"KAFKASYA HER ANLAMDA POTANSİYEL BİR ÇATIŞMA ALANI "

Yakın Doğu Üniversitesi, Yakın Doğu Enstitüsü tarafından düzenlenen Güvenlik Akademisi Sertifika Programı kapsamında  Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü ve aynı üniversitenin Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi, Türkiye’nin en saygın Rusya uzmanları arasında bulunan Prof.Dr. Mitat Çelikpala Kafkasya’daki güç dengeleri ve bu dengelerin Türkiye’ye ve KKTC’ye yansımaları hakkında bir seminer verdi.

Yakın Doğu Üniversitesi Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü’nden verilen bilgiye göre güvenlik kavramının ve uygulamalarının tüm boyutlarıyla irdelendiği ve toplamda 12 hafta süren Yakın Doğu Üniversitesi Yakın Doğu Enstitüsü  “Güvenlik Akademisi Sertifika Programı”’nda konuşan Prof. Dr. Mitat Çelikpala Rusya, Kafkaslar ve Hazar Bölgesi güvenlik dinamikleri ve yapıları hakkındaki görüşlerini program katılımcılarıyla paylaştı. 

Kafkasya’da Bölgesel İşbirliği Mevcut Durumda Mümkün Değil

Prof.Dr.Mitat Çelikpala’nın bölgenin tarihini anlattığı ve sonrasında güncel gelişmeleri değerlendirerek devam ettiği konuşmasında “Azerbaycan ve Ermenistan Cumhurbaşkanları üniformalarını giymiş ve sahaya inmiş durumdalar. Dolayısıyla bu coğrafya kaynaklı büyük bir gerginlik var. Bölgeye Türkiye merkezli baktığımızda -Orta Doğu’daki gelişmeler de ortada- bölge genel anlamıyla keyifsiz ve büyük bir gerginliğin içinde. Ne olduğunu tam bilemediğimiz yapılar, tamamen silahlı çatışmalar üzerinden  coğrafyada alan kazanıyorlar. Kafkasya’daki dondurulmuş sorunlar artık çözülmeye başladı. Dolayısıyla özellikle Kırım’dan sonra Kuzey Karadeniz’de büyük bir askeri haraketlilik var. Ukrayna-Rusya sınırı savaş alanına dönmüş durumda. Akdeniz’de ise mültecilerden kaynaklı büyük bir haraketlilik var” dedi.

Prof.Dr Çelikpala: Kafkasya çok karmaşık ve çeşitlilik içeren bir coğrafya

Konuşmasının ikinci bölümünde Türk dış politkası üzerine değerlendirmeler ışığında bölge analizine devam eden Prof.Dr. Çelikpala “Sorun yaratmayan 10-15 yıllık bir dönemden sonra Türkiye son 4-5 yıldır artan bir şekilde sahaya girmiş durumda. Türkiye bu coğrafyaya Avrasya perspektifiyle bakıyordu. Batılı kaynaklar ise 2000’li yıllardan itibaren Kafkasya ve Orta Asya’yı birbirinden ayırdı. Bu iki coğrafyanın aynı olmadığı, birbirlerinden farklı coğrafya ve toplumlar olduğu anlaşıldı. Türkiye’de zamanla bu gerçekliğin farkına vardı. Biz tüm coğrafyanın hepsini Türk olarak düşünüyorduk. Öyle olmadığını anladık. Daha duygusal politikalardan -Orta Doğu’nun aksine- bu coğrafyada daha gerçekçi politikalara döndük. Bahsettiğimiz coğrafyada Rusya, Çin, ABD, AB var, Türkiye batılı bir aktör olarak bulunuyor, İran bu coğrafyada aktif ki bölgeyi Orta Doğu’ya bağlayan coğrafya üzerinde, Hindistan da büyüyen yapısıyla bölgede yer almaya başladı. Dolayısıyla çok karmaşık bir coğrafyadan bahsediyoruz. Bu karmaşıklık bölgesel krizlerle artmakta. Gürcistan’da 2008 yılında yaşananlar egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı tartışmalarını yeniden gündeme getirdi. Uluslararası hukukun temel kuramları Kafkasya’da sorgulanır hale geldi. Örneğin tanınma, egemenlik ve toprak bütünlüğünün önüne geçer mi? Gürcistan’da Abhazya ve Osetya örneğinde geçmiş gibi gözüküyor. KKTC’de ise tersine bir süreç yaşadık. Azerbaycan-Ermenistan sorunu ise bölgedeki güvenlik kaygılarını artırmakta. Güvenlik yoksa ticaretin de olmayacağı için iki ülke arasında artan gerilim bölgenin hızlıca daha büyük çatışmaların içine girmesine neden olacak. Bu nedenle Rusya bölge için belirleyeci ülke olmaya devam edecek. Rusya Karedeniz ve Hazar filosunu güçlendiriyor. Bu gelişmelerin Kafkasya’ya ve Hazar olan etkilerini yakın gelecekte göreceğiz” dedi.