İTALYA 13'ÜNCÜ CUMHURBAŞKANINI SEÇMEYE HAZIRLANIYOR

AA muhabiri, İtalya'daki cumhurbaşkanı seçim sürecini, siyasi kulislerdeki muhtemel aday ve senaryoları derledi.

İkinci Dünya Savaşı sonrasında 1946'da yapılan halk oylamasıyla monarşiden cumhuriyete geçen İtalya, bugünlerde 13'üncü cumhurbaşkanını seçmeye hazırlanıyor.

Ülkede cumhurbaşkanı seçim kanuna göre, İtalyan devletinin başı, ulusal birliğin temsilcisi olan tarafsız cumhurbaşkanını, parlamentonun üst kanadı Cumhuriyet Senatosu üyesi 315 senatör ve 6 ömür boyu senatör, alt kanat Temsilciler Meclisi’ne üye 630 milletvekili ile 20 idari bölgeden gelen 58 temsilcinin katılımıyla oluşan 1009 üyeli "Büyük Seçici Meclis"teki oylamalar belirliyor.

Oylamalarda delegeler, partilerin aday gösterdikleri isimleri ya da kendi görmek istedikleri ismi, boş oy pusulasına yazarak, gizli şekilde sandığa atıyor. Oylar, seçim sürecine ev sahipliği yapan Temsilciler Meclisi Başkanı ve Senato Başkanı’nın gözetiminde açık şekilde sayılıyor.

Cumhurbaşkanı seçiminin sonuçlanması için adayların, ilk 3 turda 1009 üyeli meclisin 3’te 2’sinin desteğine yani 672 oya ulaşması gerekiyor.

İlk 3 turda adayların yeterli oyu alamaması halinde, 4. turdan itibaren delege sayısının yarısından bir fazlasıyla sağlanan salt çoğunluk aranacak. Bu tur ve sonrasında 505 oya ulaşan aday, ülkede 7 yıllığına cumhurbaşkanlığı görevini üstlenecek.

1948'deki ilk Cumhurbaşkanı Enrico De Nicola’dan Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella'ya kadar 12 cumhurbaşkanının görev yaptığı İtalya'da sadece 11. Cumhurbaşkanı Giorgio Napolitano iki kez bu göreve seçildi. İlk kez 2006'da seçilen Napolitano, 2013'te ülkenin içinden geçtiği zor ekonomik koşulların siyasi krizle derinleşmemesi için yeniden aday olma taleplerini kabul etmişti. Napolitano, ikinci döneminde 7 yıllık görev süresini tamamlamadan 2. yılında 2015’te istifa etmiş, yerine yapılan seçimde Mattarella seçilmişti.

Cumhurbaşkanlığı için adı en çok geçen isim: Başbakan Draghi

İtalya, bu cumhurbaşkanı seçimini, Kovid-19 salgınının gölgesinde, bazı ekonomik endişelerin eşliğinde ve hassas yapıya sahip bir koalisyon hükümetiyle karşılıyor.

Cumhurbaşkanı seçiminde resmen aday olmasa da ismi bu makam için en çok anılan isim ise halihazırda başbakanlık koltuğunda oturan Mario Draghi.

22 Aralık 2021’deki yıl sonu basın toplantısında kendisini "Devletin hizmetinde bir dede" olarak tanımlayan Draghi'nin hükümetin kimin idare ettiğinden bağımsız olarak yoluna devam edebileceğini ifade etmesi, cumhurbaşkanlığına sıcak baktığı şeklinde yorumlandı.

Aynı zamanda Eski Avrupa Merkez Bankası Başkanı olan Draghi’nin muhtemel adaylar arasında yer alması, bu cumhurbaşkanı seçiminin önemini biraz daha artırıyor.

Ülkede AB toparlanma paketinin kullanımına yönelik Ocak 2021’de çıkan siyasi kriz sonrası, Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella tarafından hükümeti kurmakla görevlendirilen Draghi, sağ ve soldan 6 büyük partinin desteğini alarak, geniş koalisyon hükümetini 13 Şubat 2021’de kurdu.

