan Bloc Quebecois (Quebec Bloku) Lideri Yves-François Blanchet de Başbakan'ın bu kadar ciddi önlemler almayı planladığını öğrendiğinde "şaşırdığını" ve ülke çapındaki protestoların herhangi bir kısmıyla başa çıkmak için Acil Durumlar Yasası yetkilerinin gerekli olduğuna dair "ciddi şüpheleri" olduğunu söyledi.

Blanchet, partisinin Liberalleri desteklemeye hazır olduğunu ancak şartlarının Kanada'daki eylemlerde asker kullanılmaması olduğunu hatırlattı.

Başbakan Trudeau’ya sadece Ontario eyaleti destek verdi

Öte yandan Başbakan Trudeau'nun Acil Durumlar Yasası'nın açıklanması hakkında pazartesi sabah saatlerinden itibaren eyalet başbakanlarını aradığı bildirildi.

Kanada basınına yansıyan haberlere göre Trudeau'nun önerisi, Quebec, Saskatchewan, British Columbia, Alberta ve Manitoba eyalet başbakanları tarafından reddedildi.

Trudeau'nun önerisine sadece Ontario eyalet başbakanının destek verdiği öğrenildi. Ontario Başbakanı Doug Ford’un, Windsor’daki Ambassador Köprüsü ile Ottawa’daki kamyoncu ablukasının bir an önce kaldırılması nedeniyle karara destek verdiği belirtiliyor.

Yasanın uygulama kararının yedi gün içinde parlamentoda oylanması gerekiyor

Bu arada bir azınlık hükümetinin lideri olarak Başbakan Trudeau'nun Acil Durumlar Yasası’nın uygulanmasına dair teklifi yedi gün içinde Federal Parlamento'da oylamaya sunması gerekiyor.

Trudeau'nun teklifin geçmesi için de en az bir muhalefet partisinin desteğine ihtiyacı olduğu belirtilirken, siyasi yorumlarda Trudeau hükümetine, parlamentodaki oylamada Bloc Quebecois Partisi’nin destek vereceği ileri sürülüyor.

338 sandalyeli Kanada Federal Parlamentosunda 159 milletvekilliği bulunan iktidardaki Liberal Parti’nin, karar yeter sayısı olan 170 evet oyu için 21 oya daha ihtiyacı bulunuyor.

Uzmanlar, 32 milletvekili bulunan Bloc Quebecois Partisi’nin, Trudeau’nun parlamentodaki oylamada ihtiyacı olan destek için yeterli olacağı görüşünde.

Birinci Dünya ve İkinci Dünya Savaşları sırasında devreye sokulan Savaş Tedbirleri Yasası, en son 1970 yılında zamanın başbakanı Pierre Elliott Trudeau tarafından Quebec’te yaşanan rehine krizi sırasında kullanıldı.

1980 yılında değişen şartlara göre güncellenen yasanın ismi de Acil Durumlar Yasası olarak değiştirildi.

Kanada Acil Durumlar Yasası, değişen bu haliyle bugüne kadar hiç uygulanmadı.

Federal bazda olağanüstü hal uygulaması anlamına da gelen yasa, ulusal bir acil durumu, "Kanadalıların yaşamlarını, sağlıklarını veya güvenliğini ciddi şekilde tehlikeye sokan ve sınır değerlerini aşacak oranlarda veya nitelikte olan geçici bir acil ve kritik durum" olarak tanımlıyor.

Kanun; doğal afetler ve salgınlar gibi kamu refahını ve sivil ayaklanma ve huzursuzluklar gibi kamu düzenini olumsuz etkileyen olaylarla, ulusal veya uluslararası savaş gibi acil durum senaryolarına cevap vermek için resmi görevlilere özel yetkiler veriyor.