İsrail ordusunun yakında yeniden kara operasyonu başlatabileceğine işaret eden yeni ve kapsamlı tahliye emirleri yayınlamasının ardından Pazartesi günü binlerce Filistinli, Gazze'nin en güneyindeki Refah kentini terk etmeye başladı.

Filistinli mültecilere yardım eden Birleşmiş Milletler Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) başkanı Philippe Lazzarini'ye göre en az 140.000 kişi tahliye emrinden etkilendi.

Lazzarini sosyal paylaşım platformu X'te, "İnsanlar sürekli askeri emirlerle kaderleriyle ve hayatlarıyla oynanan bir langırt gibi muamele görüyorlar," diye yazdı.

"Bu durum, aile ve sevdiklerimizle birlikte olma zamanı olan bayramın ilk gününde panik, endişe ve belirsizliğe neden oluyor," diye ekledi.

Eşyaları eşeklere yüklenmiş ve arabaların tavanlarına yığılmış halde kuzeye doğru seyahat eden insanlar görülürken, bazı aileler de bavullarını taşıyarak yaya olarak seyahat etti.

Han Yunus kentinden yerinden edilen Hanadi Dahoud, "Ölüyoruz. Yiyecek yok, içecek yok, elektrik yok, ilaç yok. Biz yaşamak istiyoruz. Sadece yaşamak istiyoruz. Yorulduk," ifadelerini kullandı.

İsrail'in tahliye emirleri Refah ve yakın bölgeleri kapsıyor. Filistinlilere, sahil boyunca uzanan bakımsız çadır kamplarından oluşan El-Mevasi'ye gitmeleri söyleniyor.

Bu arada, İsrail ordusu Gazze'nin kuzeyinde devam eden kara operasyonunu sürdürdü ve askerlerin "Gazze'nin kuzey ve orta kesimlerindeki güvenlik çemberini genişletmek için hedefe yönelik operasyonlara devam ettiğini" belirtti.

Ordu açıklamasında ayrıca askerlerin "Hamas'a ait bir kilometre uzunluğunda bir yeraltı tünel güzergâhını" ve "roket ve fırlatıcı yapımında kullanılan bir atölyeyi tespit ettiği" belirtildi.

Yapılan açıklamada birlikler tarafından "50 teröristin etkisiz hale getirildiği" belirtildi.

Yeni bir ateşkese giden yol belirsiz

İsrail, Hamas militan grubuyla yaptığı ateşkesi sona erdirerek bu ayın başlarında hava ve kara savaşını yeniledi. Mart ayının başında, ateşkes anlaşmasında önerilen değişiklikleri kabul etmesi için Hamas'a baskı yapmak amacıyla bölgedeki yaklaşık 2 milyon Filistinliye tüm gıda, yakıt, ilaç ve insani yardım tedarikini kesti.

Geçtiğimiz Mayıs ayında İsrail, Mısır sınırındaki Refah'ta büyük bir operasyon başlatarak bölgenin büyük bir bölümünü harabeye çevirdi. Ordu, sınır boyunca uzanan stratejik bir koridoru ve Gazze'nin İsrail tarafından kontrol edilmeyen dış dünyaya açılan tek kapısı olan Mısır ile Refah sınır kapısını ele geçirdi.

İsrail'in ABD'nin baskısıyla Ocak ayında Hamas ile imzaladığı ateşkes uyarınca koridordan çekilmesi gerekiyordu, ancak daha sonra silah kaçakçılığını önleme ihtiyacını gerekçe göstererek bunu yapmayı reddetti.

İsrail gazetesi Haaretz'e göre İsrail, Mısır ve Katar'daki arabuluculara yeni bir ateşkes anlaşması önerdi. Üst düzey bir İsrailli yetkiliye göre anlaşma Hamas'ın 11 canlı rehineyi ve 16 cesedi serbest bırakmasını, karşılığında da sayısı belirtilmeyen Filistinli mahkumları vermesini talep ediyor.

Şartlara göre İsrail, 11 rehinenin serbest bırakılmasının hemen ardından Gazze'deki çatışmalara 40 gün ara verecek ve bu süre zarfında bir sonraki aşama için müzakereler yapılacak. Yetkili, Hamas'ın da müzakerelerin beşinci gününe kadar kalan tüm rehineler hakkında bilgi vermesi gerektiğini söyledi.

İsrail, Hamas'ın elinde tuttuğu ve 24'ünün hayatta olduğuna inanılan 59 rehineyi serbest bırakana kadar askeri operasyonlarını yoğunlaştırma sözü verdi. İsrail ayrıca Hamas'tan silahsızlanmasını ve bölgeyi terk etmesini talep etti ki bu şartlar ateşkes anlaşmasında yer almıyordu ve Hamas bunları reddetti.

Hamas, kalıcı bir ateşkes ve İsrail'in çekilmesi karşılığında rehinelerin geri kalanının serbest bırakılmasını öngören anlaşmanın uygulanmasında ısrar ediyor.

Anlaşmanın bu kısımlarına ilişkin müzakerelerin Şubat ayında başlaması gerekiyordu ancak sadece ön görüşmeler yapıldı.

Savaş, Hamas liderliğindeki militanların 7 Ekim 2023'te İsrail'e saldırarak çoğu sivil yaklaşık 1.200 kişiyi öldürmesiyle başladı. Militanlar 251 kişiyi rehin aldı ve bunların çoğu ateşkes veya diğer anlaşmalarla serbest bırakıldı.

Gazze Sağlık Bakanlığı'na göre İsrail'in misilleme saldırısı 50.000'den fazla Filistinlinin ölümüne neden oldu, ancak bunların kaçının sivil ya da savaşçı olduğu belirtilmiyor.

Savaşın en yoğun olduğu dönemde Gazze nüfusunun yaklaşık yüzde 90'ı yerinden edilmiş, birçoğu birden fazla kez kaçmak zorunda kalmıştı.

Gazze'nin geniş alanları tahrip edilmiş durumda ve herhangi bir şeyin nasıl ya da ne zaman yeniden inşa edileceği belirsiz.