Basında yer alan yorumlara göre Draghi, başbakanlıkta bir yıla yaklaşan görevi süresi içinde gösterdiği yönetimle iç ve dış politikada, ayrıca iş çevreleri ile piyasalarda pek çok çevrenin güvenini kazanmış durumda.

Buna karşın, Draghi'nin cumhurbaşkanı seçilmesi halinde, yeni başbakanın kim olacağı, farklı yelpazelerdeki 6 partinin oluşturduğu koalisyonun geleceğinin ne olacağı ise büyük merak konusu.

Draghi'nin adı öne çıkıyor ama partiler başka isim arayışında

Kamuoyunda Draghi'ye olan ilgiye rağmen, 5 Yıldız Hareketi (M5S), Lig Partisi ve Forza İtalya gibi sandalye sayısı yüksek koalisyon partilerinin liderleri, hükümetin bozulmaması için teknokrat başbakanın görevinde kalmasını istediklerini ilan etti.

Koalisyonda sandalye sayısı fazla olan partilerden Demokratik Parti (PD) ise bu konuda kendi içinde tam birlik olmasa da Draghi’nin adaylığını baştan reddetmiyor. PD lideri Enrico Letta, yeni cumhurbaşkanının merkez sağ tarafından seçilmemesi ve partiler üstü biri olması gerektiğini bildirdi.

Draghi'nin cumhurbaşkanı seçilmesi durumunda gelecek yıl yapılacak genel seçimlerin erkene alınması dahil pek çok senaryonun gündeme geleceği ülkede, siyasi partiler arasında farklı bir isim bulmak için siyasi istişareler de arttı.

Berlusconi'nin adaylığının akıbeti belirsiz

Ülkede cumhurbaşkanlığına adaylığını açıklayan ilk isimlerden olan eski Başbakan ve Forza Italia lideri Silvio Berlusconi’nin, seçimi 4. turda kazanmaya yetecek 505 delege sayısını bulamayacağı belirtiliyor.

Berlusconi’nin yakın çevresi ve sağ ittifaktaki ortakları Lig ve İtalya’nın Kardeşleri partilerinde 85 yaşındaki liderin seçimi kazanmak için yeterli sayıyı bulmayacağı görüşünün ağırlık kazandığı ve başka isimler üzerinde çalıştıkları ifade ediliyor.

Deneyimli siyasetçinin, adaylık konusunda nihai kararını oylama başlamadan bir gün önce açıklayacağı kaydedildi.

Berlusconi'nin adaylığına, koalisyon ortakları M5S ve PD'den yeşil ışık yakılmamıştı.

Diğer senaryolar

Siyasi kulislerde ve basında öne çıkan bir diğer senaryo ise mevcut Cumhurbaşkanı Mattarella’nın bir kez daha seçilmesi.

Ülkede şu ana kadar görev yapan 12 cumhurbaşkanı arasında sadece Giorgio Napolitano, 2013’teki siyasi ve ekonomik krizin derinleşmemesi için teamüller dışına çıkarak 2. dönem için seçilmişti.

Draghi cumhurbaşkanı seçilirse hükümet krizi çıkmaması ve gelecek yılki seçimlere kadar Mattarella’nın bulunduğu görevde kalması gerektiği görüşü de dillendiriliyor.

Cumhurbaşkanı Mattarella'nın ise bu fikre sıcak bakmadığı basına yansıdı.

Salgın tedbirleri eşliğinde oylama

Büyüklüğü sebebiyle cumhurbaşkanı seçimlerinde oylamalara Temsilciler Meclisi Genel Kurulu ev sahipliği yapıyor.

Kovid-19 sebebiyle oylamalar, sıkı salgın tedbirleri eşliğinde, günde tek oylama şeklinde gerçekleştirilecek.

Büyük Seçici Meclis üyesi delegeler arasında pozitif vaka çıkması durumunda nasıl oy kullanılacağı ise muammasını koruyor.

Siyasi partiler, pozitif vaka olsa da delegelerin oy kullanma hakkının korunmasını savunuyor.

Kovid-19 pozitif delegeler için Meclis Genel Kurulu yakınında oy kullanabilecekleri izole bir alan oluşturulması ya da meclis yakınındaki bir otelin hem bu delegelerin konaklamasının hem de sandıkların onlara ulaşmasının sağlanması gündemde.